Υπάρχει απάντηση στην κλιματική κρίση; – Τι λέει η Morgan Stanley
Τα τρόφιμα είναι κάτι περισσότερο από μια ανθρώπινη ανάγκη – είναι επίσης ένας βασικός μοχλός παγκόσμιας οικονομικής σταθερότητας, υπεύθυνος για περισσότερο από το 12% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 40% των θέσεων εργασίας. Όμως, η σίτιση περισσότερων από 8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων συνοδεύεται από σημαντικές περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Σήμερα, το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, υπεύθυνος για το 35% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το 70% της απώλειας της βιοποικιλότητας, λόγω μη βιώσιμων πρακτικών όπως η αποψίλωση των δασών και η μετατροπή των ενδιαιτημάτων για την παραγωγή τροφίμων. Ωστόσο, υπάρχουν ολοένα και πιο βιώσιμες ευκαιρίες σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας του συστήματος τροφίμων για τη μετάβαση σε πρακτικές που είναι πιο θετικές για το κλίμα και τη φύση, αναφέρει η Morgan Stanley.
Εκτιμάται ότι απαιτούνται 350 δις. δολάρια σε ετήσια χρηματοδότηση για τον μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων ώστε να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι, να προστατευθεί η φύση και να επιτευχθούν άλλοι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης. Ο μετασχηματισμός αυτός θα απαιτήσει στοχευμένες λύσεις σε όλο τον κόσμο, καθώς τα παγκόσμια συστήματα τροφίμων είναι πολύπλοκα, ποικίλα και βαθιά ριζωμένα στον οικονομικό και πολιτιστικό ιστό των κοινωνιών.
Τόσο η χρηματοδότηση όσο και η τεχνολογία πρέπει να διαδραματίσουν ρόλο στην αξιοποίηση των κεφαλαιαγορών και στην επένδυση σε καινοτομίες που κλιμακώνουν περισσότερο θετικές για το κλίμα και τη φύση λύσεις, σημειώνει η Morgan Stanley.
Ο μετασχηματισμός αυτός θα μπορούσε να συμβάλει στην απελευθέρωση σημαντικών οικονομικών ευκαιριών – δυνητικά δημιουργώντας τουλάχιστον 5 τρις. δολάρια σε ετήσια οικονομικά οφέλη με τη μείωση του κόστους που προκαλούν τα μη βιώσιμα διατροφικά συστήματα στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Τόσο η χρηματοδότηση όσο και η τεχνολογία μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην αξιοποίηση των κεφαλαιαγορών και στην επένδυση σε καινοτομίες που θα κλιμακώνουν λύσεις θετικές για το κλίμα και τη φύση, αναφέρει.
Το Morgan Stanley Institute for Sustainable Investing και το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση προσκάλεσαν βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων ηγετών επιχειρήσεων, επενδυτών και της κοινωνίας των πολιτών, για να συζητήσουν τα επιχειρηματικά μοντέλα, τις καινοτομίες και τη χρηματοδότηση που απαιτούνται για την αναδιαμόρφωση του παγκόσμιου διατροφικού συστήματος. Ακολουθούν ορισμένα από τα σημαντικότερα σημεία των όσων «άκουσε» η Morgan Stanley.
