Investor’s Guide 2017: Ο «καζαμίας» των αναλυτών για τη νέα χρονιά

Tου Γιάννη Παπαδογιάννη

«Δεν θα πλήξουµε». Με τη φράση αυτή συνοψίζουν τις προσδοκίες τους για το 2017 οι επαγγελµατίες των αγορών εκτιµώντας ότι οι προοπτικές για άλλη µια χρονιά διαγράφονται θετικές. Ωστόσο, µια σειρά –ολοένα και αυξανόµενων- κινδύνων διαµορφώνει ένα ιδιαίτερα απαιτητικό και ευµετάβλητο περιβάλλον.

Η επικείµενη ενίσχυση των αμερικανικών επιτοκίων και το ενδεχόμενο η αύξηση να είναι μεγαλύτερης κλίμακας από την αναμενόμενη, η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, η γεωπολιτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή αλλά και η ανησυχία για άλλες περιοχές, οι επιπτώσεις του Brexit, η πτώση του επιπέδου του διεθνούς εμπορίου, η αύξηση του χρέους των αναδυομένων κρατών και μια πιθανή μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στην Κίνα αποτελούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, τις βασικές εστίες ανησυχίας, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγάλες περιπέτειες τις αγορές μετοχών, ομολόγων, εμπορευμάτων, αλλά και άλλων περιουσιακών στοιχείων σε όλο τον κόσμο.

Μέχρι τώρα πάντως, και ενώ επικρατεί το ένα μετά το άλλο από τα θεωρούμενα αρνητικά ή και καταστροφικά σενάρια, οι αγορές δεν φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα και ενσωματώνουν χωρίς επιπτώσεις τη μια αρνητική είδηση μετά την άλλη. Το σοκ του δημοψηφίσματος για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρώπη δεν είχε διάρκεια μεγαλύτερη από λίγες ημέρες, ενώ η εκλογή –κόντρα στα προγνωστικά– του Ντόναλντ Τραμπ ως νέου Προέδρου των ΗΠΑ, που από πολλούς είχε περιγραφεί ως σενάριο καταστροφής, δεν επηρέασε τις αγορές παρά για λίγες μόνο ώρες. Ακόμα πιο ψύχραιμη ήταν η αντίδραση των επενδυτών απέναντι στην ήττα της ιταλικής κυβέρνησης στη μάχη για τη συνταγματική αναθεώρηση, ήττα που ανοίγει το δρόμο για πρόωρες εκλογές, αυξάνοντας κατακόρυφα τον κίνδυνο πολιτικής αστάθειας στη γειτονική χώρα.

Με λίγα λόγια, οι κίνδυνοι είναι πολλοί, η ανησυχία έκδηλη, αλλά ακόμα και όταν τα αρνητικά σενάρια γίνονται πραγματικότητα, τελικά οι αγοραστές επικρατούν. Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα περιβάλλον «νευρικής αισιοδοξίας», όπου οι κίνδυνοι και οι ανησυχία τροφοδοτούν, συχνά πυκνά, έντονες διακυμάνσεις, ωστόσο μέχρι τώρα όλα τελειώνουν καλά. Όπως σημειώνει ο Θεόδωρος Ν. Κρίντας, Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Wealth Management, τόσο οι αμερικανικές όσο και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα επιχειρούν το 2017 σε ένα ευνοϊκότερο οικονομικό περιβάλλον.

Το Ελληνικό στοίχημα
Για άλλη μια χρονιά η Ελλάδα φαίνεται ότι έχει τις προϋποθέσεις για να πετύχει το καλύτερο και να υπεραποδώσει. Ωστόσο, όπως έχουμε δει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, εύκολα θα μπορούσε η πορεία της χώρας να εκτροχιαστεί και να βρεθεί σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα. Το 2015 αποτέλεσε μια χρονιά-«σοκ» για την Ελλάδα και τους επενδυτές, αποτέλεσμα της παρατεταμένης και θορυβώδους «διαπραγμάτευσης», που οδήγησε τη χώρα ένα βήμα από την έξοδό της από το ευρώ, τις τράπεζες σε capital controls και τους ξένους επενδυτές να πουλάνε όσο όσο όποιους (λίγους) ελληνικούς τίτλους είχαν στην κατοχή τους. Όπως εκτιμούν στελέχη τραπεζών, σήμερα ξένοι επενδυτές κατέχουν ελληνικά ομόλογα αξίας μόλις 4 δισ. ευρώ, έναντι 16 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2014 (μείωση κατά 75%), ενώ από τις περίπου δέκα επενδυτικές τράπεζες, που πραγματοποιούσαν συναλλαγές για ελληνικά ομόλογα στα τέλη του 2014, σήμερα έχουν απομείνει τρεις!

