Οι αποδέκτες του εμβολίου κατά του COVID μπορεί να εξακολουθούν να είναι μεταδοτικοί. Πότε άραγε θα ξέρουμε στα σίγουρα;
του David Z. Morris
Είναι περίεργο, αλλά οι ειδικοί συμφωνούν: Οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που εμβολιάζονται κατά του κορονοϊού αυτή τη στιγμή ενδέχεται να είναι ακόμη σε θέση να μεταφέρουν και να μεταδώσουν τον ιό SARS-CoV-2 σε άλλους, παρά το ότι οι ίδιοι είναι προστατευμένοι από τα συμπτώματα του COVID-19. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει ακόμα να φορούν μάσκες και να τηρούν κοινωνικές αποστάσεις για να προστατεύουν τους γύρω τους.
«Μένει ακόμη να μάθουμε πώς η μεταδοτικότητα επηρεάζεται από τον εμβολιασμό, δημιουργώντας έτσι προστασία για αυτούς με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή, και όχι μόνο για τον εαυτό μας, όταν λαμβάνουμε ένα εμβόλιο», λέει η Δρ. Janet Baseman, εμπειρογνώμονας δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.
Αυτή η αβεβαιότητα είναι συνέπεια της εξαιρετικά γρήγορης διαδικασίας ανάπτυξης των εμβολίων. Κανονικά, μια δοκιμή εμβολίου θα παρατηρούσε τους λήπτες ενός εμβολίου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, δείχνοντας όχι μόνο εάν αρρώστησαν, αλλά και αν συνεχίζουν να είναι μεταδοτικοί, προτού ένα εμβόλιο αρχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως.
Παρόλο που είναι πιθανό ότι τα διάφορα υποψήφια εμβόλια κατά του κορονοϊού θα προσφέρουν τουλάχιστον κάποια μείωση στη μεταδοτικότητα, είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα σε ποιο βαθμό.
Η επιστήμη πίσω από αυτήν την φαινομενική αντίφαση είναι σχετικά απλή. Εμβόλια όπως της Pfizer και της Moderna εγχέονται ενδομυϊκά και παρέχουν τη λεγόμενη συστημική ανοσία. Ωστόσο, ενδέχεται να αφήσουν περιοχές, ιδιαίτερα τις ρινικές βλεννογόνες διόδους, όπου ο ιός είναι σχετικά ελεύθερος να πολλαπλασιαστεί. Ακόμα και χωρίς να κάνει τον ξενιστή άρρωστο, ο ιός μπορεί δυνητικά να εξαπλωθεί μέσω βήχα ή φταρνίσματος, όπως ακριβώς εξαπλώνεται από ένα άτομο με πλήρη λοίμωξη από κορονοϊό.
«Η συστημική ανοσία είναι σαν να έχεις έναν φύλακα που βρίσκεται κάπου στο κτίριο», λέει ο Joshua Michaud, επιδημιολόγος στο KFF (πρώην Kaiser Family Foundation). «Το να έχεις ανοσία στους βλεννογόνους είναι σαν να έχεις έναν φύλακα στην είσοδο, έτοιμο να μπλοκάρει τον εισερχόμενο ιό».
Μπορεί να χρειαστούν μήνες μέχρι οι ερευνητές να προσδιορίσουν πού βρίσκεται αυτός ο φύλακας, επειδή απαιτείται παρακολούθηση των ατόμων που έχουν ήδη εμβολιαστεί. Σύμφωνα με την Baseman, μια μελέτη που εστιάζει σε εμβολιασμένα άτομα «με υψηλά επίπεδα κινητικότητας και υψηλό κίνδυνο μετάδοσης», όπως οι φοιτητές, θα μπορούσε να παράσχει ταχύτερα δεδομένα σχετικά με τη μεταδοτικότητα των εμβολιασθέντων. Ο Michaud αναμένει ότι θα διεξαχθούν στοχευμένες μελέτες μετάδοσης «τις επόμενες εβδομάδες και μήνες».
Οι τρέχουσες δοκιμές εμβολίων αναμένεται να προσθέσουν στις γνώσεις μας σχετικά με το συγκεκριμένο ερώτημα. Μπορεί τα εμβόλια τόσο της Pfizer όσο και της Moderna να έχουν εγκριθεί για χρήση εκτάκτου ανάγκης από αρχές δημόσιας υγείας όπως ο FDA των ΗΠΑ, αλλά οι φαρμακευτικές εταιρείες συνεχίζουν τις καθιερωμένες δοκιμές που θα οδηγήσουν, όπως αναμένεται, στη λήψη μόνιμης έγκρισης.
«Οι δοκιμές μας θα συνεχιστούν για να καθοριστεί το πλήρες εύρος προστασίας του εμβολίου» συμπεριλαμβανομένης και της μετάδοσης μετά τη χορήγηση του εμβολίου, σύμφωνα με εκπρόσωπο τύπου της Pfizer.
Όμως, μέχρι να δημοσιοποιηθούν δεδομένα από μακροπρόθεσμες δοκιμές ή άλλα πειραματικά αποτελέσματα, η μεταδοτικότητα μετά τη λήψη του εμβολίου θα αποσαφηνιστεί μόνο μέσω της μέτρησης της διάδοσης του κορονοϊού σε πληθυσμούς με υψηλά επίπεδα εμβολιασμού. Αν η εξάπλωση επιβραδυνθεί, θα σημαίνει ότι η μεταδοτικότητα μειώνεται χάρη στον εμβολιασμό.
Όμως, αυτά τα υψηλά επίπεδα εμβολιασμού, ακόμα και σε χώρες στην πρώτη γραμμή των εμβολίων, δεν πρόκειται να προκύψουν πριν από τα μέσα ή και τα τέλη του 2021. Άρα, θα χρειαστούμε κάτι λιγότερο από έναν χρόνο, τουλάχιστον, για να δούμε τα αποτελέσματα αυτής της προσέγγισης.
Σύμφωνα με τον FDA, τα περισσότερα εμβόλια που προστατεύουν από ιογενείς ασθένειες μειώνουν και τη μεταδοτικότητα του ιού από αυτούς που εμβολιάζονται. Υπάρχει, συνεπώς, περιθώριο αισιοδοξίας ότι αυτό θα συμβεί και με τα τρέχοντα εμβόλια κατά του COVID.
Για παράδειγμα, οι δοκιμές του εμβολίου της Moderna έδειξαν κάποια μείωση στις ασυμπτωματικές λοιμώξεις, που ίσως μεταφράζεται σε μείωση της μετάδοσης μετά τον εμβολιασμό.
Ο Δρ. Eric Topol του Scripps Research Translational Institute περιέγραψε τα ευρήματα ως μη καταληκτικά, αλλά θεωρεί ότι αφήνουν υποσχέσεις ως προς το να απαντηθεί το ερώτημα της μετάδοσης μετά τον εμβολιασμό.
Πάντως, μέχρι την έλευση τελεσίδικων δεδομένων, το μήνυμα από τις αρχές δημόσιας υγείας είναι ξεκάθαρο: Ακόμα κι αφού εμβολιαστείτε, μην πάψετε να φοράτε τη μάσκα σας.
