Η Ελλάδα πρωταγωνιστής των εξαγωγών σε Βοσνία και Ερζεγοβίνη

Η Ελλάδα για το 2015 αποτέλεσε τον 18ο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, ενώ τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν ποσοστό 1,1% των συνολικών εισαγωγών της ΒκΕ για το ίδιο έτος. Στο μεταξύ, οι εμπορικές συναλλαγές Ελλάδος – Βοσνίας και Ερζεγοβίνης καταγράφουν σταθερά θετικό ισοζύγιο από το 2004 και μετά, με σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια.

Αυτό αναφέρει ενημερωτικό σημείωμα του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στο Σαράγιεβο, σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην οικονομία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και στις διμερείς οικονομικές-εμπορικές σχέσεις Ελλάδος-Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Όπως σημειώνεται, το κυριότερο εξαγόμενο προϊόν της χώρας μας προς την Βοσνία και Ερζεγοβίνη ήταν για άλλη μια χρονιά το αλουμίνιο και τα προϊόντα αλουμινίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε αυτήν την κατηγορία προϊόντων, η χώρα μας είναι η πρώτη εξαγωγική δύναμη στην αγορά της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης την τελευταία τετραετία (2012, 2013, 2014, 2015), έχοντας καταφέρει να «εκτοπίσει» στη δεύτερη και τρίτη θέση της σχετικής κατάταξης τις γειτονικές χώρες Σερβία και Κροατία. Οι εξαγωγές αλουμινίου και προϊόντων αλουμινίου της χώρας μας προς την ΒκΕ για το έτος 2015 ανήλθαν σε 50,9 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το ήμισυ (56,78%) των συνολικών εξαγωγών προϊόντων μας προς αυτήν.

Γενικότερα πάντως, αν και οι εμπορικές συναλλαγές Ελλάδος – Βοσνίας και Ερζεγοβίνης καταγράφουν σταθερά θετικό ισοζύγιο από το 2004 και μετά, με σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια, εντούτοις, η παρουσία μας στην οικονομία και την αγορά της χώρας αυτής εξακολουθεί να παραμένει συγκριτικά με άλλες χώρες της Ν.Α. Ευρώπης, σε χαμηλά επίπεδα. Υπάρχουν λίγες ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μόνιμα και με έδρα τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, σημαντική αύξηση του όγκου των εμπορικών μας συναλλαγών σημειώθηκε κατά τα έτη 2011 και 2012, με το 2011 να είναι η καλύτερη χρονιά σε ό,τι αφορά το εμπορικό μας ισοζύγιο με πλεόνασμα +106,1 εκατ. ευρώ.

Με βάση στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, για το ενδεκάμηνο του 2016 οι εισαγωγές μας από την Βοσνία και Ερζεγοβίνη ανήλθαν, σε τρέχουσες τιμές, στα 5,1 εκατ. ευρώ, οι εξαγωγές μας στα 85,4 εκατ. ευρώ [167,1 εκατ. BAM], και το εμπορικό ισοζύγιο διατηρήθηκε πλεονασματικό στα +80,3 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα της χώρας μας προς την Βοσνία και Ερζεγοβίνη για το εννεάμηνο του 2016, κατά σειρά σπουδαιότητας, ήταν τα εξής: Κορούνδιο τεχνητό, χημικά καθορισμένο ή μη. Οξείδιο του αργιλίου. Υδροξείδιο του αργιλίου (‘2818′), Πολυμερή του στυρολίου σε αρχικές μορφές, εσπεριδοειδή, νωπά ή ξερά – κυρίως πορτοκάλια -, ράβδοι και είδη με καθορισμένη μορφή, από αργίλιο, π.δ.κ.α., βαμβάκι, μη λαναρισμένο ούτε χτενισμένο, χρώματα επίχρισης και βερνίκια, δέρματα ακατέργαστα, Παρασκευάσματα διατροφής π.δ.κ.α., βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, νεκταρίνια, πεπόνια, καρπούζια, και καρποί παπάγιας και σύρματα από σίδηρο.

Τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα της ΒκΕ προς την χώρα μας για το εννεάμηνο του 2016, κατά σειρά σπουδαιότητας, ήταν τα ακόλουθα: χοντρόσυρμα από σίδηρο, αργίλιο σε ακατέργαστη μορφή, χαρτί και χαρτόνια κραφτ, ανθρακικά, υπεροξοανθρακικά υπερανθρακικά – ανθρακικό του αμμωνίου του εμπορίου, κατάλοιπα αμυλοποιίας και παρόμοια κατάλοιπα, ράβδοι και είδη με καθορισμένη μορφή, από αργίλιο, Θρυαλλίδες ασφαλείας, Ξυλεία πριονισμένη ή πελεκημένη, Απορρίμματα και θραύσματα από μόλυβδο, χαρτιά και χαρτόνια, για ανακύκλωση (απορρίμματα και αποκόμματα) και τεχνουργήματα ξυλουργικής.

Πλεονεκτικοί τομείς για τους οποίος το γραφείο ΟΕΥ εκτιμά ότι υπάρχουν περιθώρια διεύρυνσης συνεργασίας κατά προτεραιότητα είναι οι εξής: αλουμίνιο και προϊόντα αλουμινίου, δομικά υλικά, υφάσματα, ρούχα, υποδήματα, φαρμακευτικά και παραφαρμακευτικά προϊόντα – ιατροφαρμακευτικός εξοπλισμός – αιθέρια έλαια – καλλυντικά, τρόφιμα και ποτά, συνεργασίες στους τομείς των κατασκευών, της ενέργειας, του τουρισμού και της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών. Επίσης, προοπτικές για κοινά επενδυτικά σχέδια (Joint Ventures) στους τομείς της επεξεργασίας ξύλου, του χαρτιού και των χαρτικών, της επεξεργασίας πρώτων υλών (π.χ. βωξίτης), των ορυκτών καυσίμων, της δερματοποιίας-υποδηματοποιίας, της κτηνοτροφίας, των γαλακτοκομικών προϊόντων και της αγροτικής μεταποίησης.

Επισημαίνεται ακόμη στο σχετικό έγγραφο η, κατά την τελευταία τριετία, εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών ενός παραδοσιακού εξαγωγικού προϊόντος της χώρας μας, του βαμβακιού (κυρίως ακατέργαστου, δηλαδή ίνες βάμβακος για νήματα και υφάσματα).

Τον τελευταίο καιρό, ο βιομηχανικός κλάδος υφασμάτων, δερμάτων και υποδημάτων της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης δοκιμάζεται από την έλλειψη των πρώτων υλών τις οποίες εισάγει και οι οποίες του είναι απαραίτητες για την παραγωγή τελικών προϊόντων, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση της ΒκΕ να έχει υιοθετήσει πρόσφατα απόφαση προσωρινής αναστολής ισχύος και προσωρινής μείωσης δασμολογικών συντελεστών στην εισαγωγή ορισμένων κατηγοριών (κλάσεων) πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή υφασμάτων.

Το έτος 2014, η χώρα μας πραγματοποίησε για πρώτη φορά αξιόλογες εξαγωγές ακατέργαστου βάμβακος στην αγορά της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Πιο συγκεκριμένα, οι εξαγωγές βάμβακος της δασμολογικής κλάσης ‘5201’ «Βαμβάκι, μη λαναρισμένο ούτε χτενισμένο» (προέλευσης κυρίως Βορείου Ελλάδος) ανήλθαν για το έτος 2014, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε 2.883.746 ευρώ, σημειώνοντας μεγάλη αύξηση σε σχέση με το έτος 2013 – όπου κυμάνθηκαν σε μόλις 282.365 ευρώ – και σε σχέση με τα προηγούμενα του 2013 έτη όπου η Ελλάδα δεν πραγματοποιούσε εξαγωγές στην εν λόγω κλάση.

Το έτος 2015, οι εξαγωγές ακατέργαστου βάμβακος ανήλθαν σε ποσό της τάξεως των 2.103.853 ευρώ ενώ για το πρώτο εννεάμηνο του 2016 οι εξαγωγές για το ίδιο προϊόν ανέρχονταν σε 1.206.087 ευρώ.