Το ξεπούλημα των ομολόγων γίνεται παρά τις αδιανόητα χαμηλές, για χώρα μέλους της Ευρωζώνης, τιμές με τις οποίες διαπραγματεύονται. Σε μια συγκυρία που τα επιτόκια του ευρώ βρίσκονται σε αρνητικά επίπεδα (euribor 1 μήνα -0,372% και του 1 έτους στο -0,051%) το spread του 10ετούς ομολόγου βρίσκεται λίγο χαμηλότερα του 7%. Ακόμα χειρότερη είναι η εικόνα για τις τραπεζικές μετοχές, όπου η νέα ανακεφαλαιοποίηση οδήγησε ουσιαστικά στην πλήρη απαξίωση των τραπεζικών μετοχών των παλαιών μετόχων.

Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Σίνο της Solidus Securities ΑΕΠΕΥ, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά το 2017 θα παραμείνει δέσμια της ελληνικής κρίσης, του «ελληνικού προβλήματος». Εξελίξεις, όπως μία ρύθμιση του δημοσίου χρέους ή η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, είναι σημαντικές, τονίζει ο Αλέξανδρος Σίνος, αλλά σε καμία περίπτωση δεν σηματοδοτούν το τέλος της κρίσης. «Τα μακροοικονομικά μεγέθη δείχνουν ότι η οικονομία βρίσκεται σε στασιμότητα. Το κεφάλαιο που έχει χαθεί, η πιστωτική ασφυξία, η μειωμένη αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και η κρίση εμπιστοσύνης αντικατοπτρίζονται στις χαμηλές μακροικονομικές επιδόσεις των τελευταίων ετών. Η αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών θα ακολουθήσει αναγκαστικά την οικονομία. Δεν υπάρχουν πολλές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρείες που να μπορούν να κινηθούν αντίθετα με αυτήν. Παρ’ όλα αυτά επειδή ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας σε μια πιο σύγχρονη ανταγωνιστική οικονομία προχωρά, έστω με αργούς ρυθμούς, και εφόσον το 2017 δεν ανατραπεί η μεταρρυθμιστική προσπάθεια των τελευταίων ετών, η χρηματιστηριακή αγορά της Αθήνας θα καταγράψει θετικές επιδόσεις».

Άλλοι εμφανίζονται ακόμα πιο αισιόδοξοι. Θεωρούν ότι αν η Ελλάδα ανατρέψει το αρνητικό track record, κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση σύντομα, επωφεληθεί από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την ανακούφιση του χρέους και προχωρήσει δυναμικά στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, τότε το 2007 μπορεί να αποτελέσει το έτος της μεγάλης επιστροφής. Τα ομόλογα διαπραγματεύονται σε επίπεδα αποδόσεων υπερδιπλάσια των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ενώ οι τραπεζικές μετοχές διαπραγματεύονται επίσης σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Έτσι, αν οι επενδυτές πιστέψουν ότι η κατάσταση αυτή τη φορά πραγματικά αλλάζει, το πρόγραμμα υλοποιείται και η οικονομία επανέρχεται σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης, τότε τόσο τα κρατικά ομόλογα όσο και τα εταιρικά, αλλά και οι μετοχές θα υπεραποδώσουν. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι το 2017 θα είναι μια ιδιαίτερα θετική χρονιά για την Ελλάδα, καθώς η συρρίκνωση της οικονομίας θα ανακοπεί και ακόμη κι ένας μικρός θετικός ρυθμός ανάπτυξης θα επηρεάσει θετικά τόσο τις μετοχές όσο και τα ελληνικά ομόλογα. Μια μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, αν και δεν είναι άμεσα ορατή αυτή τη στιγμή, θα μπορούσε να έχει επιπλέον ιδιαίτερα θετική επίδραση τόσο στην οικονομική ανάπτυξη, όσο και στη χρηματιστηριακή αγορά, ενώ μια ρύθμιση για το χρέος θα είχε και αυτή ένα σημαντικό θετικό αντίκτυπο.

Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης πάει για τον Ιανουάριο του 2017 δημιουργεί ανησυχία, δεδομένου μάλιστα ότι οι απαιτήσεις των δανειστών για νέα μέτρα θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την κυβέρνηση και να προκαλέσουν γενικότερη αστάθεια.

Το ερωτηματικό Τrump
Η κυβερνητική αλλαγή στις ΗΠΑ θα έχει πολλαπλασιαστική επίδραση καθορίζοντας σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις. Αν και αρχικά η εκλογή του Donald Trump προκάλεσε έντονη ανησυχία, ωστόσο σε δεύτερο χρόνο υπάρχουν πολύ πιο ψύχραιμες προσεγγίσεις. Όπως σημειώνουν, τα οικονομικά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και κυρίως η μείωση της φορολογίας τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις που έχει εξαγγείλει ο νέος Πρόεδρος, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις σε έργα υποδομής, θα οδηγήσουν σε μια αξιοσημείωτη επιτάχυνση της αμερικανικής οικονομίας, αλλά και σε αύξηση του επιπέδου του πληθωρισμού. Αυτό θα οδηγήσει ίσως τη Fed σε μια ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων και το δολάριο θα ενδυναμωθεί περαιτέρω.

«Τόσο οι μακροοικονομικές προοπτικές όσο και οι επενδυτικές επιλογές του 2017 προσδιορίζονται από τις προσδοκίες των πολιτικών που θα υιοθετήσει η κυβέρνηση Trump» υπογραμμίζει ο Ηλίας Λεκκός, Chief Economist του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς. Όπως σημειώνει στο Fortune, τα σενάρια για μείωση φορολογικών συντελεστών, νέων φοροαπαλλαγών και δημοσίων επενδυτικών δαπανών έχουν δημιουργήσει προσδοκίες για ανάκαμψη τις εταιρικής κερδοφορίας και των μετοχικών αποτιμήσεων, ενίσχυση του δολαρίου και αύξηση των τιμών των πρώτων υλών. «Ταυτόχρονα όμως» τονίζει «αναμένεται σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής και άνοδος των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων ΗΠΑ. Η αύξηση των αποδόσεων αμερικανικών ομολόγων συμπαρασύρει και τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, παρά την επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ. Τέλος, οι αναδυόμενες αγορές ενδέχεται να υστερήσουν, εάν η προδιάθεση για προστατευτισμό της οικονομίας των ΗΠΑ αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο».

Οι εξελίξεις στις ΗΠΑ και οι αποφάσεις της Fed τη νέα χρονιά θα αποτελέσουν «κλειδιά», σύμφωνα και με την Alpha Bank. Eνδεχόμενες αρνητικές πολιτικές εξελίξεις, κυρίως στην Ευρώπη, και μη αναμενόμενες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα το επενδυτικό περιβάλλον. Σύμφωνα με την τράπεζα, τα βελτιωμένα μακροοικονομικά και μικροοικονομικά στοιχεία στις ΗΠΑ και η ελκυστικότητα της μερισματικής αποδόσεως υποστηρίζουν ήπια ανοδική τάση μετοχικών δεικτών, παρότι ορισμένοι δείκτες αποτιμήσεως διαμορφώνονται σε υψηλά επίπεδα. Η ενίσχυση των πληθωριστικών προσδοκιών και η εκτίμηση για τουλάχιστον δύο αυξήσεις επιτοκίων της Fed το 2017 αναμένεται να διατηρήσουν τις πιέσεις στα κρατικά ομόλογα ανεπτυγμένων οικονομιών, με το επιτοκιακό πλεονέκτημα να ευνοεί το δολάριο ΗΠΑ.

