Υπό την απειλή κατάρρευσης (ξανά) ισπανικές τράπεζες;
Η έκθεση στο κρατικό πορτογαλικό χρέος γονατίζει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας και τις τσέπες των Ισπανών.
Από τον Ιούνιο του 2009 που συγκροτήθηκε, το Ταμείο διάσωσης των ισπανικών τραπεζών (FROB), έχει κοστίσει στους Ισπανούς φορολογούμενους συνολικά 52 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 36 δισ. ευρώ δεν πρόκειται ποτέ να ανακτηθούν, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Κεντρική Τράπεζα της χώρας.
Το ποσό είναι μεγαλύτερο από τα 33 δισ, που προέβλεπε τον περασμένο Ιούνιο, ως πιθανές ζημιές, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ισπανικών Τραπεζών, Μιγκέλ Μάρτιν. Πέρσι η FROB είχε ανακοινώσει ότι καταγράφει ζημιές 25,2 δισ. ευρώ κυρίως λόγω της τράπεζας Bankia και της Catalunya Banc, που έχουν επωφεληθεί περισσότερο, «εισπράττοντας» συνολικά περίπου 16 δισ. ευρώ. Και έπεται και συνέχεια φέτος, δεδομένου ότι επείγει η πώληση των προβληματικών τραπεζών, αρχής γενομένης της τράπεζας Novagalicia και κυρίως της Catalunya, η κατάσταση των οποίων επιδεινώνεται συνεχώς. Μια απόπειρα στις αρχές του χρόνου να πουληθεί η Catalunya απέτυχε, καθώς τους υποψήφιους αγορές της, φόβισε η ιδέα ότι στη προσφορά δεν συμπεριλαμβανόταν η προστασία από πιθανές μέλλοντες ζημιές με την εγγύηση του κράτους- δηλαδή των φορολογούμενων. Τώρα πια η FROB «διορθώνει» το λάθος, προσφέρει «ένα πρόγραμμα κάλυψης ζημιών» και θα αποπειραθεί να πουλήσει την Novagalicia πρώτα, σε δημοπρασία μέχρι τον Οκτώβριο.
Εκτός από την “τρύπα” των 52 δισ. ευρώτης FROB είναι και η Sareb, η «κακή τράπεζα» που ίδρυσε η κυβέρνηση τον περασμένο Δεκέμβριο, για να βοηθήσει τα υπόλοιπα προβληματικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να «καθαρίσουν» τα βιβλία τους και να ξεφορτωθούν την «τοξική» ακίνητη περιουσία τους, στο πλαίσιο της συμφωνίας με τις Βρυξέλλες για την χορήγηση βοήθειας 41 δις. ευρώ. Το 55% του κεφαλαίου της Sareb κατέχουν ξένοι επενδυτές- όπως η Deutsche Bank και η Barclays– ενώ μετέχουν και οι μεγάλες ισπανικές τράπεζες, μεταξύ αυτών η Santader και η Bankinter. Το υπόλοιπο ποσοστό βρίσκεται στα χέρια του κράτους. Η Sareb έχει προίκα 55 δις ευρώ που δεν καταγράφεται μεν ως κρατικό χρέος, αλλά στην ουσία χρεώνεται στους φορολογούμενους, αφού αυτοί είναι οι εγγυητές του.
Διαβάστε επίσης: Νέα σελίδα για τις ελληνικές τράπεζες
Τεράστια έκθεση στο πορτογαλικό χρέος
Η Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας προειδοποίησε πάλι τις τράπεζες να συνεχίσουν να ενισχύουν την κεφαλαιακή τους βάση, δηλώνοντας έτσι την συνεχιζόμενη ανησυχία της για την κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Κι όχι άδικα. Εκτός από τα «κόκκινα δάνεια» και τα «τοξικά» περιουσιακά τους στοιχεία, οι ισπανικές τράπεζες είχαν, σύμφωνα με τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου 2012, έκθεση στο Πορτογαλικό κρατικό χρέος 55,5 δισ. ευρώ, δηλαδή περισσότερο από το μισό της συνολικής έκθεσης των Ευρωπαϊκών τραπεζών στα ομόλογα της Λισαβόνας.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, οι Ισπανικές τράπεζες έχουν στα συρτάρια τους πορτογαλικά κρατικά ομόλογα αξίας περίπου 6,3 δισ ευρώ κι άλλα 3,1 δις ομόλογα των πορτογαλλικών τραπεζών. Κυρίως, όμως, κατέχουν χρέη ύψους 46,1 δις ευρώ από τον ιδιωτικό, μη τραπεζικό τομέα. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι το βάρος αυτό- μαζί με τα «τοξικά» στεγαστικά δάνεια- είναι τεράστιο και μπορεί να οδηγήσει τελικά στην κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τομέα της Ισπανίας, φέρνοντας ως παράδειγμα την κατάρρευση των Κυπριακών τραπεζών, που ξεκίνησε από την έκθεση τους στα ελληνικά κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς το άνοιγμα των ισπανικών τραπεζών στην Πορτογαλία σήμερα, είναι μεγαλύτερο από ότι το αντίστοιχο των γαλλικών στο ελληνικό χρέος στις αρχές του 2010, αν και ο ισπανικός τραπεζικός τομέας είναι κατά 40% μικρότερος από τον γαλλικό. Και παρότι τα stress tests, που έγιναν στις ισπανικές τράπεζες πέρσι έδειξαν ότι η «τρύπα» στα βιβλία τους είναι πιο διαχειρίσιμη από ότι αρχικά είχε εκτιμηθεί, στις ασκήσεις αυτές συνυπολογίστηκαν μόνο τα εσωτερικά δάνεια και όχι τα «ξένα περιουσιακά στοιχεία», όπως τα πορτογαλικά ομόλογα και τα χρέη των Πορτογάλων ιδιωτών.
Μια πιθανή αναδιάρθρωση, λοιπόν, του χρέους της Λισαβόνας – «τύπου Ελλάδας», δηλαδή της τάξεως του 50% – μπορεί να προκαλέσει χάος στο ισπανικό τραπεζικό σύστημα, ενώ από την άλλη πλευρά, η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης ίσως βουλιάξει την Πορτογαλία, της οποίας το κρατικό χρέος αναμένεται να αγγίξει το 125% το 2014.
