Η Κροατία στο ευρώ και το ιστορικό της διεύρυνσης
Τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ αρχίζουν να κυκλοφορούν στην Κροατία καθώς η Hrvatska narodna banka εντάσσεται στο Ευρωσύστημα αποτελώντας πλέον πλήρες μέλος του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.
Όπως ανακοίνωσε χθες η ΕΚΤ, το ευρώ τέθηκε σε κυκλοφορία στην Κροατία και έτσι ο αριθμός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που χρησιμοποιούν το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα αυξήθηκε σε 20.
Υπενθυμίζεται ότι η Κροατία προσχώρησε στην ΕΕ τον Ιούλιο του 2013, 40 χρόνια από την πρώτη διεύρυνση του 1973, όταν είχαν προσχωρήσει στην ΕΕ Δανία, Ιρλανδία και Βρετανία. Η πρώτη διεύρυνση έλαβε χώρα περίπου 15 χρόνια μετά την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, 1η Ιανουαρίου του 1958, με τη συμμετοχή έξι χωρών: Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία. Την 1η Ιανουαρίου του 1981 ακολούθησε η προσχώρηση της Ελλάδας και πέντε χρόνια μετά εντάχθηκαν Ισπανία και Πορτογαλία. Το 1995 ακολούθησε η διεύρυνση προς βορά, με την Αυστρία, τη Φινλανδία και την Σουηδία ενώ μετά την υπογραφή της συνθήκης της Νίκαιας, ακολούθησε το 2004 η προσχώρηση δέκα χωρών: Τσεχία, Εσθονία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβενία και Σλοβακία. Το 2007 προσχώρησαν Βουλγαρία και Πολωνία και το 2013 η Κροατία.
Σημειώνεται ότι μια ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να γίνει δεκτή στην Ένωση αν εκπληρώνει τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, που είναι μεταξύ άλλων: θεσμική σταθερότητα που εγγυάται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οικονομία της αγοράς που λειτουργεί ορθά, ικανότητα και βούληση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που απορρέουν από την προσχώρηση.
Για να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να πληρούν τα λεγόμενα “κριτήρια σύγκλισης”. Οι δεσμευτικές αυτές οικονομικές και νομικές προϋποθέσεις συμφωνήθηκαν στη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992. Η Συνθήκη δεν ορίζει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ένταξη στην ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ είναι οι θεσμοί που αποφασίζουν από κοινού εάν οι υποψήφιες χώρες προς ένταξη στη ζώνη του ευρώ πληρούν τις προϋποθέσεις για να υιοθετήσουν το ευρώ.
Σήμερα οι 20 χώρες μέλη του ευρώ μαζί με την Κροατία είναι: Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία. Στις χώρες που δεν έχουν υιοθετήσει ακόμη το ευρώ, οι οποίες, ωστόσο, θα ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ όταν θα πληρούν τα αναγκαία κριτήρια είναι η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σουηδία ενώ η Δανία έχει ρήτρα εξαίρεσης όσον αφορά το ενιαίο νόμισμα και διατηρεί το δικό της νόμισμα μετά την προσχώρησή της στην ΕΕ.
Η Κροατία, που είναι η τελευταία χώρα που υιοθέτησε το ευρώ, συμμετέχει στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό στο πλαίσιο στενής συνεργασίας από τον Οκτώβριο του 2020. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ είναι επί του παρόντος αρμόδια για την άμεση εποπτεία πέντε σημαντικών ιδρυμάτων και την επίβλεψη 16 λιγότερο σημαντικών ιδρυμάτων στη χώρα. Στο πλαίσιο των εποπτικών της καθηκόντων, η ΕΚΤ είναι επίσης αρμόδια για την αδειοδότηση τραπεζών και την αξιολόγηση των αγοραστών ειδικών συμμετοχών σε όλες τις τράπεζες.
“Καλωσορίζω την Κροατία στην οικογένεια του ευρώ και στο τραπέζι του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη” δήλωσε η Christine Lagarde, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σημειώνοντας ότι η Κροατία εργάστηκε σκληρά για να γίνει το εικοστό μέλος της ζώνης του ευρώ και τα κατάφερε. “Συγχαίρω τον κροατικό λαό. Αυτό μας δείχνει ότι το ευρώ είναι ένα ελκυστικό νόμισμα που προσφέρει σταθερότητα στα μέλη του”, πρόσθεσε.
