Η στρατηγική της Κίνας για να κυριαρχήσει παγκοσμίως

Η ανάδειξη μιας χώρας σε υπερδύναμη είναι, χωρίς αμφιβολία, μια γοητευτική θεματική για μελετητές και αρθρογράφους. Θa προσπαθήσουμε στον περιορισμένο χώρο ενός άρθρου να επισημάνουμε εκείνα τα βασικά χαρακτηριστικά που οδήγησαν τη Κίνα στην δεύτερη οικονομική – και σύντομα στην πρώτη – θέση κατάταξης. Μιλώντας για την Κίνα είμαστε υποχρεωμένοι να αναφερθούμε σε σταθερές της ιστορικής διαδρομής της. Είναι επίσης προφανές, ότι η Κίνα βαδίζει στην νέα θέση της στην Ιστορία βάσει στρατηγικού σχεδιασμού.

Κάθε της επιτυχία και κάθε της αποτυχία έχουν αναφορά στον σχεδιασμό του ΚΚΚ. Ο σχεδιασμός αυτός αναπροσαρμόζεται, όποτε οι συνθήκες εσωτερικών ή εξωτερικών γεγονότων το απαιτούν, αλλά ο στρατηγικός στόχος για αποκατάσταση του ηγετικού της ρόλου παραμένει ο ίδιος. Στο 19ο συνέδριό του, το κόμμα του Μάο Τσε Τουνγκ θα επιβεβαιώσει τις επιλογές του Ντενγκ Σια Πινγκ για άνοιγμα στον Κόσμο και θα εξειδικεύσει τις νέες επιλογές του. Οι νέες συνθήκες σήμερα επιβάλλουν ισχυροποίηση της Άμυνας, αποδοχή του ρόλου της Κίνας ως ηγέτιδα δύναμη της παγκοσμιοποίησης, μετά την αναδίπλωση των ΗΠΑ στον απομονωτισμό και τον προστατευτισμό.

Ιστορικές σταθερές και εξελίξεις

1. Το μέγεθος της χώρας, οι πολλές εθνότητες και η άμυνα στις εξωτερικές απειλές, οδήγησαν αναπόφευκτα στην ανάγκη ύπαρξης ισχυρής κεντρικής διοίκησης. Είναι η πρώτη χώρα που διοικήθηκε από την πρώτη ιστορική της στιγμή από Δυναστείες. Η φιλοσοφία που υιοθετήθηκε από το 400 π.χ. δεν είχε σχέση με την αντίστοιχη του Πλάτωνα στην Αρχαία Ελλάδα. Ο Κομφούκιος έδωσε τα εργαλεία διακυβέρνησης με ηθικούς όρους για την ενδυνάμωση της ιεραρχίας.

2. Μετά από μια μακρά περίοδο όπου κυριαρχούσε στην τεχνολογία ναυπηγήσεως και στο εμπόριο-δρόμος του μεταξιού- η Κίνα υποχώρησε για πολλούς αιώνες στο επίπεδο του φτωχού συγγενή των άλλων δυνάμεων – Αμερική, Μ. Βρετανία , και Γαλλία.

3. Η προσήλωση στον μύθο του Ουράνιου Βασιλείου, το γεγονός ότι η εκπαίδευση περιορίστηκε στην διδασκαλία του Κομφουκιανισμού και δεν γνώρισε την άνθηση της επιστήμης όπως συνέβη στην Δύση, ιδίως μετά τον Διαφωτισμό, ήρθε σε σύγκρουση με τα επιτεύγματα των Βιομηχανικών επαναστάσεων. Και με τον πόλεμο που έδειξε ότι ο Αυτοκράτορας είναι γυμνός (πόλεμος του οπίου). Αυτή η συνειδητοποίηση έφερε στην εξουσία δυνάμεις ανατροπής με επικεφαλής τον Μάο Τσε Τουνγκ. Και ολοκληρώθηκε μετά τον θάνατό του και τα μνημειώδη λάθη τού «Μεγάλου Άλματος προς τα εμπρός» και της «πολιτιστικής επανάστασης».

4. Η Κίνα δεν υπήρξε ποτέ ιμπεριαλιστική δύναμη. Οι πόλεμοι στους οποίους ενεπλάκη ήσαν πάντα αμυντικοί και απελευθερωτικοί.

5. Η διαφθορά υπήρξε διαχρονικά διαδεδομένη, ιδίως στις περιφερειακές διοικήσεις που είχαν λόγω μεγέθους χαλαρούς δεσμούς με το Κέντρο.
Οι νέοι ηγέτες με την υιοθέτηση της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής και την στροφή στην Εκπαίδευση στα πρότυπα της Δύσης, απέφυγαν την οικονομική κατάρρευση της ΕΣΣΔ . Επιστήμη και εμπόριο, έρευνα και τεχνολογία μέσα σε μικρό-ιστορικά- χρονικό διάστημα επαναφέρουν την Κίνα στην κορυφή με προοπτική μέχρι το τέλος του προγράμματος που θα εγκρίνει το 19ο συνέδριο να ξεπεράσει ΗΠΑ και Ευρώπη στην οικονομία με ορίζοντα το 2025.

Πώς η Κίνα θα γίνει η πρώτη παγκόσμια υπερδύναμη ως το 2030

Επενδύσεις. Η πολιτική επενδύσεων είναι το ειρηνικό πυρηνικό όπλο της. Στην πρώτη φάση η αγορά τεράστιων πλουτοπαραγωγικών εκτάσεων γης σε Αφρική, Καναδά και Αυστραλία με μεταλλεύματα και παραγωγή γεωργικών προϊόντων, ανησύχησαν τους πολιτικούς. Φτάσαμε σε σημείο, η Αυστραλία να απαγορεύσει τέτοιες αγορές.

Στη συνέχεια, το εμπορικό της πλεόνασμα, περί τα 200 δισ. ετησίως, οδηγήθηκε στην ασφαλή αγορά κρατικών ομολόγων, όπως τα αμερικανικά. Σήμερα είναι ο μεγαλύτερος δανειστής των ΗΠΑ.

Μετά την χρηματοοικονομική κρίση στράφηκε στην πολιτική απόκτησης δικτύων με στόχο να δημιουργήσει τον νέο δρόμο του μεταξιού. Λιμάνια, σιδηρόδρομοι, μεταφορές, ενεργειακά δίκτυα ελέγχονται μέσω εξαγορών, συμμετοχών και δανείων. Το πρόγραμμα (ΟΒΟR-One Belt, One Road) πέτυχε να καταστήσει την Κίνα πρώτον εμπορικό εταίρο στην Ασία και να προκαλέσει νέες ανησυχίες. Οι πολιτικές πιέσεις που δέχονται χώρες όπως η Ελλάδα για την εξαγορά του ΟΛΠ είναι ισχυρότατες. Καλή η παγκοσμιοποίηση, αλλά όχι κι έτσι, λένε Ευρώπη και Αμερική.

Και τώρα βρισκόμαστε στην νέα φάση που οδηγεί στην οικονομική και τεχνολογικής υπεροχή: την δαιμονισμένη διείσδυση στον έλεγχο της νέας εποχής που ακούει στο όνομα Ψηφιακή εποχή. Δυο στοιχεία χαρακτηρίζουν την νέα αυτή μάχη. Η έρευνα-Τεχνολογία- Εκπαίδευση και η 4η βιομηχανική επανάσταση που ονομάζεται Industry 4.0: 32 εκατομμύρια Κινέζοι φοιτητές σε συνεχώς αναβαθμιζόμενα Πανεπιστήμια αριστείας, ιδιωτικά και δημόσια, ή σε σύμπραξη με μεγάλα Δυτικά Πανεπιστήμια. 400000 ξένοι φοιτητές φοιτούν στην Κίνα και 700000 Κινέζοι κυρίως στην Αμερική και τεράστια ποσά διατίθενται στα ερευνητικά δίκτυα με έμφαση την πληροφορική, την ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη.

Ο στόχος όμως για τον έλεγχο του ‘’έξυπνου εργοστάσιου’’ μέσω του Internet of Things και των εφαρμογών για τη διακίνηση μεγάλων ποσών δεδομένων (Big Data) προκάλεσε την αφύπνιση της Ευρώπης. Η εξαγορά της Γερμανικής εταιρείας (Κuka) υψηλής τεχνολογίας ξεχείλισε το ποτήρι. Τα μεγάλα βιομηχανικά κράτη ψάχνουν τρόπο να ανακόψουν την απόκτηση τεχνογνωσίας μέσω εξαγορών. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για την Γερμανία, λόγου χάριν, να προστατεύσει την ασυναγώνιστη βαριά βιομηχανία εργαλειομηχανών και αυτοκινητοβιομηχανίας, που είναι οι κύριοι παράγοντες των πλεονασμάτων της. Έτσι έχουμε το παράδοξο φαινόμενο η Ευρώπη που είναι υπέρμαχος της παγκοσμιοποίησης να ψάχνει τρόπους προστατευτισμού μέσα από τον έλεγχο εξαγορών ή συμμετοχών κινεζικών εταιρειών ή κεφαλαίων σε στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις.

Κίνα: Νέο επενδυτικό έργο που είναι 12 φορές το μέγεθος του Σχεδίου Μάρσαλ

Φυσικά, δεν είναι όλα ρόδινα στην Κίνα του μέλλοντος. Η αστάθεια των χρηματαγορών και των δανείων αγοράς ακινήτων, η υπερχρέωση κράτους και επιχειρήσεων και η συνεχιζόμενη διαφθορά παρά τις σκληρές ποινές όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Σι στο συνέδριο, αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για την οικονομία, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατρέψουν την πορεία της. Συνεπώς κανείς δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τις προβλέψεις των ειδικών για οικονομική ηγεμονία της Κίνας την επόμενη δεκαετία. Μέχρι τότε θα γίνουμε μάρτυρες γεγονότων, συγκρούσεων και θριάμβων και καλό είναι η μικρή και καθυστερημένη χώρα μας να αποκτήσει την γνώση, να αναθεωρήσει την πολιτική της για την Εκπαίδευση και να διδαχθεί από την πρακτική εφαρμογή της επιστήμης της στρατηγικής.

Αντώνης Τριφύλλης μέλος Εποπτικού Συμβουλίου της διαΝΕΟσις