Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας που δεν έχουν ανακοινωθεί
«Όμηροι» των πλεονασμάτων και της λιτότητας έως το 2023 - Το καλό, το μέτριο και το εφιαλτικό σενάριο για τη διετία 2019 - 2020.
«Αιχμάλωτη» σε υψηλά πλεονάσματα, ύψους 3,5% του ΑΕΠ ετησίως για τουλάχιστον μία πενταετία θα παραμείνει η Ελλάδα μετά το 2018. Πίσω από τις γραμμές της «κατ’ αρχήν» συμφωνίας του Eurogroup της Παρασκευής κρύβονται οι «λεπτομέρειες» που δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί και θέτουν τη χώρα σε ομηρία λιτότητας έως το 2023.
Πηγές με άμεση γνώση των συζητήσεων, που διεξάγονται ήδη για τα πλεονάσματα και για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα του χρέους, δηλώνουν στην Κυριακάτικη Ελευθερία πως «υπάρχει ήδη προκαταρκτική συμφωνία για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ την περίοδο 2019-2023». Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως η Αθήνα θα πρέπει να εμφανίσει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά και να συνεχίσει τη «σφιχτή» δημοσιονομική πολιτική για αρκετά ακόμη χρόνια, ενώ παράλληλα, θα ελέγχεται από τους θεσμούς, οι οποίοι θα ξεμπλοκάρουν τα μέτρα για το χρέος, ανάλογα με την πορεία υλοποίησης των στόχων.
Πρόκειται για ένα «τέταρτο μνημόνιο», χωρίς λεφτά, αφού η κυβέρνηση δεσμεύεται σε συγκεκριμένα μέτρα ύψους 4 δισ. ευρώ, χωρίς κάποιο αντάλλαγμα ή, έστω, τη χορήγηση φθηνής ρευστότητας από τα Ευρωπαϊκά κεφάλαια (ESM), ενώ καμία απόφαση δεν έχει ληφθεί για την ελάφρυνση του χρέους, καθώς πρώτα θα ψηφιστούν τα μέτρα και στη συνέχεια θα συζητηθεί το θέμα από τους Ευρωπαίους.
Η κυβέρνηση θα ψηφίσει άμεσα μέτρα ύψους 4,2-4,3 δισ. ευρώ, τα οποία θα αποφέρουν καθαρή εξοικονόμηση 3,6 δισ. ευρώ ή 2% του ΑΕΠ στη διετία 2019-2020. Τα μέτρα θα επιμεριστούν σε περικοπές 2 δισ. ευρώ σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, που θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου του 2019 και θα φθάσουν έως και το 35-40% για άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων πάνω από 1000-1.200 ευρώ, καθώς επίσης και σε περικοπές επιπλέον 2 δισ. ευρώ στο αφορολόγητο, που θα πέσει στα 5.600-5.900 ευρώ (από 8.636 ευρώ σήμερα) από την 1η Ιανουαρίου του 2020. Σε περίπτωση, όμως που δεν επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018, η μείωση στο αφορολόγητο θα έρθει ένα έτος νωρίτερα, δηλαδή το 2019.
Παράλληλα, τα αναπτυξιακά «αντίμετρα», θα ψηφιστούν μεν μαζί με τις περικοπές, θα εφαρμόζονται όμως μόνο εφόσον επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Τα αντίμετρα για το 2019, συνολικού ύψους 1% του ΑΕΠ, θα αφορούν στο σκέλος των δαπανών με δράσεις για την παιδική φτώχεια, επίδομα στέγασης, μείωση της συμμετοχής των συνταξιούχων στα φάρμακα, επιδόματα για απασχόληση των νέων και ένα επενδυτικό πακέτο.
Δείτε αναλυτικά τη λίστα με τα αντίμετρα ΕΔΩ
Το 2020, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι επετεύχθη πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019, θα ληφθούν αντίμετρα από το σκέλος των φόρων, όπως οι μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ και τον φόρο εισοδήματος.
Την ίδια ώρα, το παζάρι για το ποιος θα έχει τα κλειδιά του μηχανισμού, που θα ελέγχει εάν επιτυγχάνονται οι στόχοι και εάν πρέπει να έρθουν νωρίτερα τα μέτρα περικοπών, κλείνει με «νικητή» το ΔΝΤ. Αξιωματούχοι με άμεση γνώση των διαπραγματεύσεων υποστηρίζουν πως το Ταμείο θα είναι εκείνο, που θα ελέγξει μέσα στο καλοκαίρι του 2018, εάν η Ελλάδα θα πετύχει να έχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους και θα αποφασίσει για μέτρα και αντίμετρα. Όπως επισημαίνουν «θα είναι το αντάλλαγμα για την υποχώρηση του Ταμείου στο θέμα του χρέους, καθώς δεν θα λάβει τίποτα συγκεκριμένο, παρά μόνο μία νομική δέσμευση από τους Ευρωπαίους για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης».
Συγκεκριμένα, εάν το καλοκαίρι του 2018, το ΔΝΤ κρίνει από τις προβολές που θα κάνει ότι ο Προϋπολογισμός υπολείπεται των στόχων, τότε θα επιβάλλει την εφαρμογή της περικοπής του αφορολόγητου το 2019, αντί του 2020, όπως αποφασίστηκε από το Eurogroup.
Πηγές με άμεση γνώση της διαπραγμάτευσης περιγράφουν τη λειτουργία του μηχανισμού ως εξής:
Το καλοκαίρι του 2018 το ΔΝΤ θα ελέγξει την εκτέλεση του Προϋπολογισμού. Εάν από τις προβολές του εκτιμά ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει 3,5% ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα, τότε θα ενεργοποιηθούν οι περικοπές στις συντάξεις (1% του ΑΕΠ) και αντίμετρα 1% του ΑΕΠ.
Εάν οι προβολές δείξουν ότι επιτυγχάνεται πρωτογενές πλεόνασμα π.χ. 2,5% ΑΕΠ, τότε η κυβέρνηση θα περικόψει τις συντάξεις, αλλά δεν θα λάβει κανένα αντίμετρο.
Σε περίπτωση, που το πλεόνασμα είναι ακόμη χαμηλότερο π.χ. 1,5% ΑΕΠ, τότε θα εφαρμοστούν από το 2019 τόσο οι περικοπές στις συντάξεις όσο και η μείωση στο αφορολόγητο.
Στο «εφιαλτικό σενάριο», όπως το αποκαλούν οι ίδιες πηγές και εφόσον διαπιστωθεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι ακόμη χαμηλότερο και από το 1,5%, τότε η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να περικόψει όχι μόνο τις συντάξεις και το αφορολόγητο, αλλά να λάβει και πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα. Ωστόσο, οι πιθανότητες που δίνουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σε αυτό το σενάριο είναι από ελάχιστες έως μηδενικές.