Χρηματοοικονομικές καινοτομίες
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τον μετασχηματισμό των διατροφικών συστημάτων είναι η πρόσβαση στη σωστή χρηματοδότηση. Οι αγρότες, ιδίως εκείνοι που παράγουν σε μικρή κλίμακα, αγωνίζονται να εξασφαλίσουν κεφάλαια, αντιμετωπίζοντας υψηλό κόστος δανεισμού, περιορισμένα εργαλεία διαχείρισης κινδύνου και επιδοτήσεις ή ασφαλιστικές πρακτικές που αποθαρρύνουν τη μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές. Για να το αλλάξουμε αυτό, χρειαζόμαστε καινοτόμα χρηματοδοτικά μοντέλα και εργαλεία που μειώνουν τους κινδύνους και το κόστος, όπως:
– Τα κεφάλαια με παραχώρηση περιλαμβάνουν δάνεια, επιχορηγήσεις και, σε κάποιο βαθμό, επενδύσεις σε μετοχές που μπορούν να δεχτούν δυσανάλογο κίνδυνο ή/και παραχωρημένες αποδόσεις για να δημιουργήσουν θετικό αντίκτυπο. Αυτό το είδος κεφαλαίου -είτε από ιδιωτικές είτε από δημόσιες πηγές- μπορεί να αναπτυχθεί για να «εξαγοράσει» τόσο τους κινδύνους για τους επενδυτές όσο και το κόστος για τους αγρότες. Τα κεφάλαια με παραχώρηση μπορούν να απορροφήσουν τον κίνδυνο σε πρώιμο στάδιο, επιτρέποντας στους αγρότες και άλλους παραγωγούς τροφίμων να επενδύσουν σε βιώσιμες και θετικές για τη φύση πρακτικές χωρίς να επωμίζονται εκ των προτέρων το πλήρες οικονομικό βάρος. Αποδεικνύοντας τη βιωσιμότητα των θετικών για τη φύση μεταβάσεων, τέτοιες επενδύσεις μπορούν τελικά να επεκτείνουν επιχειρηματικά μοντέλα που παράγουν σημαντικά θετικά περιβαλλοντικά αποτελέσματα. Τα κεφάλαια με παραχώρηση μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την επιτάχυνση της υιοθέτησης τεχνολογιών και της εισόδου στην αγορά σε τομείς και περιοχές με υψηλότερο κίνδυνο.
– Οι μηχανισμοί εγγυήσεων απόδοσης, ένα είδος ασφάλισης καλλιεργειών που έχει σχεδιαστεί για την προστασία από τις απώλειες παραγωγής, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί τροφίμων κατά την υιοθέτηση νέων πρακτικών και εργαλείων, προστατεύοντας τους γεωργούς από αποτυχίες καλλιεργειών ή άλλους κινδύνους κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν αυτό το εργαλείο με επιτυχία εντός των αλυσίδων εφοδιασμού τους. Ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες αρχίζουν επίσης να ενσωματώνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και τη φύση μέσω ασφαλιστικών προϊόντων που συνδέονται με τη βιωσιμότητα. Μειώνοντας την έκθεση σε οικονομικές απώλειες, οι μηχανισμοί αυτοί ενθαρρύνουν τους αγρότες να υιοθετήσουν βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη.
– Τα μοντέλα χρηματοδότησης με βάση την κοινότητα μπορούν να προσαρμοστούν στις συγκεκριμένες τοπικές ανάγκες, μειώνοντας το κόστος δανεισμού και αυξάνοντας την προσβασιμότητα των μικροκαλλιεργητών. Παρόμοια με τον τρόπο με τον οποίο τα κοινοτικά ιδρύματα χρηματοδότησης της ανάπτυξης (CDFIs) στις ΗΠΑ παρέχουν κεφάλαια και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες σε υποβαθμισμένες κοινότητες, τα τοπικά μοντέλα χρηματοδότησης για τους αγρότες μπορούν να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στις αναδυόμενες αγορές, όπου οι παραδοσιακοί πάροχοι χρηματοδότησης μπορεί να μην είναι τόσο κατάλληλοι.
Λύσεις τεχνολογίας και δεδομένων
Οι τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν το κλειδί για τον μετασχηματισμό των συστημάτων τροφίμων, ιδίως καθώς αυξάνονται οι κλιματικοί κίνδυνοι, ωστόσο ο τομέας παραμένει ένας από τους λιγότερο ψηφιοποιημένους λόγω της προσβασιμότητας και της ποιότητας των δεδομένων, του υψηλού αρχικού κόστους και του σκεπτικισμού απέναντι στις νέες τεχνολογίες. Ενώ η τεχνητή νοημοσύνη (AI), η προγνωστική ανάλυση και άλλα εργαλεία που βασίζονται σε δεδομένα έχουν σημειώσει ραγδαία πρόοδο, πολλοί αγρότες και παραγωγοί τροφίμων εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε αυτές τις καινοτομίες. Το κενό αυτό αποτελεί ευκαιρία για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, την προσαρμογή της υπάρχουσας τεχνολογίας στις πραγματικές συνθήκες, την αύξηση των πληροφοριών για την αγορά και την τιμολόγηση, τη μείωση της σπατάλης και τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της γεωργίας.