 

Ελληνικές Επενδύσεις 

Η ελληνική επενδυτική παρουσία στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη είναι περιορισμένη. Περίπου 15 ελληνικές εταιρείες, με σημαντικότερες την εταιρεία εμφιαλώσεων “Coca-Cola Hellenic Beverages Bosnia and Herzegovina d.o.o. Sarajevo“, την εταιρεία αλουμινίου ALUMIL και την μονάδα επεξεργασίας ξυλείας «Κολλίγας», δραστηριοποιούνται στην αγορά της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας για την Προώθηση των Ξένων Επενδύσεων (FIPA) της ΒκΕ, το ύψος του συνόλου των ελληνικών επενδύσεων από τον Μάϊο 1994 έως τον Ιούνιο του 2010 είναι περίπου 4,2 εκατ. BAM (περίπου 2,2 εκατ. ευρώ). Για την περίοδο από τον Ιανουάριο του 2009 έως τον Σεπτέμβριο του 2014, οι επισήμως καταγεγραμμένες επενδύσεις από την Ελλάδα ανέρχονται στο ποσό των 15.908 BAM (περίπου 8.134 ευρώ).

Σημειώνεται, επίσης, η δυνατότητα συμμετοχής ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών σε έργα υποδομής συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ, την EBRD ή άλλους Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Οργανισμούς (IFIs). Το βασικό «mega-project» που λαμβάνει χώρα αυτή τη στιγμή στη ΒκΕ και το οποίο συγχρηματοδοτείται από μεγάλου βεληνεκούς αναπτυξιακές τράπεζες όπως η EIB, η EBRD και η Παγκόσμια Τράπεζα, η κατασκευή του «Διαδρόμου 5c», έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον του μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών. Επιπλέον, βρίσκονται σε προκαταρκτικό στάδιο σχεδιασμού έργα στον ενεργειακό κλάδο, κυρίως έργα κατασκευής υδροηλεκτρικών σταθμών που προκηρύχθηκαν πρόσφατα ή αναμένονται στο εγγύς μέλλον.

Ελληνικές μελετητικές εταιρείες, όπως η PLANET, η NAMA και η EXERGIA, ανέλαβαν μέσα στο 2014 την υλοποίηση συμβάσεων έργων παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας-IPA της Ε.Ε., ενώ, σύμφωνα με το γραφείο ΟΕΥ, αυξημένο είναι το ενδιαφέρον και άλλων εταιρειών του κλάδου για μελλοντικές προκηρύξεις συμβάσεων παροχής υπηρεσιών.

Επίσης, το 2014, ο όμιλος ICAP Group – η μόνη ελληνική εταιρεία που αναγνωρίζεται ως “Credit Rating Agency” – άνοιξε υποκατάστημα στην Μπάνια Λούκα με την επωνυμία «ICAP BH d.o.o. Banja Luka» ενώ η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, επελέγη από την ICAP Group ως «παρθένα αγορά» για την κατηγορία των υπηρεσιών τις οποίες ο όμιλος προσφέρει, ιδιαιτέρως για τις υπηρεσίες Διαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου (Credit Risk Services).

Τέλος, για το έτος 2016, καταγράφεται από πλευράς του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων το ενδιαφέρον και οι πρωτοβουλίες της εταιρείας INTRACOM TELECOM να επεκτείνει τις επιχειρηματικές δραστηριότητές της στην αγορά τηλεπικοινωνιών, τεχνολογιών επικοινωνιών και πληροφορικής της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Η εταιρεία, όπως αναφέρεται στο σχετικό σημείωμα, έχει ανοίξει ήδη από τις αρχές του έτους 2016 γραφείο εκπροσώπησης στην Μπάνια Λούκα και έχει ξεκινήσει, σε συνεργασία με το Γραφείο ΟΕΥ της πρεσβείας στο Σεράγεβο, κύκλο επαφών και εξειδικευμένων παρουσιάσεων σε μεγάλες τοπικές εταιρείες του κλάδου τηλεπικοινωνιών (π.χ. BH Telecom Sarajevo) και με κυβερνητικές υπηρεσίες της ΒκΕ, με σκοπό την προώθηση των τεχνολογικών λύσεων που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια στην τοπική αγορά (π.χ. προϊόντα και υπηρεσίες wireless, warehouse management system (WMS) και cloud computing, υπηρεσίες «e-health» και «e-police»).