Η νόσος της παχυσαρκίας και οι δυσοίωνες προβλέψεις για την Ελλάδα
Ήταν το 1948, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνώρισε επίσημα την παχυσαρκία ως νόσο και τη συμπεριέλαβε στη Διεθνή Ταξινόμηση των Παθήσεων, καθώς αποτελεί μια κατάσταση που μειώνει στον ασθενή τον προσδόκιμο χρόνο και την ποιότητα ζωής.
Πρόκειται για μια νόσο με κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις, η οποία επηρεάζει εκατομμύρια συνανθρώπους μας σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα το ετήσιο κόστος για το σύστημα υγείας της Ευρώπης υπολογίζεται, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. ότι αγγίζει τα 70 δις ευρώ. Από το 2022, πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια ενήλικες ταξινομήθηκαν ως υπέρβαροι, ενώ 890 εκατομμύρια ζουν με τη νόσο της παχυσαρκίας. Ακόμη πιο ανησυχητικά είναι τα στοιχεία για την παιδική παχυσαρκία, η οποία από το 1990 έχει τετραπλασιαστεί, προσβάλλοντας 160 εκατομμύρια παιδιά και έφηβους. Το έγκριτο ιατρικό περιοδικό, TheLancet, επισημαίνει ότι εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, έως το 2050, σχεδόν το 60% των ενηλίκων και το 31% των παιδιών παγκοσμίως προβλέπεται να ζουν με υπερβαρότητα ή παχυσαρκία.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2021 τα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας καταγράφηκαν σε Κίνα (402 εκατομμύρια), Ινδία (180 εκατομμύρια), ΗΠΑ (172 εκατομμύρια), Βραζιλία (88 εκατομμύρια), Ρωσία (71 εκατομμύρια), Μεξικό (58 εκατομμύρια), Ινδονησία (52 εκατομμύρια) και Αίγυπτο (41 εκατομμύρια). Στην μελέτη του The Lancet, υπογραμμίζεται επίσης ότι τις επόμενες δεκαετίες, η αύξηση του πληθυσμού στην Ασία και την υποσαχάρια Αφρική θα οδηγήσει στη σημαντική αύξηση της παχυσαρκίας εκεί. Μεταξύ των χωρών υψηλού εισοδήματος, τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας προβλέπονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Χιλή και την Αργεντινή, ενώ η Ελλάδα θα είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας ανάμεσα σε αυτές υψηλού εισοδήματος το 2050. Τα ποσοστά αναμένεται να αγγίξουν το 48% στις γυναίκες και το 41% στους άνδρες.
Αυτή η επιδημία δεν αφορά μόνο αριθμούς – είναι μια κλήση αφύπνισης για τις κοινωνίες να επανεξετάσουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής, τη διατροφή και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
Είναι τελικά θέμα ατομικής ευθύνης;
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, η εταιρεία ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ – ΛΙΛΛΥ διοργάνωσε μία σημαντική εκδήλωση Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για την Παχυσαρκία, στο Θέατρο Νέος Ακάδημος στην Αθήνα, με στόχο να αναδείξει τη σημασία της σωστής κατανόησης της παχυσαρκίας ως νόσου και να ενισχύσει την ενημέρωση για τις πραγματικές διαστάσεις της.
Όπως επισημάνθηκε πρόκειται για μια χρόνια, πολυπαραγοντική και υποτροπιάζουσα νόσο που χρήζει ιατρικής παρακολούθησης και όχι αποτέλεσμα απλώς προσωπικών επιλογών ή κακών συνηθειών. «Η παχυσαρκία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την δημόσια υγεία παγκοσμίως επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο και στην χώρα μας. Το άτομο που ζει με παχυσαρκία δεν ευθύνεται για την νόσο του και μπορεί να απευθυνθεί στον γιατρό του για να σχεδιάσουν ένα πλάνο αντιμετώπισής της» επεσήμανε η Patient Communication Manager της εταιρείας, Βιβιάννα Ζορμπά.
Σύμφωνα με την κα Ζορμπά, στην Ελλάδα περίπου 2,7 εκατομμύρια άτομα ζουν με παχυσαρκία. Πιο συγκεκριμένα, 1 στους 3 ενήλικες ζει με παχυσαρκία και 4 στους 10 ενήλικες με υπερβάλλον βάρος και οι εκτιμήσεις για το 2030 κάνουν λόγο για πάνω από 5 εκατομμύρια ενήλικες με υψηλό δείκτη μάζας σώματος (Δ.Μ.Σ.). Δίνοντας έμφαση στις ψυχολογικές επιπτώσεις της νόσου, τόνισε πως το 30% των ατόμων με παχυσαρκία έχουν κάνει πάνω από 5 σοβαρές προσπάθειες να χάσουν βάρος, το 54% συζητά για το βάρος του με τον ιατρό του μετά από 6 χρόνια από τη στιγμή που το αντιμετωπίζει, ενώ μόνο το 11% πέτυχε απώλεια βάρους και κατάφερε να τη διατηρήσει για 1 χρόνο.
Η κοινωνική πίεση που υφίστανται όσοι νοσούν από παχυσαρκία είναι μεγάλη
Την εκδήλωση άνοιξε ο ηθοποιός Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης της παράστασης «Η Φάλαινα», με έναν συγκινητικό μονόλογο που ανέδειξε τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη μοναξιά και την αποξένωση των ανθρώπων με παχυσαρκία.
Εκτός από την εξωτερική μεταμόρφωση, για την οποία απαιτείται να μείνει ακίνητος δύο ώρες, ώστε να τοποθετηθεί το ειδικό κουστούμι, ο κ. Δαδακαρίδης μίλησε για την εσωτερική μεταμόρφωση που υπέστη ενσαρκώνοντας τον χαρακτήρα του Τσάρλι, έναν αυτοκαταστροφικό που ζει με νοσογόνο παχυσαρκία καθηγητή αγγλικών, που έχει χάσει κάθε επαφή με τον έξω κόσμο, μαζί και κάθε επιθυμία να συνεχίζει να βρίσκεται εν ζωή, ο οποίος «βουλιάζει» μέσα στον χρόνο περιμένοντας την λύτρωση από την ίδια τη ζωή. Μεταξύ άλλων, έκανε αναφορά σε ένα περιστατικό που έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη του, όταν ένας θεατής του εκμυστηρεύτηκε στο τέλος της παράστασης: «Φοβόμουν να έρθω να με δω». Τα λόγια ήταν αποκαλυπτικά, καθώς του φανέρωσαν, τόσο την ένταση των συναισθημάτων του ατόμου που πάσχει από τη νόσο, όσο και την ανάγκη για αλλαγή στην κοινωνική αντίληψη.
Το παρών στην εκδήλωση έδωσε η Ξένια Κούρτογλου, Ιδρύτρια Focus Bari & Resilience Expert, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας που εκπόνησε για λογαριασμό της ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ – ΛΙΛΛΥ, τα οποία φέρνουν στην επιφάνεια τις πεποιθήσεις των Ελλήνων, τόσο για την αιτία, όσο και για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, αναδεικνύοντας κυρίως την ατομική ευθύνη, τις κακές συνήθειες και τη συσχέτιση αυτών με την ψυχολογία των ατόμων.
Η έρευνα δείχνει ότι η κοινωνική πίεση που υφίστανται όσοι νοσούν από παχυσαρκία είναι μεγάλη, με το 77% των ερωτηθέντων να υποστηρίζουν ότι γίνονται συχνά στόχος αδικαιολόγητων στερεοτύπων, το 74% να αναφέρει ότι άλλοι αποδίδουν την υφιστάμενη κατάστασή τους αποκλειστικά στην ατομική ευθύνη και ένα 68% να τους κατηγορεί για αδυναμία ή έλλειψη αυτοπειθαρχίας.
«Η στάση του κοινού απέναντι στους πάσχοντες μέσα από στερεότυπα & προκαταλήψεις, επηρεάζει τη διάθεση των πασχόντων να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια. Σε κάθε περίπτωση το άτομο θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικούς, όπως είναι οι γιατροί, οι διαιτολόγοι, οι ψυχοθεραπευτές καιοι προπονητές, ώστε να υπάρξει μια ολιστική προσέγγιση».
Από την επιστημονική κοινότητα, η κα Καλλιόπη Κώτσα, Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στο Α.Π.Θ. εστίασε την ομιλία της στις υποκείμενες αιτίες της παχυσαρκίας που είναι πολυπαραγοντικές και μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Υπογράμμισε ότι η παχυσαρκία είναι μια προοδευτική ασθένεια που επηρεάζει σχεδόν κάθε σύστημα του σώματος και τα περισσότερα άτομα με παχυσαρκία έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν άλλες επιπλοκές και συννοσηρότητες. «Η παχυσαρκία απαιτεί εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση. Στη θεραπευτική φαρέτρα των ιατρών προστίθενται διαρκώς νέες και καινοτόμες λύσεις για να βελτιωθεί η ζωή αυτών των ανθρώπων» δήλωσε χαρακτηριστικά.
