Η πρόκληση της ανοικοδόμησης της Παναγίας των Παρισίων
Σχεδόν αμέσως μόλις ξέσπασε η πυρκαγιά στη στέγη του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων (Notre Dame) τη Δευτέρα, περίπου 400 πυροσβέστες έσπευσαν να σώσουν ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά και αρχιτεκτονικά σύμβολα της Ευρώπης. Η πυρκαγιά, η αιτία της οποίας παραμένει άγνωστη, μαινόταν για 12 ώρες, οδηγώντας σε κατάρρευση τη κεντρική στέγη της Notre Dame που κατασκευάστηκε τον 13ο αιώνα. Η αστυνομική διοίκηση του Παρισιού ανακοίνωσε την κατάσβεση της φωτιάς την Τρίτη το πρωί, σημειώνοντας ότι το πέτρινο κτίσμα του καθεδρικού ναού είχε σωθεί.
Παρόλο που «το χειρότερο έχει αποφευχθεί», όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Emmanuel Macron το βράδυ της Δευτέρας, οι πρώτες εκτιμήσεις για τη ζημιά είναι αποκαρδιωτικές. Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι η οροφή του καθεδρικού ναού και το πλαίσιο που την υποστήριζε έχουν καταρρεύσει. Αυτό σημαίνει ότι η ανοικοδόμηση της 856 ετών εκκλησίας, για την οποία δεσμεύτηκε ο Macron, θα είναι μια πρόκληση. Δεν είναι μόνο ο δρύινος σκελετός που καταστράφηκε – το ίδιο έχει συμβεί και με τα αρχαία δάση της Ευρώπης. Τα ξύλα για τον καθεδρικό ναό τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά γύρω στο 1160-1170, και μερικά από αυτά προέρχονταν από δέντρα που ήταν 300-400 ετών όταν κόπηκαν. Αυτό σημαίνει ότι τα παλαιότερα ξύλα στον καθεδρικό ναό ήταν ηλικίας σχεδόν 1.300 ετών. Η αντικατάσταση αυτών των δοκών με βελανιδιά δεν αποτελεί επιλογή, δήλωσε ο Bertrand de Feydeau, αντιπρόεδρος της ομάδας συντήρησης Fondation du Patrimoine. Τα δέντρα με τα οποία κατασκευάστηκε ο σκελετός της στέγης προήλθαν από πρωτογενή δάση – δάση που βρίσκονταν μακριά από κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως ανέφερε ο ίδιος σύμφωνα με το AP. Και υποστήριξε ότι τα τεράστια δέντρα που σχετίζονται με τα πρωτογενή δάση έχουν εξαφανιστεί επίσης.
Ο επίσημος ιστότοπος της Notre Dame σημειώνει ότι ακόμη και τον 12ο αιώνα, όταν χτίστηκε ο καθεδρικός ναός, η ανθρώπινη δραστηριότητα αποτελούσε ήδη μια απειλή για τα γαλλικά δάση, με την αστικοποίηση και την αποψίλωση να καθιστούν δύσκολη την παραγωγή ξύλου που να είναι αρκετά μεγάλο για να ανταποκρίνεται στον σχεδιασμό του καθεδρικού ναού. Έκτοτε, ο αντίκτυπος της ανθρώπινης δραστηριότητας στα πρωτογενή δάση έχει γίνει πιο έντονος. Μόνο το 4% των δασικών εκτάσεων της Ευρώπης που έχουν απομείνει είναι πρωτογενή δάση, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάιο, και η συνολική έκτασή τους που βρίσκεται έξω από τη Ρωσία ή τη Βόρεια Ευρώπη δεν ξεπερνάει τα 500 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Αν και τα δάση καλύπτουν σχεδόν το ένα τρίτο της ηπειρωτικής Γαλλίας, μόνο το 0,01% είναι άθικτο και περιέχει δέντρα ηλικίας περίπου 200 έως 400 ετών, δήλωσε ο Δρ. Francesco Maria Sabatini, ερευνητής και κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Τα πρωτογενή δάση είναι μικρά, εύθραυστα και πολύτιμα για τη βιοποικιλότητα», ανέφερε. «Αντιπροσωπεύουν «μαργαριτάρια» ή «νησιά» που επιβίωσαν από την εντατική υλοτομία λόγω της απόστασης ή ιστορικών ατυχημάτων». Εν τέλει, απλά δεν υπάρχει τρόπος να αντικατασταθεί το ξύλο που προϋπήρχε ακόμα και της ίδρυσης της μεσαιωνικής Γαλλίας. «Η λήψη ξυλείας από τα τελευταία υπολείμματα πρωτογενών δασών σημαίνει ότι θα τα χάσουμε κι αυτά, και αυτή η απώλεια θα προστεθεί στην τραγωδία της απώλειας της Notre Dame» δήλωσε ο Sabatini. Και ο de Feydeau φαίνεται να καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα: η Παναγία των Παρισίων, είπε, θα πρέπει να βασιστεί σε νέες τεχνολογίες για την ανοικοδόμησή της.
