Οι επιχειρήσεις και το «στοίχημα» της κυκλικής οικονομίας

του Peter Lacy*

Πληθαίνουν τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η συχνότητα και η αγριότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων εντείνεται σε παγκόσμια κλίμακα. Από τις σοβαρές ξηρασίες μέχρι τις ισχυρές καταιγίδες, ζούμε σε έναν όλο και πιο μεταβαλλόμενο, αβέβαιο και απρόβλεπτο κόσμο.

Δεν χρειάζεται να πιστεύετε στην κλιματική αλλαγή για να δεχτείτε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Η ανθεκτικότητα και η ικανότητα διαχείρισης των προκλήσεων που έχουν αντίκτυπο σε εμάς και το περιβάλλον αποκτούν πολύ μεγαλύτερη σημασία τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για την κοινωνία. Πάρτε για παράδειγμα τους πρόσφατους καταστροφικούς τυφώνες στις ΗΠΑ και την Καραϊβική, ή τις καταστροφικές πλημμύρες στο Νεπάλ, την Ινδία και το Μπαγκλαντές που αποτελούν ένα ξεκάθαρο παράδειγμα αυτής της νέας πραγματικότητας και της αυξανόμενης ευπάθειας μας.

Ο ρόλος των επιχειρήσεων σε αυτή τη νέα πραγματικότητα αλλάζει. Οι επιχειρήσεις καλούνται να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην επίλυση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, παρέχοντας υπηρεσίες και λύσεις που υποστηρίζουν την κοινωνία. Στην πραγματικότητα, οι επιχειρήσεις που δεν θα προσαρμόσουν τα μοντέλα τους ανάλογα, διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν την εμπιστοσύνη των πελατών τους.

Η αβεβαιότητα στον κόσμο – από την εμφάνιση ακραίων φαινομένων μέχρι την εξάντληση των φυσικών πόρων και τη μεταβολή των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την απασχόληση – δίνει στα καινοτόμα στελέχη των επιχειρήσεων μια ευκαιρία να υιοθετήσουν έναν «ευσυνείδητο καπιταλισμό», με την ενσωμάτωση βασικών στοιχείων όπως η εμπιστοσύνη, η συνεργασία και η εστίαση των ενδιαφερόμενων μερών στις καθημερινές επιχειρηματικές πρακτικές. Και καθώς οι καταναλωτές όλο και περισσότερο απαιτούν τα brands να αντικατοπτρίζουν αυτούς τους στόχους, οι εταιρείες που επιθυμούν να παραμείνουν ανταγωνιστικές θα πρέπει να προσαρμοστούν με την ένταξή τους στην κυκλική οικονομία.

Στην πιο βασική της μορφή, η κυκλική οικονομία αντικαθιστά το τρέχον σπάταλο, γραμμικό οικονομικό μοντέλο: Οι επιχειρηματικοί οργανισμοί παύουν να βασίζονται σε πεπερασμένους πόρους και γίνονται βιώσιμες επιχειρήσεις. Εντοπίζουν ανανεώσιμους πόρους. Απομακρύνουν τα απόβλητα σε κάθε στάδιο, από την προμήθεια έως την ανακύκλωση, δημιουργώντας ένα επιχειρησιακό μοντέλο που αποκαθιστά και αναγεννά αντί να εξαντλεί και να πετάει. Εξετάζουν το πώς κατασκευάζονται τα προϊόντα, ποιος τα κατασκευάζει και πού, καθώς και πώς αυτά τα προϊόντα ανακυκλώνονται ή αποσύρονται βιώσιμα.

Στην πραγματικότητα, η υιοθέτηση ενός μοντέλου κυκλικής οικονομίας δεν αφορά μόνο τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, αλλά και τον τρόπο που δραστηριοποιούμαστε ως εταιρείες. Το μοντέλο προσφέρει την ευκαιρία να πάμε πέρα από την απλή τήρηση των προτύπων βιωσιμότητας, προς μια λύση που μεταμορφώνει το σημερινό επιχειρηματικό μοντέλο και δημιουργεί ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τους ηγέτες.

Οι κορυφαίες εταιρείες εξακολουθούν να καινοτομούν, αλλά πλέον το κάνουν αναλαμβάνοντας και την ευθύνη της επίδρασής τους στους ανθρώπους, το περιβάλλον και την κατάσταση του κόσμου μας. Οι εταιρείες αυτές έχουν συνειδητοποιήσει ότι – σε αντίθεση με την κυρίαρχη άποψη – το να κάνεις κάτι τέτοιο μπορεί να είναι και κερδοφόρο. Μια έρευνα της Accenture δείχνει ότι θα υπάρξει δυνητικό όφελος ύψους 4,5 τρισ. δολαρίων από την οικοδόμηση βιώσιμων επιχειρήσεων μέχρι το 2030. Και ορισμένες επιχειρήσεις σημειώνουν ήδη πρόοδο προς την κατεύθυνση αυτού του στόχου.

Η Rubicon Global, για παράδειγμα, μια πρωτοποριακή εταιρεία διαχείρισης απορριμμάτων που συνδέει πελάτες απευθείας με ανεξάρτητους μεταφορείς απορριμμάτων, διαταράσσει το σημερινό μοντέλο διαχείρισης, εξοικονομώντας παράλληλα 1 εκατομμύριο δολάρια για τους πελάτες της σε 80.000 τοποθεσίες.

Καθώς η κυκλική οικονομία και ο ευσυνείδητος καπιταλισμός αρχίζουν να αναδύονται, η συνείδηση των στελεχών αλλάζει: το 64% των διευθύνοντων συμβούλων που έχουν προσχωρήσει στο Οικουμενικό Σύμφωνο του ΟΗΕ (UN Global Compact) υποστηρίζουν ότι τα ζητήματα βιωσιμότητας διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στον στρατηγικό προγραμματισμό και την επιχειρηματική τους ανάπτυξη. Παράλληλα, το 59% των CEOs αναφέρουν ότι οι εταιρείες τους μπορούν να ποσοτικοποιήσουν με ακρίβεια την επιχειρηματική αξία που δημιουργείται μέσω των πρωτοβουλιών αειφορίας τους. Το 2013, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 38%.

* Ο Peter Lacy είναι γενικός διευθυντής παγκόσμιας ανάπτυξης, στρατηγικής και βιωσιμότητας στην Accenture Strategy.