Η Ευρώπη σε αναμμένα κάρβουνα: Τι σημαίνει η επιστροφή Τραμπ για την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ

των Toomas Ilves και Lauren Young

Από το 2016, ο Τραμπ έχει υποστηρίξει σημαντικές αποκλίσεις από το business as usual: μείωση της εμπλοκής της Αμερικής στο ΝΑΤΟ, κάνοντας σημαντικές παραχωρήσεις στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν και ακόμη και αγορά της Γροιλανδίας. Τώρα που κέρδισε ο Τραμπ τις εκλογές, τι θα ακολουθήσει; Εάν η Ουκρανία δεν μπορεί να αντέξει τη ρωσική εισβολή, ούτε να υπολογίζει στην υποστήριξη της Δύσης, ποιος μας λέει ότι οι Βαλτικές Χώρες θα εξαιρούνταν από μια παρόμοια εισβολή από τη Μόσχα;

Με περισσότερη εμπειρία, την αυτοπεποίθηση μιας λαϊκής εντολής και ένα βαθύ πάγκο «πιστών» έτοιμοι να γεμίσουν τις τάξεις του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, οι ψηφοφόροι της Αμερικής και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ευρώπης πρέπει να εξετάσουν τις επιπτώσεις στην ασφάλεια για την Ευρώπη και πώς να διατηρήσουν τη δημοκρατία στην περιφέρεια.

Η πιο άμεση αλλαγή υπό μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ θα είναι η μείωση της στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα επικρίνει το επίπεδο της αμερικανικής εμπλοκής στη σύγκρουση, προτείνοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της άμυνα.

Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του, ο Τραμπ συχνά εξέφραζε απογοήτευση για τους Ευρωπαίους συμμάχους, κατηγορώντας τους ότι δεν συνεισφέρουν αρκετά για τη δική τους ασφάλεια, ιδίως στο ΝΑΤΟ, και καλώντας τη Ρωσία «να κάνει ό,τι διάολο θέλει» σε οποιαδήποτε χώρα του ΝΑΤΟ δεν πληρώνει το μερίδιό της. Αυτό μπορεί να ισχύει για τα «παλαιά ευρωπαϊκά» μέλη της ΕΕ, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, αλλά όχι για τα νεότερα μέλη στα ανατολικά. Στην πραγματικότητα, τόσο η Εσθονία όσο και η Πολωνία ξοδεύουν ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους στην άμυνα από ό,τι οι ΗΠΑ, κάνοντας το μέλλον του πολέμου στην περιοχή να μοιάζει πολύ διαφορετικό.

Η προσέγγιση του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική θα αναγκάσει την Ουκρανία να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος. Αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται πίεση στην Ουκρανία να παραχωρήσει τον έλεγχο των κατεχόμενων από τη Ρωσία εδαφών όπως η Κριμαία και το Ντονμπάς, θέτοντας σε κίνδυνο την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Μια τέτοια κίνηση όχι μόνο θα ενθάρρυνε τον Πούτιν αλλά θα δημιουργούσε επίσης ένα επικίνδυνο προηγούμενο για άλλα αυταρχικά καθεστώτα που επιδιώκουν να επεκτείνουν την επιρροή τους μέσω στρατιωτικής επιθετικότητας. Μια τέτοια αλλαγή πολιτικής θα συνιστούσε επίσης απόκλιση από τη θεμελιώδη αρχή της τάξης πραγμάτων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: Τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν μέσω της βίας ή της απειλής χρήσης βίας.

Επιπλέον, η υποστήριξη του Τραμπ στην επιμονή του Πούτιν στην ουκρανική ουδετερότητα θα αφήσει την Ουκρανία ευάλωτη στη μελλοντική ρωσική επιθετικότητα. Καταργώντας την προοπτική προστασίας του ΝΑΤΟ, ο Τραμπ θα αποδυνάμωνε την ασφάλεια της Ουκρανίας και θα υπονόμευε τις φιλοδοξίες της για στενότερη ενσωμάτωση με δυτικούς θεσμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή θα ήταν μια νίκη για τη Ρωσία.

Η επόμενη θητεία του Τραμπ θέτει επίσης τη Βαλτική στην εμβέλεια του Πούτιν. Ένα αποδυναμωμένο ΝΑΤΟ λόγω της μειωμένης εμπλοκής των ΗΠΑ στην Ουκρανία θα είχε εκτεταμένες συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Οι χώρες στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής, θα ήταν ιδιαίτερα ευάλωτες. Αυτά τα κράτη ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ουκρανίας και έχουν αυξήσει σημαντικά τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα.

Ο Πούτιν δεν έχει κρύψει την επιθυμία του να επαναφέρει τη ρωσική επιρροή στα πρώην σοβιετικά εδάφη. Μια μετριασμένη δυτική απάντηση, όπως η έλλειψη ηγεσίας των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ ή η μη συνεχιζόμενη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο, θα ενθαρρύνει τον Πούτιν να καταπατήσει την Κεντρική Ευρώπη.

Τέλος, ο Τραμπ θα διχάσει τη μακροπρόθεσμη απάντηση της Ευρώπης στον πόλεμο. Τα πρόσφατα εκλογικά κέρδη για τα ακροδεξιά κόμματα σε όλη την ήπειρο υποδηλώνουν ότι η κοινή γνώμη στρέφεται σε ορισμένες χώρες προς τον κατευνασμό της Ρωσίας. Στην Αυστρία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, τα δεξιά κόμματα έχουν ήδη σημειώσει σημαντικά κέρδη αξιοποιώντας την κούραση από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων που προκαλούνται από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Εάν ο Τραμπ μείωνε την εμπλοκή των ΗΠΑ στην Ουκρανία, όπως έχει προτείνει, αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει περαιτέρω αυτά τα κόμματα να πιέσουν για παρόμοιες πολιτικές εντός των δικών τους κυβερνήσεων.

Αυτός ο κατακερματισμός θα αποδυνάμωνε την ενιαία στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της ρωσικής επιθετικότητας, μια θέση που ήταν λίγο πολύ αμετάβλητη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Χώρες με αυταρχικές τάσεις, όπως η Ουγγαρία υπό τον Βίκτορ Όρμπαν, έχουν ήδη δείξει προθυμία να τα «σπάσουν» με τις Βρυξέλλες σε ζητήματα που σχετίζονται με τη Ρωσία.

Μια διχασμένη Ευρώπη θα δυσκολευτεί να διατηρήσει την πίεση στη Μόσχα μέσω κυρώσεων ή στρατιωτικής υποστήριξης για την Ουκρανία, οδηγώντας σε μια σπασμωδική απάντηση με σοβαρές επιπτώσεις για την ασφάλεια όχι μόνο σε ολόκληρη την ήπειρο, αλλά οπουδήποτε στον κόσμο όπου αυταρχικές κυβερνήσεις επιδιώκουν να αλλάξουν τα σύνορα με τη βία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Σεούλ: Η Ρωσία παρείχε αντιαεροπορικούς πυραύλους στη Βόρεια Κορέα σε αντάλλαγμα για την αποστολή στρατιωτών
• Ιρλανδία και Σλοβενία πρόθυμες να συλλάβουν τον Νετανιάχου, μετά το ένταλμα του ΔΠΔ