Οι λόγοι που η Τερέζα Μέι θέλει ξαφνικά πρόωρες εκλογές
Τι συνέβη και η Μέι αποφάσισε να αλλάξει στάση; Ποιεςοι συνέπειες, ιδιαίτερα σε σχέση με τις σημαντικές διαπραγματεύσεις γύρω από τη διευθέτηση του Brexit;
του Τζέφρι Σμιθ
Ύστερα από εννιά μήνες όπου επέμενε ότι δεν σκεφτόταν καθόλου το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τερέζα Μέι προκήρυξε εντέλει εκλογές για τις 8 Ιουνίου.
Τι συνέβη και η Μέι αποφάσισε να αλλάξει στάση; Και ποιες θα είναι οι συνέπειες, ιδιαίτερα σε σχέση με τις σημαντικές διαπραγματεύσεις γύρω από τη διευθέτηση του Brexit;
- Εντολή προς το πρόσωπό της
Οι εννιά μήνες που έχουν μεσολαβήσει από τότε που ανέλαβε τα πρωθυπουργικά της καθήκοντα έδειξαν στη Μέι πόσο δύσκολο είναι να κυβερνήσει χωρίς προσωπική εντολή. Τη θέση της την οφείλει αποκλειστικά στους βουλευτές των Συντηρητικών που την επέλεξαν να διαδεχθεί τον Ντέιβιντ Κάμερον ύστερα από την αποτυχία του στοιχήματός του με το δημοψήφισμα πέρυσι. Από τότε, η Μέι έχει επιλέξει μια πορεία – το αποκαλούμενο και «Σκληρό Brexit» – που απολαμβάνει της αποδοχής της δεξιάς πτέρυγας του κόμματός της και της αντι-μεταναστευτικής πτέρυγας της κοινής γνώμης, αλλά είναι αντιδημοφιλής στον κόσμο των επιχειρήσεων και σ’ ένα μεγάλο μέρος της χώρας. Καλείται λοιπόν να ενισχύσει την εξουσία της εξασφαλίζοντας την εντολή των ψηφοφόρων της.
- Μια ευρύτερη πλειοψηφία σημαίνει και ευχέρεια στη διαπραγμάτευση
Οι Συντηρητικοί της Μέι έχουν μια πλειοψηφία μόλις 17 βουλευτών στη Βουλή των Κοινοτήτων. Το γεγονός αυτό την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στην οποιαδήποτε «ανταρσία» ακόμα κι ενός μικρού αριθμού βουλευτών, και ιδιαίτερα αυτών που θα ενοχληθούν από την οποιαδήποτε καθυστέρηση ή συμβιβασμό. Μια μεγαλύτερη πλειοψηφία θα την προστατέψει θεωρητικά από ένα τέτοιο ενδεχόμενο και θα της δώσει μεγαλύτερη ευχέρεια να διαπραγματευτεί, π.χ. τον «Λογαριασμό του Brexit», δηλαδή την οικονομική διευθέτηση που θα πρέπει να υπάρξει προτού το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Υπάρχει μια εμφανής εκλογική λογική
Η αντιπολίτευση είναι ανοργάνωτη. Το εκλογικό σύστημα της Βρετανίας είναι πλειοψηφικό. Δεν υπάρχει αναλογικότητα. Μια δημοσκόπηση της YouGov το προηγούμενο Σαββατοκύριακο έδινε στους Συντηρητικούς προβάδισμα 21 ποσοστιαίων μονάδων έναντι των Εργατικών. Όλο αυτό το σκηνικό προμηνύει έναν εκλογικό θρίαμβο. Οι Εργατικοί είναι διχασμένοι μεταξύ της αριστερής ηγεσίας του Τζέρεμι Κόρμπιν και ενός πυρήνα φιλελεύθερων δικηγόρων και τραπεζιτών που είχαν «τιθασεύσει» την εργατική τάξη υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ. Την ίδια στιγμή, το Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου υποχωρεί τώρα που οι Συντηρητικοί της Μέι υιοθέτησαν τον βασικό στόχο του: την έξοδο από την ΕΕ.
- Και τώρα τι; Το χρονοδιάγραμμα για το Brexit (και η οικονομία)
Ο λόγος που επικαλέστηκε η Μέι για τις πρόωρες εκλογές ήταν η βούλησή της να εξουδετερώσει όλους εκείνους που προσπαθούν να παρεμποδίσουν ή να αντιστρέψουν τη διαδικασία του Brexit. Αλλά αυτή η αντιπολίτευση προς το Brexit ήταν αναμενόμενη και όταν ανέλαβε η Μέι, και άρα αυτός δεν είναι ο πραγματικός λόγος για την προκήρυξη των εκλογών.
Η Μέι δεν μπορούσε να προκηρύξει εκλογές πριν ολοκληρωθεί η εσωτερική συζήτηση για το Brexit εντός του κόμματός της. Επίσης, είναι σαφές ότι η εξασφάλιση μιας νέας πενταετούς κυβερνητικής εντολής θα ελαττώσει την πίεση προς το πρόσωπό της το 2019, όταν θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση.
Μετά τις εκλογές, με φρέσκια τη λαϊκή εντολή, θα μπορεί να είναι κάπως σκληρότερη στις διαπραγματεύσεις, αν και το περιθώριο ελιγμών της είναι περιορισμένο. Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις ότι η οικονομία επιβραδύνεται, καθώς το φάσμα του Brexit αρχίζει να πλήττει τις επιχειρήσεις και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Ίσως, λοιπόν, η Μέι να θέλει τις εκλογές τώρα προτού χειροτερέψουν τα πράγματα στην οικονομία.
