Ινδία: Η τελευταία BRIC που στέκεται όρθια

του Ίαν Μπρέμερ*

Πριν από μερικές εβδομάδες, η Goldman Sachs παραδέχθηκε τελικά την ήττα της ως προς το κεφάλαιο BRICS, ένα επενδυτικό εργαλείο που ήταν εστιασμένο στο μπλοκ αναδυόμενων αγορών μιας άλλης εποχής. Το κεφάλαιο είχε χάσει 88% της αξίας του από το μέγιστο σημείο που είχε αγγίξει το 2010. Και οι λόγοι είναι μάλλον γνωστοί: η Βραζιλία πηγαίνει από κρίση σε κρίση εν μέσω σκανδάλων και ύφεσης, η Ρωσία έχει πληγεί από κυρώσεις και την πτώση τιμών του πετρελαίου, η Κίνα επιβραδύνει ταχύτατα, και η Νότια Αφρική που εντάχθηκε στα BRIC αργότερα μετατρέποντάς τες σε BRICS δεν είναι καν άξια αναφοράς.

Το μόνο γράμμα των αρχικών BRICS που δεν βρίσκεται σε πτώση είναι το «Ι»: η Ινδία – μια χώρα γνωστή για το δυναμικό και τις επιδόσεις της. Για την ακρίβεια, η Ινδία πρόκειται να αναδειχθεί σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες μεγάλες οικονομίες του κόσμου μέσα στα επόμενα χρόνια. Το 2016, το ΑΕΠ της αναμένεται να αυξηθεί από 7.5% έως 8%, επίδοση σαφώς καλύτερη απ’ αυτή που αναμένεται για την Κίνα – αν και με αρκετά χαμηλότερο σημείο εκκίνησης.

Ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς για την Ινδία. Πάνω από 170 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερα από 1,90 δολάρια την ημέρα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. (Το κατά κεφαλήν εισόδημα της Κίνας ήταν σχεδόν πέντε φορές μεγαλύτερο από τα 1,596 δολάρια της Ινδίας το 2014). Και γενικά η χώρα παραμένει αγροτική, με σχεδόν τις μισές θέσεις εργασίας της να σχετίζονται με τη γεωργία. Η μετάβαση σε μια αστικοποιημένη, βιομηχανική οικονομία δεν πρόκειται να λάβει χώρα άμεσα.

Πάντως, η Ινδία επωφελείται από μερικές σημαντικές τρέχουσες τάσεις. Η ανάπτυξή της εξαρτάται ελάχιστα από τις εξαγωγές, περιορίζοντας την ευπάθεια της οικονομίας έναντι της επιβράδυνσης άλλων οικονομιών στο εξωτερικό. Επίσης, ως εισαγωγέας ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων, έχει ωφεληθεί πολύ από τις εξαιρετικά χαμηλότερες τιμές των τελευταίων ετών.

Πάνω απ’ όλα, η Ινδία χαρακτηρίζεται από αυτοπεποίθηση τούτες τις μέρες, καθώς οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι αρχίζουν και αποδίδουν καρπούς. Οι αλλαγές που εισάγει ο Μόντι ήδη ανοίγουν την Ινδία σε ιδιωτικές επενδύσεις όσο ποτέ άλλοτε, θέτοντας τη χώρα σε μια τροχιά ανάδειξής της στο μεγαλύτερο success story των αναδυόμενων αγορών μέσα στα επόμενα χρόνια.

Η άφιξη του Μόντι στα πολιτικά πράγματα της Ινδίας τον Μάιο του 2014 συνοδεύτηκε από ραγδαίες αλλαγές. Η προεκλογική εκστρατεία του ήταν εστιασμένη στην ισχυρή ηγεσία, τη διακυβέρνηση χωρίς διαφθορά, και την ταχεία οικονομική ανάπτυξη για όλους τους Ινδούς, ανεξάρτητα από την κοινωνική καταγωγή. Κι αυτά τα μηνύματα κέρδισαν τους ψηφοφόρους τόσο των αστικών όσο και των αγροτικών περιοχών. Από τότε, ο Μόντι οικοδόμησε λαϊκή υποστήριξη για τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να βελτιώσουν το επιχειρηματικό κλίμα της χώρας, να ενθαρρύνουν την ταχεία οικονομική ανάπτυξη και να εγκαταστήσουν μια πολύ πιο αποτελεσματική διακυβέρνηση. Οι κινήσεις αυτές έχουν οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση των ξένων επενδύσεων.

Και μπορεί ο Μόντι και το κόμμα του να ελέγχουν μόνο 11 από τα 29 περιφερειακά συμβούλια, και να μην έχουν εξασφαλισμένη πλειοψηφία στη νομοθετική άνω βουλή, όμως η αποδοχή του Ινδού Πρωθυπουργού παραμένει σε υψηλά επίπεδα, άνω του 70%. Ο ίδιος έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη ευελιξία, προωθώντας από κοινού με το Κόμμα του Κογκρέσου της Σόνια Γκάντι αλλαγές αμοιβαία επωφελείς και για τις δύο πλευρές.

Το 2016, ο Μόντι θα αντιμετωπίσει μια σειρά δύσκολων προκλήσεων καθώς προωθεί τα νομοθετικά σχέδιά του να αυξήσει την ευχέρεια των εργοδοτών να απολύουν ελεύθερα εργαζόμενους. Επίσης, επιδιώκεται το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, η οποία τώρα ελέγχεται από κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις, σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Και τα δύο μέτρα πρόκειται να συναντήσουν την έντονη αντίθεση των συνδικάτων.

Πάντως, οι συνολικές ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 27% το οικονομικό έτος 2014-15 και θα αυξηθεί περαιτέρω φέτος. Αυτά είναι τα νούμερα που θέλουν να βλέπουν όσοι στοιχηματίζουν υπέρ της Ινδίας στις διεθνείς αγορές.

Συνολικά, η επίδραση του Μόντι έχει υπάρξει σημαντικότατη μέχρι τώρα, διασώζοντας το «Ι» από το ακρωνύμιο BRICS. Βεβαίως, είναι πολύ νωρίς να ξεγράψουμε τα υπόλοιπα αρχικά. Η Κίνα παραμένει ισχυρή και σταθερή, και η επιβραδυνόμενη οικονομία της δεν πρόκειται να περιορίσει την επέκταση της διεθνούς επιρροής της. Η Βραζιλία ίσως είναι αντιμέτωπη με εκείνη ακριβώς την κρίση που χρειάζεται ώστε να μπει σε τροχιά καλύτερης διακυβέρνησης και αειφόρου μακροπρόθεσμης ανάπτυξης. Τα χρηματοοικονομικά αποθέματα και ο μικρότερος πληθυσμός της Ρωσίας σημαίνουν ότι η χώρα δεν οδηγείται άμεσα στον γκρεμό. Και το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο της Νότιας Αφρικής θα αναγκαστεί τελικά να αλλάξει αν θέλει να ξανακερδίσει την υποστήριξη από τους νέους των πόλεων.

Η Ινδία, πάντως, μας υπενθυμίζει ότι κάποιες αναδυόμενες αγορές μπορούν να καταφέρουν αυτό που ελάχιστες μεγάλες οικονομίες έχουν καταφέρει: να εξελίσσονται. Και ο Ναρέντρα Μόντι πρέπει να λάβει τα εύσημα για το επίτευγμα αυτό.

* Ο Ίαν Μπρέμερ είναι πρόεδρος του Eurasia Group.

Πηγή: fortune.com