Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: Η απαραίτητη μεταρρύθμιση
Η κυβέρνηση έχει επιλέξει να περάσει τα δύσκολα νομοθετήματα το φετινό Φεβρουάριο. Είναι μια στρατηγική που θεωρεί δεδομένη μια σχετική πτώση των ποσοστών της στις ευρωεκλογές (καθότι πιο χαλαρή η ψήφος) όπου θα διοχετευτεί η όποια κοινωνική δυσαρέσκεια. Θα καταφέρει όμως να εκπέμψει στους μέσα και στους έξω το στίγμα της μεταρρυθμιστικής δύναμης που, αψηφώντας το πολιτικό κόστος, περνάει αλλαγές που έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και καιρό.
Το σχέδιο νόμου για την ισότητα στο γάμο όπως και αυτό για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων ανήκει στην πιο πάνω κατηγορία. Το πρώτο έχει διχάσει οριζόντια τις κοινοβουλευτικές ομάδες των τριών μεγαλύτερων κομμάτων στη χώρα αποδεικνύοντας πως σε θέματα όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών είναι αδιάφορο το πώς προσδιορίζεται ένα κόμμα – συντηρητικό ή προοδευτικό. Το δεύτερο όμως, που υπολογίζεται να ψηφιστεί στη Βουλή στα τέλη του επόμενου μήνα, αναμένεται να τραβήξει εκ νέου μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις δυνάμεις που μπορούν να ευθυγραμμίσουν τη χώρα με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο κι αυτούς που παραμένουν προσηλωμένοι στο χθες.
Το κρατικό μονοπώλιο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν ένα κόλπο του μετεμφυλιακού κράτους για να κρατήσει τους Αριστερούς εκτός πανεπιστημιακής έδρας, μια διάταξη που διατήρησε και η χούντα και βέβαια το κράτος της Μεταπολίτευσης. Η ειρωνία είναι πως πίσω αυτή τη διάταξη οχυρώθηκε η Αριστερά ώστε να μην επιτρέψει την οποιαδήποτε αλλαγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην οποία η ίδια κυριαρχεί και εδώ και δεκαετίες. Είναι όμως τέτοια η δύναμη των αλλαγών και τόσο ξεπερασμένη η έννοια του κρατικού μονοπωλίου που κανείς δεν μπορεί να συγκινηθεί από έναν αγώνα αντίδρασης. Και οι καταλήψεις των τελευταίων ημερών γίνονται ενώ υπάρχει συνειδητοποίηση πως το σχέδιο νόμου θα περάσει.
Η κυβέρνηση βέβαια οφείλει να φέρει το νομοσχέδιο άμεσα ώστε να γίνει διάλογος προτού ψηφιστεί. Κυβερνητική πηγή μετέφερε στον γράφονται πως το σχέδιο του διαβάζεται γραμμή προς γραμμή ώστε να αποφευχθεί η οποιαδήποτε συνταγματική περιπέτεια, ενώ ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν πως έγκριτοι Συνταγματολόγοι έχουν δώσει το πράσινο φως αντιλαμβανόμενοι τόσο το πνεύμα, όσο και το γράμμα του νόμου. Μετά, η πολιτική μάχη θα δοθεί στη βουλή. Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι αντίθετο επί της αρχής, όμως υπάρχει μια πίεση στον Πρόεδρό του, αναφορικά με τις κόκκινες γραμμές που πρέπει να βάλει το κόμμα ώστε να μην φανεί ως συνοδοιπόρος της ΝΔ σε κεντρικές πολιτικές επιλογές. Στον ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, αν και η άρνηση να αποδεχθεί μια τόσο σημαντική μεταρρύθμιση αποδεικνύει την αδυναμία του κόμματος να εγκαταλείψει το πολιτικό του γονιδίωμα.
Ωστόσο η βασική επιχειρηματολογία περί εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης και για τον αποκλεισμό των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων συγκρούεται με την ίδια την πραγματικότητα. Κανείς δεν αναμένει την ίδρυση σχολών που θα συγκριθούν με το Πολυτεχνείο ή τις κραταιές σχολές Νομικών ή Ιατρικών Επιστημών. Κάτι τέτοιο απαιτεί τεράστια κονδύλια και βάθος εμπειρίας πολλών δεκαετιών. Το δημόσιο πανεπιστήμιο θα συνεχίσει να αποτελεί τη ναυαρχίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα, ενώ τα Παραρτήματα των μεγάλων ξένων πανεπιστημίων που θα ανοίξουν, θα απευθύνονται σε πολύ λίγους κι εκλεκτούς, που ούτως ή άλλως θα μπορούσαν να τα προσεγγίσουν μέσω κάποιας υποτροφίας, αλλά στο εξωτερικό κι όχι εδώ.
Κάποιες σχολές στο πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών θα αναπτυχθούν πιο εύκολα δίνοντας τη δυνατότητα σε οικογένειες να κρατήσουν τα παιδιά τους στην Ελλάδα χωρίς να αναγκάζονται να φύγουν στην Κύπρο ή αλλού. Όσοι επέλεγαν διαχρονικά τις ΗΠΑ ή τη Βρετανία θα εξακολουθήσουν να το κάνουν, αφού το ζητούμενο εδώ είναι η εμπειρία της φοίτησης σε φημισμένα ιδρύματα με άλλους στόχους κι άλλες δυνατότητες. Κοντολογίς, η μεταρρύθμιση δεν πρόκειται να αλλάξει καθόλου το τοπίο, αντίθετα θα βάλει τάξη σε κάτι εντελώς άναρχο. Κι αν μελετήσει κανείς την εμπειρία ξένων χωρών όπως η Πορτογαλία, που προχώρησαν στο άνοιγμα δεκαετίες νωρίτερα, θα διαπιστώσει πως μετά την πρώτη έκρηξη, τα ιδιωτικά ιδρύματα που παρέμειναν ανοιχτά ήταν αυτά που πραγματικά έδιναν αξία σε πανεπιστημιακούς και φοιτητές, που παρήγαγαν έρευνα και είχαν σαφή στόχευση. Τα υπόλοιπα που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις, έκλεισαν νύχτα.
