Οι κατασκευαστές της Ευρώπης φοβούνται ότι ο φόρος-ορόσημο της εισαγωγής άνθρακα μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό

των Christiaan Hetzner & David Meyer

Όταν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προτείνει την πιο ολοκληρωμένη νομοθεσία στον κόσμο για το κλίμα την Τετάρτη, ένα ζήτημα θα είναι στην κορυφή της ατζέντας της Προέδρου της Επιτροπής της ΕΕ: η πρόληψη της «διαρροής» άνθρακα.

Αν και ακούγεται σαν βιομηχανικό ατύχημα στην πραγματικότητα αναφέρεται στον πολύ πραγματικό κίνδυνο οι κατασκευαστές να μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους στο εξωτερικό για να παρακάμψουν τους δαπανηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς στην πατρίδα τους. Αυτό όχι μόνο οδηγεί σε καθαρή αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών, αλλά στερεί την οικονομία μιας περιοχής από ζωτικές θέσεις εργασίας και πλούτο.

Αποφασισμένη να διασφαλίσει ότι υπάρχει μέλλον για τη βαριά βιομηχανία της Ευρώπης, η φον ντερ Λάιεν σχεδιάζει τον πρώτο φόρο που επιβάλλεται στο διοξείδιο του άνθρακα για αγαθά που εισέρχονται στην ενιαία αγορά.

Ο στόχος είναι να προστατεύσει τις επιχειρήσεις της εξισορροπώντας τον ανταγωνισμό και έτσι να αποτρέψει την μείωση της μεταποίησης – έναν τομέα του οποίου η συμβολή στην οικονομία της ΕΕ μειώθηκε σταθερά σε 14% πέρυσι από 20% το 1990.

Οι υποστηρικτές θεωρούν ότι η νομοθεσία θα προστατεύει το περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα θα ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να μειώσουν τις εκπομπές. Όμως, οι επικριτές λένε ότι αυτό το νομοσχέδιο για το κλίμα αφορά στην πραγματικότητα τον περιορισμό του παγκόσμιου ανταγωνισμού και θα μπορούσε να πυροδοτήσει εμπορικούς πολέμους. Και το πιο ανησυχητικό για τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη είναι ο εξής ισχυρισμός: ότι μπορεί στην πραγματικότητα να βλάψει τις ίδιες τις εταιρείες που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει.

Ένα άλλο ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι ηγέτες της ΕΕ και οι ευρωπαίοι κατασκευαστές είναι ότι υπάρχει ήδη ένα σύστημα προστασίας από τη «διαρροή» άνθρακα, και ορισμένοι δεν θέλουν να σταματήσει ενώ το νέο σύστημα δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί.

Σύμφωνα με το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS) της ΕΕ, ορισμένοι βιομηχανικοί κλάδοι που είναι δύσκολο να μειώσουν τη δραστηριότητά τους λαμβάνουν περιορισμένο αριθμό δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα που μετριάζει τις νομοθετικές επιβαρύνσεις χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να θεωρηθούν παράνομες επιδοτήσεις από τους εμπορικούς εταίρους. Αυτά τα δικαιώματα σχεδιάζονταν πάντα για να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου και τελικά να καταργούνται, αλλά η πρόωρη απώλεια τους θα μπορούσε να έχει δραστικά αποτελέσματα, σύμφωνα με τις εταιρείες.

Η πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρέπει τελικά να περάσει από τη συνήθη νομοθετική διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει πάνω από ένα χρόνο ή και περισσότερο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα 27 κράτη-μέλη και το κοινοβούλιο της ΕΕ μπορούν ακόμη να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα, ενδεχομένως να αυστηροποιήσουν περαιτέρω το νομοσχέδιο ή και να το χαλαρώσουν αν θέλουν.