Η ιδιοφυΐα των Έλον Μασκ και Στιβ Τζομπς

του Κρις Άντερσον

Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα γράψουν ότι κατά τον 21ο αιώνα πολλές από τις κομβικές στιγμές στην πορεία εξέλιξης της ανθρωπότητας συνέβησαν στην κρεβατοκάμαρα του Έλον Μασκ. Οι στιγμές έμπνευσης που έχει συμβαίνουν πλέον με συχνότητα μερικών μηνών. Όπως η έμπνευση για τον κινητήρα που θα λειτουργεί με μείγμα μεθανίου-οξυγόνου και θα είναι ικανός να στείλει ένα διαστημόπλοιο στον Άρη.

Ο Έλον Μασκ πιστεύει ότι μέσα στις επόμενες δεκαετίες οι άνθρωποι θα εγκαταστήσουν αποικία στον Άρη. Και χάρη στη δική του έμπνευση -εξαιτίας της αφθονίας του διοξειδίου του άνθρακα και του πάγου που υπάρχουν στον Άρη που μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε μεθάνιο και υγρό οξυγόνο- θα είναι εφικτό και το ταξίδι της επιστροφής.

Ο Έλον Μασκ δεν είναι ένας συνηθισμένος διευθύνων σύμβουλος.

Διαβάστε ακόμη: Tαξίδια με ταχύτητα υπερηχητική!

Μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι είναι τρελός αλλά έχει ένα εξαιρετικό ρεκόρ μετατροπής των ιδεών του σε πραγματικότητα. Η δεύτερη εταιρεία που ίδρυσε, το Paypal, πουλήθηκε στο eBay το 2002 έναντι 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων τρία μόλις χρόνια μετά τη δημιουργία της. Η επόμενη εταιρεία, Space Exploration Technologies, γνωστή ως SpaceX, ήταν η πρώτη ιδιωτική εταιρεία που μετέφερε προμήθειες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και έχει ήδη παραγγελίες δισεκατομμυρίων από τη NASA και άλλους φορείς. Η εταιρεία του παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων, Tesla Motors, έχει δεχθεί παραγγελίες οχημάτων αυξημένες πάνω από 12 φορές στα πρώτα τρία τρίμηνα του 2013. Παράλληλα, αποκάλυψε τα σχέδια για ένα νέο μέσο μαζικής μεταφοράς για πόλεις που ονομάζεται Hyperloop. Για όλους τους παραπάνω λόγους το Fortune του απένειμε τον τίτλο του Καλύτερο Επιχειρηματία για το 2013.

Αν κοιτάξει κανείς το φάσμα των επιτευγμάτων του Μασκ και θελήσει να τον συγκρίνει με κάποια άλλη σύγχρονη επιχειρηματική προσωπικότητα, η μόνη εμφανής επιλογή είναι ο Στιβ Τζομπς. Οι περισσότερες καινοτομίες στο χώρο των επιχειρήσεων γίνονται συνήθως με μικρά βήματα. Ο Μασκ και ο Τζομπς κατατάσσονται σε δική τους ξεχωριστή κατηγορία, καθώς τάραξαν τα νερά στους τομείς που ασχολήθηκαν.

Η σύγκριση που θέλω να κάνω μεταξύ τους όμως δεν περιορίζεται μόνο στην ποικιλία και το μέγεθος των επιτευγμάτων τους. Αφορά επίσης στον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται. Παρατηρώ και στους δύο μια διανοητική ικανότητα που είναι εξαιρετικά σπάνια και που με κάνει μεγάλο τους θαυμαστή.

Διαβάστε ακόμη: Τα 15 προϊόντα-σταθμοί της Apple

Ποια είναι λοιπόν η ξεχωριστή ιδιοφυΐα τους; Πιστεύω ότι μπορεί να περιγραφεί ως: σχεδιαστική αντίληψη σε επίπεδο συστήματος και εξαιρετική πεποίθηση στο αντικείμενό τους. Και εξηγούμαι.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι ο Τζομπς και ο Μασκ δεν είναι εφευρέτες με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Τα προϊόντα που δημιούργησαν βασίστηκαν σε εφευρέσεις άλλων. Ο Στιβ Βόσνιακ ήταν εκείνος που κατασκεύασε το πρώτο Apple. Η βασική έμπνευση για το γραφικό περιβάλλον χρήστη στους Mac προήλθε από το PARC της Xerox. Ο Τζόνι Άιβ ήταν ο καθοριστικός παράγοντας στο σχεδιασμό του iPhone και του iPad. Η εταιρεία AC Propulsion βοήθησε στο σχεδιασμό του πρώτου προτύπου για το Tesla.

