Η ενίσχυση του δολαρίου ως «ασφαλές καταφύγιο» και η άλλη όψη του νομίσματος

Από τη μία μεριά η ισχυρή ζήτηση στις ΗΠΑ και από την άλλη ο πληθωρισμός και η πιθανή ύφεση στην Ευρώπη συντηρούν τις προβλέψεις για περαιτέρω ενίσχυση του δολαρίου, με συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία αλλά και τις εξαγωγικές επιχειρήσεις.

Στη χώρα μας το αδύναμο ευρώ έναντι του δολαρίου ευνοεί τις ελληνικές εξαγωγές προς τις χώρες που χρησιμοποιούν το δολάριο ή νομίσματα συνδεδεμένα με το δολάριο, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πολλά από τα προϊόντα χρησιμοποιούν πρώτες ύλες που τιμολογούνται σε δολάριο. Επομένως οι επιπτώσεις του ισχυρού δολαρίουείναι σημαντικές για τις επιχειρήσεις με παρουσία στο διεθνές εμπόριο και για χώρες χωρίς σημαντικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ μιας και βασικά αγαθά όπως τρόφιμα και τα καύσιμα τιμολογούνται συνήθως σε όρους αμερικανικού νομίσματος.

Το τελευταίο έτος, οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις στις ΗΠΑ ώθησαν την Ομοσπονδιακή Τράπεζα Fed να ηγηθεί ενός ανοδικού κύκλου επιτοκίων (αύξηση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και αναμένεται, τουλάχιστον, άλλη μία αύξηση), ο οποίος σε συνδυασμό με την ευρύτερη διαταραχή στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον οδήγησε στη μαζική κίνηση κεφαλαίων προς τις ΗΠΑ και στο δολάριο ως “ασφαλές καταφύγιο”, με αποτέλεσμα αποδυνάμωση άλλων, κύριων νομισμάτων, όπως το ευρώ, η βρετανική λίρα και το ιαπωνικό γιέν.

Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bankη ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο, στις 6 Οκτωβρίου, στην Ευρώπη, διαμορφωνόταν περί τα 0,9880 δολάρια, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει, από τις αρχές του έτους, απώλειες έναντι του δολαρίου 13,1%. Επίσης, από τις αρχές του έτους, η στερλίνα καταγράφει απώλειες 4% έναντι του ευρώ και 16,5% έναντι του δολαρίου ενώ το ευρώ σημειώνει απώλειες έναντι του φράγκου, της τάξης του 6,5%.

Οι αναλυτές εστιάζουν σε δύο παράγοντες που συνηγορούν σήμερα στην περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων από την Fed και άρα και στη διατήρηση του ανατιμημένου δολαρίου έναντι άλλων νομισμάτων.

1) Ένα θέμα είναι η ισχυρή -και ανθεκτική στην ενεργειακή κρίση- συνολική ζήτηση στην οικονομία των ΗΠΑ, όπως επιβεβαιώνεται από την εύρωστη αγορά εργασίας (για κάθε άνεργο, υπάρχουν δύο διαθέσιμες θέσεις εργασίας, ενώ οι μισθοί αυξήθηκαν τον προηγούμενο μήνα κατά 7% σε ετήσια βάση, τον ταχύτερο ρυθμό από τις αρχές της δεκαετίας του 1980). Οι πωλήσεις νέων κατοικιών αυξήθηκαν, τα εταιρικά κέρδη βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών ως ποσοστό του ΑΕΠ και παρά τα υψηλότερα επιτόκια, η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει βελτιωθεί. Αυτό αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση καθώς όσο μεγαλύτερο δυναμισμό επιδεικνύει η αμερικανική οικονομία, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό η κεντρική τράπεζα.

2) Ένα άλλο θέμα είναι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη και η ύφεση που είναι πιθανή το επόμενο έτος. Η προεξόφληση από τις αγορές της διαφοράς μεταξύ των αναμενόμενων ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης, από το 2023, εκτιμάται ότι θα διατηρήσει ισχυρό το δολάριο στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς δίδει μεγαλύτερη ευελιξία στην Fed έναντι της EΚΤ να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλότερο επίπεδο.

Η διάρκεια της νομισματικής πολιτικής 

Όσον αφορά στη διάρκεια της αυστηρής νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, οι αναλυτές της Alpha Bank σημειώνουν ότι επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα. Επίσης, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η διόγκωση του ιδιωτικού και κρατικού χρέους, παγκοσμίως, καθώς αυτό θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων. Ιδιαίτερα όσον αφορά στις κυβερνήσεις, η δημοσιονομική πολιτική, σε συνδυασμό με τη νομισματική πολιτική, θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποτροπή χρηματοοικονομικών κρίσεων, όπως συνέβη πρόσφατα με το Ηνωμένο Βασίλειο, μια από τις πιο μεγάλες και αξιόπιστες οικονομίες στον κόσμο.

Τέλος, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα νομισματικά μέτρα που λαμβάνουν οι κεντρικές τράπεζες έχουν αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία με χρονική υστέρηση, γεγονός που θα διατηρήσει το δολάριο ενισχυμένο για ανάλογο χρονικό διάστημα.