Η Ιστορία σε κάνει καλύτερο επενδυτή

Λένε ότι όποιος δεν μαθαίνει από την ιστορία του καταλήγει να κάνει ξανά τα ίδια λάθη. Λένε επίσης πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται συνήθως ως φάρσα. Και, πάνω από όλα, είναι βέβαιο πως τα ίδια ακριβώς ιστορικά γεγονότα μπορούν ερμηνευτούν με τρόπο που να στηρίζει τη μία ή την άλλη (ακριβώς αντίθετη άποψη) χωρίς να πειραχτούν στο παραμικρό τα αντικειμενικά στοιχεία της. Είναι θέμα περιγραφής.

Όπως γράφει ο Morgan Housel, δύο φορές βραβευμένος με το Best in Business Award από τη Society of American Business Editors and Writers, δεν υπάρχει αντικειμενική ανάγνωση της Ιστορίας. Παραθέτει μάλιστα το ρητό του διάσημου ιστορικού Χένρι Άνταμς που είπε «έχω γράψει τόση πολλή ιστορία που δεν πιστεύω πια σε αυτή».

Η ερμηνεία μας είναι κάθε φορά αποτέλεσμα των πολιτικών μας πεποιθήσεων, του πώς μεγαλώσαμε και του τι ήδη πιστεύουμε. Όλο και περισσότερο τείνουμε να πιστεύουμε εκείνη την ερμηνεία που επιβεβαιώνει τις απόψεις μας και να απορρίπτουμε εκείνη που είναι αντίθετη.

Οι επενδυτές που μελετούν την οικονομική και επιχειρηματική ιστορία πέφτουν επίσης στην ίδια παγίδα. Πληθώρα στοιχείων, εκατομμύρια νούμερα, αμέτρητες ερμηνείες. Όσο και αν προσπαθούν να βγάλουν συμπεράσματα από τα παθήματα των άλλων, καταλήγουν να πάθουν οι ίδιοι πολύ χειρότερα.

Ποιος είναι, λοιπόν, ο σωστός τρόπος ανάγνωσης της Ιστορίας; Δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως κάποια διδάγματα που ισχύουν πάντα και που πρέπει κάθε επενδυτής να έχει στο μυαλό του.

Πάντα κάτι συμβαίνει και διακόπτει την καλή ή την άσχημη περίοδο

Τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Οι υφέσεις τελειώνουν και οι φούσκες σκάνε όταν δεν είναι πια δυνατόν να κρατηθούν οι τιμές πολύ χαμηλά ή πολύ ψηλά. Οι περισσότεροι άνθρωποι ξυπνούν το πρωί και ξεκινούν να δουλεύουν με σκοπό να κάνουν τον κόσμο καλύτερο, και αυτοί επικρατούν τελικά. Όμως οι ψυχοπαθείς, οι ηλίθιοι, οι απατεώνες, οι κλέφτες και οι ψεύτες είναι ικανοί να επηρεάσουν τα πράγματα για αρκετό καιρό και με άσχημο τρόπο.

Οι άσχημες περίοδοι διαρκούν περισσότερο από όσο είναι λογικό

Όλοι οι πόλεμοι έπρεπε να τελειώσουν στον πρώτο μήνα, κάθε φούσκα θα τελείωνε σε λίγες εβδομάδες και σίγουρα η τιμή του πετρελαίου είναι παράλογο να βρίσκεται τόσο ψηλά – όταν βρίσκεται. Στην πραγματικότητα, κάθε καταστροφική και ανεξήγητα μη υποστηρίξιμη κατάσταση μπορεί να διαρκέσει και χρόνια.

Όλα αλλάζουν ταχύτερα από όσο περιμένεις

Ο ιστορικός Nassim Taleb γράφει: «Η Ιστορία δεν έρπει, κάνει άλματα. Πάμε από καταστροφή σε καταστροφή με ελάχιστες δονήσεις στα ενδιάμεσα. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι πιστεύουμε πως τα πράγματα αλλάζουν σταδιακά και προβλεπόμενα».

Η παράνοια διαδίδεται στις χειρότερες δυνατές στιγμές

Όσο οι άνθρωποι είναι ήρεμοι λαμβάνουν συνήθως σωστές αποφάσεις. Όταν όλα αλλάζουν ή όταν έχουμε ανώμαλες καταστάσεις (ράλι χρηματιστηρίου, κατάρρευση χρηματιστηρίου, πόλεμος, ύφεση, πανικός) το συναίσθημα κυριεύει τους πάντες. Κάθε απόφαση που λαμβάνετε σε τέτοιες περιόδους θα αποδειχθεί πως ήταν από τις σημαντικότερες που πήρατε ποτέ.

Τίποτα δεν είναι ανώτερο από το προσωπικό συμφέρον

Συνήθως αυτό που είναι το καλύτερο για την ομάδα δεν είναι και το καλύτερο για τα άτομα κοντά στην κορυφή, ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν αυτά τα άτομα. Όταν το προσωπικό συμφέρον προτάσσεται έναντι του συμφέροντος της ομάδας τότε έχουμε προβληματική λειτουργία (στην καλύτερη περίπτωση), μέχρι και καταστροφή (στη χειρότερη).

Στους περισσότερους οργανισμούς το σωστό αγνοείται σκόπιμα, επειδή κάποια μειοψηφία αποφασίζει διαφορετικά έχοντας δικά της κίνητρα.