Από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Μοριανός, Διευθύνων Σύμβουλος της Asset Wise Capital Management, εκτιμά ότι η πολιτική Trump θα επιδράσει θετικά στην άνοδο του αμερικανικού χρηματιστήριου για το 2017. Από το 2018 και μετά βέβαια, η άνοδος των επιτοκίων και του δολαρίου ενδέχεται να επιβραδύνει την αμερικανική ανάπτυξη, γεγονός όμως το οποίο είναι ακόμη πολύ μακριά για να προεξοφληθεί από τις αγορές. Αντίθετα η άνοδος των επιτοκίων θα επιδράσει άμεσα πτωτικά στις τιμές των αμερικανικών ομολόγων και κυρίως της μεσοπρόθεσμης λήξης, οδηγώντας σε μια επιπεδοποίηση της καμπύλης των επιτοκίων. Η πολιτική του Αμερικανού Προέδρου, όμως, θα επιδράσει αρνητικά στην ανάπτυξη των αναδυομένων αγορών, αφενός αφού η επιβολή φόρων και περιορισμών στη διακίνηση των αγαθών, αν τελικά γίνει, θα επηρεάσει αρνητικά τις εξαγωγές των αναδυομένων χωρών και αφετέρου η άνοδος του δολαρίου θα αυξήσει σημαντικά το χρέος τους, το οποίο ως επί το πλείστον είναι εκφρασμένο σε δολάρια».

Η Ευρωζώνη και οι αναδυόμενες αγορές
Από την πλευρά του ο Θεόδωρος Ν. Κρίντας, Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Wealth Management, υπογραμμίζει ότι το 2017 αναμένεται να είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα χρονιά για τις διεθνείς αγορές. «Οι πολιτικές επιδράσεις θα είναι αρκετές, τα επιτόκια στις ΗΠΑ εκτιμάται πως θα ξεκινήσουν τον ανοδικό κύκλο και οι ίδιες οι αγορές τελειώνουν τη χρονιά κοντά στα ιστορικά υψηλά. Έτσι, η ασφαλέστερη πρόβλεψη είναι η πως η νέα χρονιά θα έχει όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να παρουσιαστούν διακυμάνσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις και μεγάλες. Ουσιαστικά, τα τρέχοντα κάθε φορά νέα και οι εκτιμήσεις για την επίδρασή τους στην κερδοφορία των επιχειρήσεων θα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Να σημειώσουμε όμως ότι, παρά και την αναμενόμενη άνοδο των επιτοκίων, οι αμερικανικές επιχειρήσεις δείχνουν να δρουν σε καλύτερο οικονομικό περιβάλλον από της ευρωπαϊκές».

O Θεόδωρος Ν. Κρίντας, Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Wealth Management.

Σε ό,τι αφορά στην Ευρώπη, ο Κωνσταντίνος Μοριανός σημειώνει ότι η πολιτική αστάθεια έχει ενσωματωθεί σε μεγάλο βαθμό στις τρέχουσες τιμές. «Επιπλέον, η πρόβλεψή μας είναι ότι ο ρυθμός ανάπτυξης των χωρών της Ευρωζώνης θα επιταχυνθεί μέσα στο 2017, με ρυθμούς αντίστοιχους αυτών των ΗΠΑ, γεγονός που θα έχει θετικό αντίκτυπο στις αγορές μετοχών, ενώ η αγορά ομολόγων θα επηρεαστεί αρνητικά από την άνοδο των αμερικανικών επιτοκίων, άλλα όχι σε μεγάλο βαθμό, αφού τρέχει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Η αδυναμία εσωτερικής ζήτησης στην Ιαπωνία θα συνεχιστεί να υφίσταται και το 2017, παρά το εκεί πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Τέλος, πιθανές συμφωνίες για τον περιορισμό της παραγωγής πετρελαίου θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση της τιμής του, η οποία θα ευνοήσει τους εξαγωγείς πετρελαίου, όπως η Ρωσία και η Βραζιλία. Με βάση τα παραπάνω, στην AssetWise πιστεύουμε ότι τι 2017 θα είναι μια καλή χρονιά για τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές μετοχικές αγορές, μια αρνητική χρονιά για τα αμερικανικά κυρίως ομόλογα, μια δύσκολη χρονιά για τις αναδυόμενες αγορές, με εξαίρεση τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Ανάμεσα στους κλάδους με θετικές αποδόσεις θα ξεχωρίζαμε τις τράπεζες, τις εταιρείες έργων υποδομής, τις εταιρείες μικρότερης κεφαλαιοποίησης, τις εταιρείες ενέργειας, καθώς και τη βαριά βιομηχανία».

* Το αφιέρωμα δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα με την εφημερίδα Επένδυση.