Για να εκτιμήσουμε τη συνεισφορά των Τζομπς και Μασκ πρέπει να δούμε την ευρύτερη εικόνα. Αυτό που έκαναν και οι δύο με μοναδικό τρόπο ήταν να φανταστούν το ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο τα προϊόντα αυτά θα λειτουργούσαν καταλυτικά. Η ικανότητα αυτή απαιτεί κατανόηση όχι μόνο της συγκεκριμένης τεχνολογίας των προϊόντων αλλά ευρύτερα του σχεδιασμού, της επιμελητείας και των οικονομικών μοντέλων που θα τα καθιστούσε ελκυστικά σε πιθανούς πελάτες. Μπορεί κανείς να τους περιγράψει και τους δύο ως εξαιρετικούς σχεδιαστές. Όμως η σχεδιαστική τους ιδιοφυΐα πρέπει να ιδωθεί όχι μόνο σαν εμμονή για την τελειότητα απλά και μόνο του φυσικού προϊόντος, αλλά σα μια ευρύτερη προσπάθεια τελειότητας για το συνολικό επίπεδο λειτουργίας του σαν σύστημα.

Ο επενδυτής Στιβ Γιούρβετσον συγκρίνει εδώ και χρόνια τους Τζομπς και Μασκ. Υπήρξε υπάλληλος του Τζομπς στη NeXT και γνώρισε από κοντά τον τρόπο σκέψης του στη διάρκεια των συναντήσεών τους. Ο Γιούρβετσον υπήρξε επίσης από τους πρώτους επενδυτές τόσο της SpaceX όσο και της Tesla και είδε από κοντά και τον τρόπο σκέψης του Μασκ. Θεωρεί ότι και οι δύο τους προσεγγίζουν το σχεδιασμό προϊόντων χωρίζοντας τις σχεδιαστικές προκλήσεις σε επιμέρους τμήματα και συνδυάζοντάς τα μέχρι να επιτευχθεί ο ιδανικός συνδυασμός.

Διαβάστε ακόμη: Δείτε το 3D εργαστήριο του Έλον Μασκ

Ένα από τα συγκλονιστικότερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων είναι η δυνατότητα που έχουν να φαντάζονται εναλλακτικές εκδοχές του μέλλοντος. Με κάποιο τρόπο μπορούμε να σχηματοποιούμε στο μυαλό μας ένα σύνολο πιθανοτήτων, να τις αναλύουμε σε επιμέρους τμήματα, να τις συνδυάζουμε και να φανταζόμαστε τελικά εναλλακτικές πιθανότητες. Αν κάποια από αυτές τις πιθανότητες μας αρέσει μπορούμε να επιχειρήσουμε να τη μετατρέψουμε σε πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να προσκαλέσουμε κάποιον για να συζητήσουμε τις ιδέες μας. Στο άλλο άκρο, μπορεί να αφιερώσουμε τα επόμενα χρόνια της ζωής μας προσπαθώντας να δημιουργήσουμε ένα προϊόν στο οποίο πιστεύουμε. Κάθε τέτοια ηθελημένη πράξη απαιτεί ένα βαθμό αποφασιστικότητας αλλιώς το μέλλον που έχουμε στο μυαλό μας δε θα γίνει ποτέ πραγματικότητα. Όσο μεγαλύτερη πρόκληση έχει το μέλλον που φανταζόμαστε τόσο μεγαλύτερη αποφασιστικότητα απαιτείται. Η αποφασιστικότητα αυτή τροφοδοτείται από την πεποίθηση.

