Η Τουρκία σε οικονομικό πανικό μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου: Κρίση, υποτίμηση και χάος στις αγορές
Να σταματήσουν τη νομισματική και χρηματιστηριακή κατάρρευση έσπευσαν οι τουρκικές χρηματοπιστωτικές αρχές τη Δευτέρα, αφού η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια οξεία πολιτική κρίση μετά τη φυλάκιση ενός αντιπάλου του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η τουρκική λίρα υποχώρησε σχεδόν 2% έναντι του δολαρίου, ενώ η αγορά κρατικών ομολόγων δέχθηκε ισχυρές πιέσεις πωλήσεων. Ωστόσο, μέχρι το μεσημέρι υπήρχαν ενδείξεις ότι τα έκτακτα μέτρα της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας (TCMB) και της ρυθμιστικής αρχής του χρηματιστηρίου (SPK) είχαν περιορίσει τον αντίκτυπο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Το τουρκικό νόμισμα σημείωνε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου και του ευρώ την περασμένη εβδομάδα, μετά τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος προοριζόταν να αντιμετωπίσει τον Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του 2028, με κατηγορίες διαφθοράς. Αυτό προκάλεσε κύμα διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα, οι οποίες συνεχίστηκαν και την Κυριακή, αφού δικαστήριο διέταξε την προφυλάκιση του Ιμάμογλου εν αναμονή της δίκης του.
Οι διαδηλώσεις και η αναταραχή στις αγορές θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερες, σύμφωνα με τον στρατηγικό αναλυτή της Deutsche Bank, Τζιμ Ριντ, ο οποίος ανέφερε σε σημείωμα προς τους πελάτες της τράπεζας τη Δευτέρα:
«Το γεγονός ότι δεν του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για τρομοκρατία σημαίνει ότι η κατάσταση δεν είναι τόσο ακραία όσο θα μπορούσε να είναι. Μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε στον διορισμό επιτρόπου στον Δήμο Κωνσταντινούπολης, αυξάνοντας τον κίνδυνο για περαιτέρω αναταραχή».
Ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας δήλωσε τη Δευτέρα ότι μέχρι στιγμής έχουν συλληφθεί συνολικά περίπου 1.100 διαδηλωτές.
Ιστορία που επαναλαμβάνεται
Τα γεγονότα αναζωπυρώνουν τους φόβους – που δεν έχουν φύγει ποτέ από το μυαλό των επενδυτών – ότι η χώρα θα διολισθήσει σε πλήρη αυταρχισμό και ότι η κυβέρνηση θα καταπατήσει για άλλη μια φορά τους κανόνες της αγοράς.
Ξένοι επενδυτές και πολλές εγχώριες επιχειρήσεις εξακολουθούν να μετρούν τις απώλειες τους μετά την επανεκλογή του Ερντογάν, η οποία συνοδεύτηκε από μια ξέφρενη προεκλογική δαπάνη που οδήγησε τον πληθωρισμό σε επίπεδα άνω του 80% το 2024. Η καταστολή της αντιπολίτευσης από τον Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 είχε επίσης οδηγήσει τότε σε απότομη υποτίμηση της λίρας και μεγάλες απώλειες στις τοπικές αγορές.
Ωστόσο, σε αντίθεση με εκείνα τα επεισόδια, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται σήμερα σε σχετικά σταθερή βάση: ο πληθωρισμός μειώνεται σταθερά και η εμπιστοσύνη στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα έχει αυξηθεί. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών – συνήθως η αχίλλειος πτέρνα της τουρκικής οικονομίας – έχει διαμορφωθεί κάτω από το 4% του ΑΕΠ τους τελευταίους τρεις μήνες, σύμφωνα με αναλυτές της JPMorgan.
«Η μακροοικονομική κατάσταση δεν απαιτεί μεγάλη προσαρμογή της λίρας, αν και οι δείκτες έχουν αρχίσει να επιδεινώνονται», ανέφεραν σε σημείωμα προς τους πελάτες τους τη Δευτέρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι προσπάθειες των αρχών να διατηρήσουν τη σταθερότητα έχουν κερδίσει έδαφος σχετικά γρήγορα. Ήδη από την περασμένη εβδομάδα, η TCMB είχε αντιδράσει με μια σειρά μέτρων για να αποτρέψει τις πωλήσεις της λίρας: αύξησε το επιτόκιο οριακού δανεισμού μιας ημέρας στο 46% από 44% και ανέστειλε τις τακτικές εβδομαδιαίες πράξεις αναχρηματοδότησης μέσω των οποίων ελέγχει την εγχώρια ρευστότητα. Τη Δευτέρα, περιόρισε περαιτέρω τη ρευστότητα σε λίρα, πουλώντας έντοκα γραμμάτια 91 ημερών αξίας 50 δισ. λιρών (1,31 δισ. δολάρια) – η πρώτη φορά από το 2007 που κατέφυγε σε αυτό το μέτρο.
Η SPK, από την πλευρά της, προσπάθησε να στηρίξει το χρηματιστήριο την Κυριακή επιβάλλοντας απαγόρευση του short selling και διευκολύνοντας τις εταιρείες να επαναγοράσουν τις μετοχές τους. Ο δείκτης BIST 100, που είχε υποχωρήσει κατά περίπου 15% την περασμένη εβδομάδα μετά τη σύλληψη και τις κατηγορίες κατά του Ιμάμογλου, σημείωσε άνοδο λίγο κάτω από 1% τη Δευτέρα.
Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η κατάσταση συνεχίζει να εξελίσσεται και ότι η οικονομία δύσκολα θα αποφύγει τις συνέπειες: οι αναλυτές της BNP υποστηρίζουν ότι η TCMB πιθανότατα θα διατηρήσει πιο αυστηρή νομισματική πολιτική από ό,τι αναμενόταν για το υπόλοιπο του έτους, περιορίζοντας τη στήριξη προς την οικονομία. Παράλληλα, η ασθενέστερη λίρα θα συνεχίσει να αυξάνει το κόστος των εισαγωγών, διατηρώντας τον πληθωρισμό κοντά στο 30% μέχρι το τέλος του έτους.
