Κομισιόν: Ανάπτυξη 2,1% το 2024 στην Ελλάδα – Γιατί μειώθηκε η πρόβλεψη
Σε μικρή καθοδική αναθεώρηση των εκτιμήσεων της για την πορεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εντός του 2024 προχώρησε την Παρασκευή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν που δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Ειδικότερα, η ΕΕ «βλέπει» πως η ανάπτυξη του ελληνικού ΑΕΠ θα κλείσει το 2024 στο 2,1%, σημαντικά πάνω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης για ανάπτυξη 0,8%.
Στις εαρινές προβλέψεις της η Κομισιόν έκανε λόγο για ανάπτυξη 2,2% του ελληνικού ΑΕΠ εντός του 2024.
Για το 2025 προβλέπεται ανάπτυξη 2,3% (χωρίς μεταβολή σε σχέση με τις εαρινές προβλέψεις) και για το 2026 προβλέπεται ανάπτυξη 2,2%.
Για τον πληθωρισμό, προβλέπεται πως θα διαμορφωθεί στο 3% για το 2024, σημαντικά πάνω από τον στόχο του 2% που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τη σταθερότητα των τιμών στην οικονομία.
Το 2025 ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει προς το 2,4% προτού διαμορφωθεί στο 1,9% το 2026.
Για την ανεργία, εκτιμάται πως θα διαμορφωθεί για το 2024 στο 10,4%, προτού υποχωρήσει στο 9,8% για το 2025 και στο 9,2% για το 2026.
Για το χρέος ως λόγο προς το ΑΕΠ, αναμένεται πως θα κλείσει το 2024 στο 153,1%, το 2025 στο 146,8% και το 2026 στο 142,7%.
Τα «καμπανάκια»
Στις προειδοποιήσεις της προς την ελληνική κυβέρνηση, η Κομισιόν σημειώνει -μεταξύ άλλων- πως το ύψος των καθαρών εξαγωγών αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη. Ακόμα, για την αγορά εργασίας τονίζονται οι «οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και τα διαρθρωτικά εμπόδια, μεταξύ άλλων, όπως η έλλειψη λύσεων φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων ή το αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο για τη μερική απασχόληση».
Για τον πληθωρισμό, σημειώνεται πως «οι μισθολογικές πιέσεις που τροφοδοτούνται από τις αυξανόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τις αυξήσεις των κατώτατων μισθών αναμένεται να ασκήσουν ανοδική πίεση στις τιμές».
Επιπλέον, η ΕΕ υπογραμμίζει πως «οι δημοσιονομικές προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε ειδικούς κινδύνους ανά χώρα. Οι καθοδικοί κίνδυνοι απορρέουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως από τις δικαστικές διαδικασίες κατά της Εταιρείας Δημόσιας Περιουσίας (ΕΤΑΔ)».
Η αποτίμηση
Η Κομισίον αναφέρει πως «η ελληνική οικονομία σημείωσε σταθερή ανάπτυξη 2,1% σε ετήσια βάση το πρώτο εξάμηνο του 2024, κυρίως λόγω της εγχώριας ζήτησης, ενώ οι καθαρές εξαγωγές αποτέλεσαν τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού, η ιδιωτική κατανάλωση επωφελήθηκε από τη σχετικά ταχύτερη αύξηση των μισθών για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα, τα οποία τείνουν να έχουν μεγαλύτερη ροπή προς την κατανάλωση.
Οι επενδύσεις σε εξοπλισμό επιταχύνθηκαν παράλληλα με την έντονη ανάκαμψη της αύξησης των εταιρικών πιστώσεων, ενώ η αύξηση των εισαγωγών που συνοδεύτηκε από υποτονική αύξηση των εξαγωγών προκάλεσε μείωση των καθαρών εξαγωγών. Χάρη στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,1% το 2024».
Το επόμενο διάστημα
Η έκθεση σηειώνει ακόμα ότι «στο μέλλον, η ιδιωτική κατανάλωση θα συνεχίσει να επεκτείνεται με ισχυρό ρυθμό, υποστηριζόμενη από τη σταθερή αύξηση του πραγματικού εισοδήματος. Οι επενδύσεις προβλέπεται να επιταχυνθούν περαιτέρω, με κορύφωση κοντά στο 9% το 2025, καθώς η εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μετατοπίζεται όλο και περισσότερο από τις μεταρρυθμίσεις προς τις επενδύσεις και οι συνθήκες χρηματοδότησης βελτιώνονται.
Η ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να ωφελήσει την ανάπτυξη των εξαγωγών, η οποία υποστηρίζεται περαιτέρω από τα κέρδη ανταγωνιστικότητας κόστους που συσσωρεύτηκαν στο παρελθόν και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων.
Η αύξηση των εισαγωγών προβλέπεται να παραμείνει ισχυρή, δεδομένου του υψηλού εισαγωγικού περιεχομένου των επενδύσεων. Συνολικά, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα παραμείνει πάνω από το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης και αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,3% και 2,2% το 2025 και το 2026, αντίστοιχα.
Η αγορά εργασίας
Το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε σε 54,9% (άτομα ηλικίας 15-74) σε εποχικά προσαρμοσμένους όρους το δεύτερο τρίμηνο του 2024, αλλά παραμένει ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ.
Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε σε 9,5% τον Αύγουστο, αν και παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Τα ποσοστά κενών θέσεων αυξήθηκαν περαιτέρω κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, ιδίως στους τομείς των κατασκευών, του τουρισμού και των υψηλών δεξιοτήτων.
Η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να συνεχιστεί, αν και με βραδύτερο ρυθμό, καθώς οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και τα διαρθρωτικά εμπόδια, μεταξύ άλλων, όπως η έλλειψη λύσεων φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων ή το αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο για τη μερική απασχόληση, περιορίζουν την αύξηση της προσφοράς εργασίας.
Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί σε περίπου 9,0% έως το 2026, το χαμηλότερο επίπεδο σε μια δεκαετία. Οι πραγματικοί μισθοί ανά μισθωτό αναμένεται να αυξηθούν κατά 1,1% κατά μέσο όρο ετησίως στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, με τη στήριξη επίσης της μείωσης των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης.
Πληθωρισμός
Ο μετρούμενος πληθωρισμός ήταν κατά μέσο όρο 3,1% σε ετήσια βάση το γ’ τρίμηνο του 2024, περίπου 1 εκατοστιαία μονάδα πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού περιορίστηκε από την επιτάχυνση των τιμών των υπηρεσιών, τον αντίκτυπο των πλημμυρών του 2023 στις τιμές των τροφίμων και την πρόσφατη άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να επαναλάβει την υποχώρησή του το τελευταίο τρίμηνο του 2024, αλλά οι μισθολογικές πιέσεις που τροφοδοτούνται από τις αυξανόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τις αυξήσεις των κατώτατων μισθών αναμένεται να ασκήσουν ανοδική πίεση στις τιμές που προσβλέπουν στο μέλλον.
Ο μετρούμενος πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 3,0%, 2,4% και 1,9% το 2024, το 2025 και το 2026, αντίστοιχα.
Ο δομικός πληθωρισμός -χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής- προβλέπεται να παραμείνει υψηλότερος στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, στο 3,4%, στο 2,7% και στο 2,0% το 2024, το 2025 και το 2026, αντίστοιχα.
Χρέος, έσοδα, δημοσιονομικά
Το ονομαστικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί από 1,3% του ΑΕΠ το 2023 σε 0,6% του ΑΕΠ το 2024, αντανακλώντας την αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος από 2,1% του ΑΕΠ το 2023 σε 2,9% φέτος. Η μείωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υποτονική αύξηση των τρεχουσών δαπανών και στην αύξηση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος.
Το 2025, το ονομαστικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,1% του ΑΕΠ, κυρίως λόγω της μείωσης των δαπανών για τόκους λόγω της μείωσης των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων το 2025. Η πρόβλεψη αυτή συμβάλλει στην καλύτερη εκτέλεση του 2024, καθώς και σε μια σειρά νέων δημοσιονομικών μέτρων που ανακοινώθηκαν φέτος με καθαρό αντίκτυπο 0,2% του ΑΕΠ.
Από την πλευρά των δαπανών, οι μισθοί του δημόσιου τομέα αναμένεται να αυξηθούν τον Απρίλιο του 2025, ώστε να ευθυγραμμιστεί ο βασικός μισθός στον δημόσιο τομέα με τον κατώτατο μισθό στον ιδιωτικό τομέα.
Όσον αφορά τα έσοδα, το ποσοστό των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης προβλέπεται να μειωθεί κατά 1 εκατοστιαία μονάδα και έχει ανακοινωθεί αύξηση του φόρου διανυκτέρευσης στα ξενοδοχεία. Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός προβλέπεται να είναι επεκτατικός το 2025, μετά από συσταλτικό δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2024.
Το 2026, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μετατραπεί σε πλεόνασμα 0,2% του ΑΕΠ, εν μέσω ευνοϊκών μακροοικονομικών εξελίξεων. Η βελτίωση αυτή αναμένεται να οφείλεται στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης που αντισταθμίζουν τις αυξημένες δαπάνες για συνταξιοδοτικές παροχές και μισθούς του δημοσίου. Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός προβλέπεται να παραμείνει επεκτατικός το 2026.
Ο δείκτης δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώνεται τα τελευταία χρόνια και προβλέπεται να ανέλθει στο 153,1 % το 2024, προτού μειωθεί περαιτέρω στο 146,8 % του ΑΕΠ το 2025 και στο 142,7 % το 2026. Η υποχώρηση οφείλεται στα πρωτογενή πλεονάσματα, την ονομαστική ανάπτυξη και τη μείωση των ταμειακών αποθεμάτων ασφαλείας το 2024.
Οι δημοσιονομικές προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε ειδικούς κινδύνους ανά χώρα. Οι καθοδικοί κίνδυνοι απορρέουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως από τις δικαστικές διαδικασίες κατά της Εταιρείας Δημόσιας Περιουσίας (ΕΤΑΔ). Από την άλλη πλευρά, οι προσπάθειες της κυβέρνησης να αυξήσει τη φορολογική συμμόρφωση μέσω της ψηφιοποίησης ενδέχεται να αποφέρουν υψηλότερα έσοδα το 2025.
