Η Ελλάδα χρειάζεται να συμπεριφερθεί σαν startup
Τι κοινό έχει η Ελλάδα με μια startup; Έλλειψη μετρητών, προβλήματα στο να περάσει το μήνυμά της και απώλεια ταλέντου.
Του Σωτήρη Μπαντά*
Το brain drain είναι ίσως η πιο καταστροφική επίδραση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, που έχει αφήσει τη χώρα να παλεύει για να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Άτομα με υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων και εξειδίκευσης εγκαταλείπουν τη χώρα για ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό.
Αυτό στερεί την Ελλάδα από πολύτιμους ανθρώπινους πόρους και υπονομεύει το δυναμικό της για ανάπτυξη. Μπορεί άραγε όλο αυτό να αντιστραφεί κάπως; Μπορεί ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και της απώλειας ταλέντου να σπάσει; Πιστεύω ότι μπορεί, αν η Ελλάδα συμπεριφερθεί περισσότερο σαν μια επιτυχημένη startup και χρησιμοποιήσει τρεις βασικές «χαραμάδες ανάπτυξης».
Το Facebook και το Dropbox είναι γνωστό ότι χρησιμοποίησαν αυτές τις περίφημες «χαραμάδες ανάπτυξης» για να εκμεταλλευτούν τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων και των μηχανών αναζήτησης του Διαδικτύου για να προωθήσουν τις εκστρατείες τους και να μεγαλώσουν γρήγορα τη βάση χρηστών τους. Το Dropbox αυξήθηκε από μηδέν σε εκατομμύρια χρήστες, οπλισμένο με ένα καλό προϊόν και ένα viral επιχειρηματικό μοντέλο βασισμένο στην προσφορά δωρεάν χώρου αποθήκευσης για τους χρήστες που φέρνουν άλλους χρήστες στην υπηρεσία.
Πώς σχετίζονται όλα αυτά με την Ελλάδα; Λοιπόν, πεποίθησή μου είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να υιοθετήσει μια νοοτροπία ανάπτυξης βασισμένη στο συγκεκριμένο υπόδειγμα hacker, εστιάζοντας σε μέτρα που φέρνουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, ενώ έχουν ελάχιστο κόστος. Θα πρέπει επίσης να στοχεύει στις startup και στην επιχειρηματικότητα, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει αδίστακτα να επιδιώξει να ξανακερδίσει το χαμένο ταλέντο. Και η Ελλάδα έχει το δικό της πολύ ιδιαίτερο κοινωνικό δίκτυο που μπορεί να εκμεταλλευτεί· ονομάζεται διασπορά. Να λοιπόν τι πρέπει να γίνει:
- Να προσφερθούν φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε startup
Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων και οι επενδυτές-άγγελοι δεν …σπρώχνονται ακριβώς στην ουρά για να επενδύσουν σε ελληνικές εταιρείες. Ωστόσο, αρκετές από αυτές έχουν καταφέρει να προσελκύσουν κεφάλαια, και για να προωθηθεί αυτή η διαδικασία η Ελλάδα θα πρέπει να προσφέρει στους επενδυτές φορολογικές ελαφρύνσεις. Αυτό θα συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και θα τροφοδοτήσει έναν θετικό κύκλο περαιτέρω επενδύσεων. Το κόστος αυτής της «χαραμάδας» είναι αμελητέο, και αυτή μπορεί να αποφέρει άμεσα καθώς και μακροπρόθεσμα οφέλη για τον προϋπολογισμό.
Η διασπορά μπορεί να συμβάλει στην προώθηση αυτής της δραστηριότητας· εγώ προσωπικά γνωρίζω αρκετούς Έλληνες ομογενείς στην επενδυτική κοινότητα που αναζητούν πάντα τρόπους για να βοηθήσουν.
- Ταχείες επιδοτήσεις μισθοδοσίας για εξειδικευμένους εργάτες
Η Ελλάδα έχει λάβει αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας. Τα χρήματα, όμως, αυτά δεν πρέπει να ρίχνονται στη μαύρη τρύπα της γραφειοκρατίας, και να διασπείρονται χωρίς βάθος. Θα πρέπει να στοχεύουν σε εργαζόμενους με εξειδικευμένη γνώση, ώστε να αναδυθούν καινοτόμες επιχειρήσεις προσανατολισμένες στις εξαγωγές.
Η προσθήκη στο εργατικό δυναμικό ατόμων με υψηλή εξειδίκευση δημιουργεί επίσης και πιο χαμηλόμισθες θέσεις απασχόλησης· οι μηχανικοί λογισμικού χρειάζονται γεύματα, δωμάτια ξενοδοχείου, παντοπωλεία και κομμωτήρια.
- Ενθάρρυνση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α)
Η Ελλάδα θα πρέπει ξεδιάντροπα να αντιγράψει τα κίνητρα που άλλες χώρες προσφέρουν σε επιχειρήσεις που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην Ε&Α. Ο Καναδάς είναι ένα διάσημο παράδειγμα, με ένα πρόγραμμα που επιδοτεί έως και 80% του συνολικού κόστους Ε&Α. Άλλα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν εκπτώσεις στα εισοδήματα από διπλώματα ευρεσιτεχνίας, φοροαπαλλαγές για χορηγίες Ε&Α, και ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς για τη χορήγηση αδειών πνευματικής ιδιοκτησίας.
Αυτό θα ενθάρρυνε επίσης τις πολυεθνικές εταιρείες να επιτυγχάνουν περισσότερες πωλήσεις μέσω των ελληνικών θυγατρικών τους, παράγοντας έτσι περισσότερα έσοδα για την κυβέρνηση.
Συνολικά, το κόστος αυτών των «χαραμάδων ανάπτυξης» δεν είναι αμελητέο. Απαιτούνται άτομα με υψηλή εξειδίκευση για την εφαρμογή και τον έλεγχο των μέτρων, έτσι ώστε αυτά να μην γίνουν οχήματα για φοροδιαφυγή ή κατάχρηση φορολογικών επιδοτήσεων. Όμως, το κόστος θα μπορούσε να μειωθεί με περαιτέρω «χαραμάδες», όπως π.χ. η ανάθεση έργου σε Έλληνες της διασποράς ως διαχειριστές προγραμμάτων και ελεγκτές.
Αυτοί θα μπορούσαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα φορολογικές ελαφρύνσεις ή ακόμα και μερίσματα από μελλοντική συλλογή φόρων, συμμετέχοντας άμεσα στην επιτυχία των ελληνικών επιχειρήσεων και την τόσο αναγκαία ανάπτυξη της χώρας.
*Ο Σωτήρης Μπαντάς είναι ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Centaur Technologies, μιας εταιρείας διαδικτύου των πραγμάτων για τη βιομηχανία, με έδρα στο Βόλο. Είναι κάτοχος πτυχίου Ηλεκτρολόγου Μηχανικού και διδακτορικού στη Μικροηλεκτρονική. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυστηρά προσωπικές.