– Οι αποφάσεις με βάση την τεχνητή νοημοσύνη που βοηθούν στην παρακολούθηση και διαχείριση των καλλιεργειών, καθώς και στην ανίχνευση ασθενειών και παρασίτων, μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να αυξήσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών, να μειώσουν το κόστος των εισροών και να διαχειριστούν τους κλιματικούς κινδύνους. Αναλύοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τις εδαφικές και καιρικές συνθήκες, τα εργαλεία ΤΝ μπορούν να παρέχουν πρακτικές συστάσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας με λιγότερους πόρους. Από την πλευρά της αλυσίδας εφοδιασμού, τα συστήματα ψυχρής αποθήκευσης και εφοδιαστικής με τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ποσότητα τροφίμων -που σήμερα φτάνει το 40%- που σπαταλιέται λόγω αναποτελεσματικότητας.
– Η τεχνική κατάρτιση και υποστήριξη είναι εξίσου σημαντικές για να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες και οι παραγωγοί τροφίμων γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις νέες τεχνολογίες. Τα προγράμματα αυτά μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να σχεδιάσουν, να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πιο βιώσιμες πρακτικές ή να αναπτύξουν σχέδια για τη βελτίωση της βιωσιμότητας των υφιστάμενων γεωργικών δραστηριοτήτων τους.
Διατομεακή συνεργασία
Κανένας τομέας -δημόσιος ή ιδιωτικός- δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνος του τις προκλήσεις των παγκόσμιων επισιτιστικών συστημάτων. Η συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, ιδιωτικών εταιρειών και της κοινωνίας των πολιτών είναι το κλειδί για την κινητοποίηση των κεφαλαίων και της εμπειρογνωμοσύνης που απαιτούνται για μια βιώσιμη μετάβαση. Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο, μειώνοντας τους κινδύνους για επενδύσεις αρχικών σταδίων και κατευθύνοντας τη χρηματοδότηση σε έργα υψηλού αντίκτυπου που διαφορετικά θα δυσκολεύονταν να προσελκύσουν κεφάλαια.
– Τα μοντέλα συνεπένδυσης, στα οποία ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας μοιράζονται πόρους, συμβάλλουν στη μείωση του οικονομικού κινδύνου για τους επενδυτές και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης αποτελεσματικών λύσεων. Η δημόσια χρηματοδότηση μπορεί να αναλάβει πρώτα τους υψηλότερους κινδύνους, καθιστώντας τα έργα πιο ελκυστικά για τους ιδιώτες επενδυτές.
– Η διαφάνεια και οι πληροφορίες ανοικτού κώδικα είναι ζωτικής σημασίας για την κλιμάκωση των βιώσιμων γεωργικών πρακτικών. Η διαφανής ανταλλαγή τόσο των επιτυχιών όσο και των αποτυχιών σχετικά με νέες πρακτικές ή λύσεις βοηθά τους άλλους να μάθουν από τα λάθη και να υιοθετήσουν τις βέλτιστες πρακτικές πιο γρήγορα, οδηγώντας σε ταχύτερη πρόοδο προς την κατεύθυνση των βιώσιμων συστημάτων διατροφής. Οι πιο προσιτές πληροφορίες μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις.
– Οι συμπράξεις ή συνεργασίες επιτρέπουν στις εταιρείες να συνεργαστούν μαζί και με τις αλυσίδες εφοδιασμού για κοινούς στόχους, όπως η μείωση των αποβλήτων τροφίμων ή η αύξηση της διαφάνειας της αλυσίδας εφοδιασμού για να διασφαλιστεί ηθική προμήθεια. Με την κατάλληλη συνεργασία σε κοινές πρωτοβουλίες, οι εταιρείες μπορούν να προωθήσουν την πρόοδο διατηρώντας παράλληλα τη μοναδική τους αξία στην αγορά.