Η πεποίθηση αυτή δημιουργείται όταν το πιθανό μέλλον που έχουμε φανταστεί ταυτίζεται με μια βαθιά δική μας αντίληψη για το πώς θα έπρεπε να είναι ο κόσμος. Όσο πιο ξεκάθαρη είναι η εικόνα του μέλλοντος στο μυαλό μας και όσο περισσότερο πάθος έχει η αντίληψή μας για το επιθυμητό μέλλον, τόσο μεγαλύτερη πεποίθηση αποκτούμε.

Η διαύγεια του οράματος που είχε ο Τζομπς ήταν μοναδική, το ίδιο και το πάθος που έχει ο Μασκ σήμερα. Τα προϊόντα που οραματίστηκαν, πολλές φορές φάνταζαν τρομακτικά στους άλλους. Η πεποίθηση αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα όχι μόνο για το προσωπικό κίνητρο του καθενός αλλά και για την πειθώ προς τους άλλους για να συμμετάσχουν στην προσπάθεια.

Διαβάστε ακόμη: Πώς μπορεί ο Τιμ Κουκ να σώσει τον εαυτό του (και την Apple)

Ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο είχε πει κάποτε: «Ο λογικός άνθρωπος προσαρμόζεται στο περιβάλλον. Ο παράλογος προσπαθεί να προσαρμόσει το περιβάλλον στις αντιλήψεις του. Συνεπώς όλη η πρόοδος εξαρτάται από τους παράλογους ανθρώπους». Βάσει αυτού του ορισμού, ο Τζομπς και ο Μασκ αποτελούν το αποκορύφωμα του παράλογου ανθρώπου. Και χάρη σε αυτούς, ο κόσμος είναι πολύ καλύτερος.

Η ιστορία των δύο επιχειρηματιών

Σπουδές
Ο Μασκ πήρε πτυχίο στη διοίκηση επιχειρήσεων και στη φυσική από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και το 1995 μπήκε στο Πανεπιστήμιο Στάνφονρτ για διδακτορικό. Παράτησε το διδακτορικό για να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση πριν προλάβει να κάνει έστω και ένα μάθημα.

Ο Τζομπς σπούδασε μόνο για ένα τρίμηνο στο Κολλέγιο Ρηντ και το παράτησε το 1973.

Πρώτη επιχείρηση
Ο Μασκ ξεκίνησε την εταιρεία Zip2 το 1995 και την πούλησε στην Compaq έναντι 300 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο Τζομπς ξεκίνησε την Apple μαζί με τον Στιβ Βόσνιακ στο γκαράζ του σπιτιού των γονιών του.

Ντύσιμο
Ο Μασκ φοράει στενά μπλουζάκια και τζην.

Ο Τζομπς φόραγε μαύρα ζιβάγκο και τζην.

Διαβάστε ακόμη: Ο Ελον Μασκ σε ρόλο «Iron Man»

Επαγγελματικά
Ο Μασκ απολύθηκε από τη θέση το διευθύνοντος συμβούλου στην X.Com (που μετά έγινε PayPal) ενώ ήταν σε διακοπές το 2000. (Αντικαταστάθηκε από το φίλο του και συνιδρυτή Πίτερ Θίελ.)

Ο Τζομπς αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την Apple το 1985 μετά από τη σύγκρουσή του με τον διευθύνοντα σύμβουλο Τζον Σκάλι.

Επίδειξη Ισχύος
Ο Μασκ έδιωξε το συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Tesla, Μάρτιν Έμπερχαρντ, το 2007. Τον επόμενο χρόνο έγινε εκείνος διευθύνων σύμβουλος.

Ο Τζομπς επέστρεψε στη Apple το 1996 αφότου εξαγόρασε την εταιρεία του, NeXT, και βοήθησε για να φύγει ο τότε διευθύνων σύμβουλος Τζιλ Αμέλιο. Έγινε μεταβατικός διευθύνων σύμβουλος το 1997 και μόνιμος το 2000.

Επικερδείς δραστηριότητες
Ο Μασκ είναι πρόεδρος και βασικός επενδυτής της SolarCity.

O Τζομπς αγόρασε την Pixar το 1986 και σαν διευθύνων σύμβουλος (ενώ παράλληλα είχε τη NeXT και πιο μετά την Apple) κυκλοφόρησε την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων με υπολογιστή, το Toy Story. (Πούλησε την Pixar στη Disney το 2006 έναντι 7,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων)