Οι ευρωπαϊκές οικονομίες που μπήκαν σε μνημόνιο και ανέκαμψαν

Τρία χρόνια πριν, η Ισπανία ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Πλέον, η χώρα αρχίζει και «παίρνει τα πάνω της». Η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης μόλις είχε το όγδοο συνεχόμενο τρίμηνο ανάπτυξης, και οι ρυθμοί ανεβαίνουν.

Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3% περίπου κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους, καθιστώντας τη χώρα μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αναπτυγμένες οικονομίες στον κόσμο.

Και δεν είναι η μόνη. Πέντε χώρες διασώθηκαν από τους ευρωπαϊκούς τους εταίρους κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της περιοχής, κι απ’ αυτές μόνο η Ελλάδα συνεχίζει να πηγαίνει με …την όπισθεν.

Ισπανία

Η Ισπανία αναπτύσσεται σταθερά εδώ και δύο χρόνια, αφήνοντας πίσω της τις οικονομικές δυσκολίες. Η χώρα δεν είχε συσσωρεύσει υπερβολικό χρέος, αλλά οι τράπεζές της γονάτισαν υπό την πίεση μιας στεγαστικής φούσκας. Το ταμείο διάσωσης της Ευρώπης δάνεισε στην Ισπανία 41 δισεκατομμύρια ευρώ για τη διάσωση των τραπεζών και την αποτροπή μιας οικονομικής κατάρρευσης.

Ως αντάλλαγμα, η ισπανική κυβέρνηση εισήγαγε μια σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο να γίνει η οικονομία πιο αποτελεσματική και παραγωγική. Κάποιες ήταν αρκετά αμφιλεγόμενες – όπως π.χ. το ότι έγινε ευκολότερη και φτηνότερη η απόλυση εργαζομένων, ή το ότι αυξήθηκε η ευχέρεια των εταιρειών να ορίζουν αυτές τις ώρες εργασίας και τους μισθούς των εργαζομένων τους. Το αποτέλεσμα; Ακόμα και το υπερβολικά υψηλό ποσοστό ανεργίας πλέον μειώνεται σταθερά – από το 26% το 2013 βρέθηκε στο 22% τον περασμένο Μάιο.

Ιρλανδία

Η Ιρλανδία ήταν η πρώτη χώρα που βρέθηκε σε ύφεση το 2008. Έλαβε διεθνή δάνεια διάσωσης ύψους 67 δισεκατομμυρίων ευρώ τον Δεκέμβριο του 2013, αφότου κατέρρευσε η αγορά ακινήτων και οι τράπεζες άρχισαν να καταρρέουν.

Πλέον, όμως, η χώρα παίζει και πάλι το ρόλο της «Κέλτικης Τίγρεως», έχοντας ρυθμό ανάπτυξης μεγαλύτερο από κάθε άλλη χώρα της Ευρωζώνης για το 2014. Και φέτος συνεχίζει στην ίδια τροχιά. Η ανάπτυξη για το πρώτο τρίμηνο άγγιξε το 1,4%, που ισοδυναμεί με ετήσια ανάπτυξη 6,5%. Η χώρα προσελκύει παγκόσμιους τεχνολογικούς γίγαντες, πολλοί εκ των οποίων έχουν την ευρωπαϊκή έδρα τους στην Ιρλανδία. Και το χρηματιστήριο έχει ανέβει κατά 17,5%, ενώ οι επενδύσεις ανθίζουν.

Πορτογαλία

Η Πορτογαλία έλαβε 78 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια διάσωσης το 2011, όταν απέτυχε να ελέγξει το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Όπως και οι άλλες χώρες που μπήκαν σε πρόγραμμα διάσωσης, έτσι και η Πορτογαλία αναγκάστηκε να προβεί σε επίπονες και έντονα αντι-δημοφιλείς οικονομικές μεταρρυθμίσεις, με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της.

Το …πικρό φάρμακο δούλεψε, η Πορτογαλία εξήλθε του προγράμματος τον Μάιο του 2014, και το ΔΝΤ προβλέπει πλέον ανάπτυξη 1,6% για φέτος. Η χώρα δήλωσε τον περασμένο Ιανουάριο ότι θα αποπλήρωνε νωρίτερα το ΔΝΤ καθώς μπορεί πλέον να δανείζεται από την αγορά με ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια.

Κύπρος

Η Κύπρος μπήκε σε μπελάδες το 2013 όταν άρχισε να «τρίζει» το χρηματοπιστωτικό της σύστημα. Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, η χώρα αναγκάστηκε να κλείσει τις τράπεζές της για μια εκτεταμένη περίοδο ώστε να αποτρέψει μια πλήρη κατάρρευση. Και τον Μάρτιο του 2013 εξασφάλισε ένα πακέτο διάσωσης ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ως αντάλλαγμα, κλήθηκε να εφαρμόσει μια σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των περικοπών στις δημόσιες δαπάνες και των ιδιωτικοποιήσεων. Πριν από μερικές ημέρες, οι επιτηρητές του προγράμματος διάσωσης δήλωσαν ότι η χώρα θα μπορέσει να σταθεί οικονομικά στα πόδια της από τον Μάρτιο του 2016 και μετά, όπως προβλέπει και ο αρχικός προγραμματισμός.

Ελλάδα

Η Ελλάδα μπορεί να γλίτωσε μια καταστροφική έξοδο απ’ το ευρώ, για την ώρα, αλλά παραμένει σε βαθιά οικονομική κρίση. Για την ακρίβεια, τα στατιστικά της μεγέθη παραπέμπουν σε χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ελληνικό ΑΕΠ μπορεί να μειωθεί ως και 4% φέτος.

Μόλις το προηγούμενο καλοκαίρι, το ΔΝΤ έλεγε ότι η Ελλάδα κινείτο βάσει σχεδίου με τις μεταρρυθμίσεις κι ότι δεν θα χρειαζόταν άλλο πρόγραμμα διάσωσης. Όμως, η εκλογή μιας ριζοσπαστικής αριστερής κυβέρνησης πήγε πίσω όλη τη διαδικασία, και η χώρα βρέθηκε σε μια εξάμηνη κατάσταση ρήξης με την Ευρώπη και το ΔΝΤ ως προς τους όρους της διάσωσης.

Τελικά, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραδεχθεί την ήττα της νωρίτερα τον Ιούλιο, αιτούμενη επισήμως ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης. Πλέον, διαπραγματεύεται τους όρους του. Και ένα πράγμα είναι σίγουρο: το οικονομικό πλήγμα θα είναι μεγάλο.