Η Ελβετία έτοιμη να «σπάσει» 500 χρόνια ουδετερότητας;
Μετά από πέντε αιώνες ουδετερότητας, μια νέα έκθεση προτείνει στην Ελβετία να ενισχύσει τη συνεργασία της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, προκαλώντας συζητήσεις για πιθανή αναθεώρηση της πολιτικής της.
Σύμφωνα με το Politico, η Ελβετία, γνωστή για την ουδετερότητά της και την αποφυγή πολεμικών εμπλοκών, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με πιέσεις να αναθεωρήσει τη στάση της στην άμυνα. Μια πρόσφατη έκθεση από ειδικούς προτείνει στενότερη συνεργασία με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, μια κίνηση που θα μπορούσε να φέρει σημαντικές αλλαγές στην παραδοσιακή πολιτική της χώρας.
Η ουδετερότητα της Ελβετίας, που διατηρείται από το 1515, τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση λόγω της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία και της αυξανόμενης ανησυχίας για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η στάση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην ασφάλεια της Ευρώπης. Η έκθεση, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, προτείνει η Ελβετία να εξετάσει τη δημιουργία μιας «κοινής αμυντικής ικανότητας» σε συνεργασία με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Η πίεση για επανεξέταση της πολιτικής ουδετερότητας της Ελβετίας αυξάνεται τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η έκθεση προτείνει αναθεώρηση της πολιτικής αυτής, επισημαίνοντας ότι η ουδετερότητα δεν αφορά μόνο τις πωλήσεις όπλων, αλλά και την ικανότητα της χώρας να υπερασπιστεί τον εαυτό της σε μια περιοχή που περιβάλλεται από οργανισμούς στους οποίους δεν συμμετέχει.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 έχει αλλάξει το τοπίο της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η απόφαση της Σουηδίας και της Φινλανδίας να εγκαταλείψουν την ουδετερότητά τους και να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ έχει αυξήσει την πίεση στην Ελβετία να επανεξετάσει τη θέση της.
Η έκθεση, που συντάχθηκε από διπλωμάτες, ανώτατους αξιωματούχους και τον πρώην επικεφαλής του ελβετικού στρατού, παραδόθηκε στην Υπουργό Άμυνας και Ασφάλειας της Ελβετίας, Βιόλα Άμερντ, και αναμένεται να επηρεάσει τη στρατηγική ασφάλειας της χώρας για το 2025.
Ένα βασικό σημείο της έκθεσης αφορά την άρση της απαγόρευσης επανεξαγωγής όπλων. Η Ελβετία απαγορεύει την πώληση όπλων σε χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο, κάτι που έχει επηρεάσει τις σχέσεις της με χώρες που θέλουν να στείλουν όπλα στην Ουκρανία. Η έκθεση προτείνει την άρση αυτής της απαγόρευσης για να υποστηριχθούν καλύτερα οι ανάγκες των ευρωπαϊκών χωρών.
Η έκθεση επίσης προτείνει την ενίσχυση της ελβετικής αμυντικής βιομηχανίας μέσω συμμετοχής σε προγράμματα εξοπλισμού της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Οι προτάσεις αυτές έχουν ήδη προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς επικριτές της Υπουργού Άμυνας την κατηγορούν ότι επέλεξε εμπειρογνώμονες που υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η έκθεση αναμένεται να αντιμετωπίσει αντιστάσεις στο ελβετικό κοινοβούλιο, ιδίως από τα αριστερά και δεξιά εθνικιστικά κόμματα.
Ο Ζαν-Μαρκ Ρίκλι, επικεφαλής παγκόσμιων και αναδυόμενων κινδύνων του Κέντρου Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης, δήλωσε ότι η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Ελβετία υποστηρίζει τις δυτικές αξίες. Ωστόσο, οι προτάσεις για αυξημένη στρατιωτική συνεργασία με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ αναμένεται να προκαλέσουν έντονες συζητήσεις.
Παρά την έκθεση, η Ελβετία δεν προτείνει την πλήρη εγκατάλειψη της ουδετερότητάς της και την ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά καλεί σε βαθύτερους δεσμούς με τη στρατιωτική συμμαχία και την ΕΕ μέσω κοινών εκπαιδεύσεων και διμερών ασκήσεων.
Η έκθεση προτείνει επίσης την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 1% του ΑΕΠ μέχρι το 2030. Σήμερα, η Ελβετία δαπανά το 0,76% του ΑΕΠ της στην άμυνα, ποσοστό χαμηλότερο από τα μέλη του ΝΑΤΟ.
Η πιθανότητα εισβολής στην Ελβετία είναι μικρή, αλλά η χώρα είναι ήδη στόχος υβριδικών πολέμων, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης και των κυβερνοεπιθέσεων, σύμφωνα με την έκθεση. Οι ειδικοί συνιστούν την προετοιμασία ολόκληρης της κοινωνίας για πιθανή σύγκρουση.
Το ελβετικό ομοσπονδιακό συμβούλιο δείχνει διάθεση για στενότερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ σε θέματα ασφάλειας. Πρόσφατα, ελβετική αντιπροσωπεία επισκέφθηκε το Λουξεμβούργο για να αξιολογήσει πιθανές συνεργασίες με τον Οργανισμό Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ.
Επιπλέον, η Ελβετία ενέκρινε τη συμμετοχή της σε δύο προγράμματα της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO) της ΕΕ, που αφορούν τη στρατιωτική κινητικότητα και την κυβερνοάμυνα.
Ο Ζαν-Μαρκ Ρίκλι τόνισε ότι η Ελβετία θέλει να δείξει ότι συνεισφέρει στις ευρωπαϊκές αμυντικές προσπάθειες, καθώς εάν επιθυμεί στρατιωτική βοήθεια από την ΕΕ ή το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να προσφέρει κάτι σε αντάλλαγμα.
