Η δημοφιλέστερη επένδυση στις ΗΠΑ ίσως είναι η πιο τοξική

της Λόρεν Σίλβα Λάφλιν

Η αρετή των index funds (κεφάλαια δεικτών) είναι πασίγνωστη. Αυτά τα κεφάλαια τείνουν να προσφέρουν υψηλότερες επενδυτικές αποδόσεις σε σχέση με τα ενεργητικώς διαχειρίσιμα αμοιβαία κεφάλαια λόγω των χαμηλότερων χρεώσεών τους. Το γεγονός αυτό τα έχει καταστήσει μια από τις πιο δημοφιλείς επενδύσεις στις ΗΠΑ. Σχεδόν 145 δισεκατομμύρια δολάρια κατευθύνθηκαν σε αυτά τα κεφάλαια τους πρώτους 11 μήνες του 2015 σύμφωνα με το Investment Company Institute. Την ίδια στιγμή, 161 δισεκατομμύρια δολάρια έφυγαν από ενεργητικώς διαχειρίσιμα αμοιβαία κεφάλαια.

Ίσως, όμως, να πήραμε μια υπερβολικά μεγάλη δόση ενός καλού πράγματος.

Αυτό, τουλάχιστον, είναι το συμπέρασμα μιας σειράς πρόσφατων ερευνητικών μελετών που δημοσιεύτηκαν φέτος. Τα ευρήματά τους: Η αύξηση της εισροής χρημάτων στα index funds υποσκάπτει σταδιακά το πραγματικό πνεύμα της ιδιοκτησίας μετοχών. Το ζήτημα σχετίζεται με το γεγονός ότι τα index funds είναι παθητικοί επενδυτές, που σημαίνει ότι τα κεφάλαια και οι διαχειριστές τους δεν επιλέγουν τις εταιρείες στις οποίες επενδύουν. Αντίθετα, επιλέγονται από μια εταιρεία που δημιουργεί τον δείκτη, όπως π.χ. η Standard & Poor’s. Και οι επενδυτές σε αυτά απλώς ακολουθούν.

Αυτό είναι καλό για τις αποδόσεις της επένδυσης. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι επενδυτές, ακόμα και επαγγελματίες, τείνουν να αγοράζουν και να πουλούν τη λάθος στιγμή. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση Ενεργητικών / Παθητικών Επενδύσεων της Morningstar, τα ενεργητικώς διαχειρίσιμα κεφάλαια παρουσίασαν χαμηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τα αντίστοιχα παθητικώς διαχειρίσιμα κεφάλαια.

Όμως, αυτό που είναι καλό για τους επενδυτές μεμονωμένα ίσως να μην είναι καλό για την οικονομία ή την αγορά συνολικά. Καθώς οι παθητικοί ιδιοκτήτες αποκτούν ένα ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο των εταιρειών στην αγορά, αλλάζουν τον τρόπο διοίκησης της εταιρείας, σύμφωνα με τις νέες μελέτες. Καταρχήν, παρόλο που δεν τυγχάνουν ενεργητικής διαχείρισης, τα index funds απολαμβάνουν μετοχικών δικαιωμάτων. Το πρόβλημα είναι ότι τείνουν να ψηφίζουν ως ομάδα, σε αντίθεση με τα ενεργητικώς διαχειρίσιμα κεφάλαια. Έτσι, περισσότερα index funds σημαίνει έλεγχος της διοίκησης από λιγότερες ανομοιογενείς ομάδες.

Δεύτερον, παρόλο που δεν εξετάζουν τους μεμονωμένους μάνατζερ, τα index funds έχουν την τάση να ψηφίζουν όρους που αποσπούν εξουσία από τις εταιρικές διοικήσεις. Αυτό είναι καλό για προβληματικές εταιρείες αλλά μπορεί να εξασθενίσει την ισχύ εταιρειών που στην πραγματικότητα έχουν εξαιρετικούς ηγέτες. Τα παθητικά κεφάλαια, τα οποία δεν έχουν τη δυνατότητα επιλογής, φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν όλες τις εταιρείες με τον ίδιο τρόπο.

Τέλος, τα index funds τείνουν να κατέχουν όχι μόνο μια εταιρείες σ’ έναν κλάδο, αλλά και τους περισσότερους αντιπάλους της επίσης. Αυτό δημιουργεί συμπεριφορές που στρέφονται εναντίον του ανταγωνισμού σε έναν κλάδο.

Για παράδειγμα, οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων στις ΗΠΑ είναι υψηλότερες κατά 11% επειδή τα μεγαλύτερα index funds που ακολουθούν τον δείκτη S&P500 κατέχουν όχι μόνο την American Airlines αλλά και τη Delta και την United Continental. Αυτή η κοινή ιδιοκτησία καθιστά τις εταιρείες λιγότερο πρόθυμες να ανταγωνιστούν άλλες εταιρείες στον κλάδο.