Η επόμενη μέρα των ευρωεκλογών: Πώς θα προκύψουν οι νέοι ηγέτες των Βρυξελλών

Οι ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν από τις 23 έως τις 26 Μαΐου θα ανοίξουν τον χορό των διορισμών για τα πέντε πιο υψηλόβαθμα αξιώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην καρδιά ενός μεγάλου παζαριού ανάμεσα στα κράτη-μέλη.

Οι κανόνες τέθηκαν το 2014, υπό την πίεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όμως η αναμενόμενη εξασθένιση των δύο μεγάλων πολιτικών οικογενειών που κυριαρχούσαν μέχρι τώρα στο ημικύκλιο, των συντηρητικών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλιστών, αναμένεται να περιπλέξει τα πράγματα.

Ο “spitzenkandidat”, ένα αμφισβητούμενο είδος

Κάθε ομάδα ορίζει τον υποψήφιό της, τον “spitzenkandidat”, για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ίδιο βράδυ της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, στις 26 Μαΐου, η ομάδα που έχει τους περισσότερους βουλευτές διεκδικεί τον θώκο. Όμως ο υποψήφιός της θα πρέπει να εξασφαλίσει την υποστήριξη των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την απόλυτη πλειοψηφία των εκλεγμένων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δηλ. 376 ψήφους. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε ένα εντατικό παζάρι.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα αποφανθούν κατά την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στις 20-21 Ιουλίου, ώστε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μπορέσει να ψηφίσει τον Ιούλιο.

Το 2014, η Γερμανίδα Άγγελα Μέρκελ, ο Βρετανός Ντέιβιντ Κάμερον, ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε και ο Σουηδός Φρέντρικ Ράινφελντ προσπάθησαν να συστήσουν μια μειοψηφία μπλοκαρίσματος αυτού του κανόνα. Όμως μια εκστρατεία του Τύπου με θέμα «Η Μέρκελ προδίδει τη δημοκρατία» ανάγκασε την καγκελάριο να επιστρέψει στην τάξη.

Η δεδηλωμένη εχθρότητα στην αρχή του “spitzenkandidat” από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν τροφοδοτεί τις υποθέσεις για πιθανό διορισμό ενός εξωτερικού υποψηφίου.

Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, ο πρώτος που εκλέγεται

Ο πρώτος θώκος που θα κριθεί είναι η προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί κατά την εναρκτήρια σύνοδο της νέας Συνέλευσης στις αρχές Ιουλίου. Όλα είναι ανοικτά και οι συμμαχίες θα είναι καθοριστικές, διότι ο μεγάλος συνασπισμός ΕΛΚ-Σοσιαλιστών δεν αναμένεται να έχει την πλειοψηφία τον Μάιο του 2019.

Η δεύτερη σύνοδος του Κοινοβουλίου προβλέπεται να διεξαχθεί στα μέσα Ιουλίου και θα είναι αφιερωμένη στην εκλογή του προέδρου της Επιτροπής. Ο τελευταίος αναμένεται στη συνέχεια να συστήσει την ομάδα του, καθένα από τα μέλη της οποίας πρέπει να περάσει από ακρόαση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με κίνδυνο να απορριφθεί.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ψηφίσει τη νέα Επιτροπή κατά τη σύνοδο του Οκτωβρίου. Η νέα Επιτροπή θα αναλάβει τα καθήκοντά της την 1η Νοεμβρίου.

Το 2014, η ομάδα που συνέστησε ο συντηρητικός πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κινδύνεψε να μην εγκριθεί.

Άλλα τρία αξιώματα αναμένεται να στελεχωθούν το 2019: η προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που εκπροσωπεί τις χώρες-μέλη, το αξίωμα του Ύπατου Εκπροσώπου της ευρωπαϊκής διπλωματίας και η προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η προεδρία της ΕΚΤ δεν τελούσε υπό διεκδίκηση το 2014, κάτι που επέτρεψε στην Ιταλία να κατέχει ταυτόχρονα δύο αξιώματα: του προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας με τον Μάριο Ντράγκι και της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας με τη Φεντερίκα Μογκερίνι. Στη διάρκεια της νομοθετικής περιόδου, η Ιταλία προσέθεσε εκείνο της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τον συντηρητικό Αντόνιο Ταγιάνι.

Μια γυναίκα και μια ισορροπία

Οι διορισμοί σ’ αυτά τα τρία αξιώματα (Συμβούλιο, διπλωματία και ΕΚΤ) αποτελούν προνόμιο των Ευρωπαίων ηγετών. Αλλά πλαισιώνονται από μια σειρά από όρους: ένα από τα μεγάλα αξιώματα πρέπει να δοθεί σε γυναίκα και θα πρέπει να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στα μεγάλα και τα μικρά κράτη και ανάμεσα στα παλιά και τα νέα μέλη που εντάχθηκαν από το 2004 και μετά.

Όπως και το 2014, οι διαβουλεύσεις θα ξεκινήσουν κατά την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που θα διεξαχθεί στις 28 Μαΐου, δύο ημέρες μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου, ο Πολωνός Ντόναλντ Τουσκ, θα λάβει την εντολή να εξεύρει μια συμφωνία για τους διορισμούς ενόψει της Συνόδου Κορυφής της 2Οής και της 21ης Ιουνίου. Το 2014, χρειάστηκε να συγκληθεί έκτακτη Σύνοδος Κορυφής στα τέλη Αυγούστου προκειμένου να διοριστεί ο Ντόναλντ Τουσκ στην προεδρία του Συμβουλίου και η Φεντερίκα Μογκερίνι επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας.