Η Ρωσία στο χείλος της οικονομικής ύφεσης – Μετασχηματισμός σε «οικονομία πολέμου»

Η ρωσική οικονομία, αν και άντεξε τις κυρώσεις της Δύσης και τον αποκλεισμό από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αρχίζει να δείχνει σημάδια εξάντλησης καθώς μπαίνει σε μια νέα, πιο δύσκολη φάση. Μετά από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, η κυβέρνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν κατάφερε να προστατεύσει σε μεγάλο βαθμό τη μεσαία τάξη από τις χειρότερες συνέπειες, χρησιμοποιώντας τα δημοσιονομικά αποθέματα για να στηρίξει το ρούβλι και να περιορίσει τον πληθωρισμό. Ωστόσο, η επιβίωση αυτή είχε υψηλό κόστος, και οι προκλήσεις μπροστά της είναι πλέον μεγαλύτερες.

Το Εθνικό Ταμείο Πλούτου (NWF) της Ρωσίας, το οποίο κάποτε ανερχόταν στα 140 δισ. δολάρια, έχει μειωθεί δραματικά στα 55 δισ. δολάρια τον Οκτώβριο του 2024, με μόλις 31 δισ. να είναι ρευστά διαθέσιμα. Οι πωλήσεις κινεζικού γιουάν για τη στήριξη του ρουβλίου έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα, ενώ η υποτίμηση του νομίσματος αυξάνει το κόστος για τους καταναλωτές. Η ρωσική κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει τα επιτόκια στο 21% για να περιορίσει τον πληθωρισμό, επιβαρύνοντας περαιτέρω την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις.

Το 2025 αναμένεται να είναι χρονιά ύφεσης. Όπως προβλέπει το Bloomberg, θα υπάρξει επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 1%, από 3,1% το 2024, ενώ το ΔΝΤ εκτιμά ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί μόλις κατά 1,3%. Ακόμη και αν ο πόλεμος τελείωνε, η Ρωσία θα αντιμετώπιζε σημαντικά εμπόδια, καθώς η έλλειψη διαρθρωτικών παραγόντων ανάπτυξης, οι αρνητικές δημογραφικές τάσεις και οι περιορισμοί στη χρηματοδότηση περιορίζουν τις προοπτικές της.

Με τα δημοσιονομικά αποθέματα να εξαντλούνται, η Ρωσία κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια πλήρη «οικονομία πολέμου».

Οικονομολόγοι, όπως ο Άλεξ Ίσακοφ του Bloomberg, προβλέπουν ότι η Μόσχα θα ανακατευθύνει κεφάλαια και ανθρώπινο δυναμικό από μη στρατηγικούς τομείς, όπως οι υπηρεσίες και οι κατασκευές, προς τη στρατιωτική βιομηχανία και άλλους τομείς που θεωρούνται κρίσιμοι για την πολεμική προσπάθεια. Αυτή η στροφή, όμως, αναμένεται να αυξήσει τις πιέσεις στους καταναλωτές και να επιδεινώσει την καθημερινή ζωή.

Η εξάρτηση της Ρωσίας από την Κίνα ως κύριο εμπορικό και στρατηγικό εταίρο υπογραμμίζει τις περιορισμένες επιλογές της χώρας. Η Κίνα αποτελεί πλέον τη βασική πηγή καταναλωτικών αγαθών για τη ρωσική αγορά, καθώς το εμπόριο με τη Δύση έχει καταρρεύσει. Ωστόσο, η μονομερής αυτή σχέση φέρνει νέες προκλήσεις, καθώς η Ρωσία βρίσκεται σε θέση μειονεκτήματος απέναντι στο Πεκίνο.

Η πολιτική στήριξη του Πούτιν δείχνει επίσης σημάδια φθοράς. Ο δείκτης δημόσιας αποδοχής, που παρακολουθείται επίσημα, βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από την αρχή του πολέμου, γεγονός που δείχνει ότι η κοινωνία αρχίζει να αισθάνεται τις συνέπειες της παρατεταμένης σύγκρουσης.

Το κατά πόσο η χώρα θα μπορέσει να διατηρήσει τη σταθερότητά της υπό αυτές τις συνθήκες παραμένει αβέβαιο, ενώ οι παραλληλισμοί με τη Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του 1980 είναι όλο και πιο εμφανείς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Σε φάση ισχυρής ανάκαμψης οι ελληνικές τράπεζες: Τα «στοιχήματα» εντός και εκτός συνόρων
• Μια απογοητευτική πραγματικότητα: Η Ελλάδα ηγείται της Ευρώπης στην υποκειμενική φτώχεια
• UBS: Επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2025 με «βαρίδια» τις ΗΠΑ και την Κίνα