Ιταλία: Ένας «πιστός» εμπορικός εταίρος της Ελλάδας

Κοντά στα δύο δισ. ευρώ αναμένεται να διαμορφωθούν για φέτος οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς τη γειτονική Ιταλία εμφανίζοντας, ωστόσο, μια κόπωση συγκριτικά με το 2013. Ελαιόλαδο, προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, φρούτα, μη-σιδηρούχα μέταλλα, όπως επίσης φαρμακευτικά και χημικά προϊόντα, αποτελούν το διαβατήριο εισόδου στην ιταλικά αγορά.

Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο Fortunegreece.com, ο Πρόεδρος του Ελληνο-Ιταλικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Ιωάννης Τσαμίχας, τονίζει πως οι εμπορικοί δεσμοί ανάμεσα στις δύο χώρες παραμένουν ισχυροί, με την Ιταλία να αποτελεί τη χώρα που υλοποίησε τις μεγαλύτερες επενδύσεις των τελευταίων ετών στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον κ. Τσαμίχα στόχος το 2015 είναι να αυξηθούν οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς τη γείτονα χώρα, ενώ ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην προβολή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και των προϊόντων της στο εξωτερικό.

Κύριε Τσαμίχα, κάνοντας έναν απολογισμό των κινήσεων που έγιναν για την ενδυνάμωση των ελληνό-ιταλικών επιχειρηματικών σχέσεων από πλευράς Ελληνο-ιταλικού επιμελητηρίου πώς κύλησε η τρέχουσα χρονιά;
Το Ελληνο – Ιταλικό Επιμελητήριο της ΑΘηνας δραστηριοποιείται από το 1952 ως βασικός συνδετικός κρίκος της Ελλάδας και της Ιταλίας για την ανάπτυξη και την προώθηση των διμερών οικονομικών και εμπορικών συνεργασιών , καθώς και για τη δημιουργία αμοιβαίων επενδύσεων , στηρίζοντας τις δράσεις διεθνοποίησης των δυο χωρών. Καθημερινή ενασχόληση μας είναι η παρουσίαση ιταλικών εταιρειών που προσδοκούν να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, αλλά και η υποστήριξη ελληνικών επιχειρήσεων στην προσπάθεια τους να προσεγγίσουν την ιταλική αγορά.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία του Ελληνο- Ιταλικού Επιμελητηρίου και αφορά στην εκπόνηση του προγράμματος «Εξάγουμε περισσότερη Ελλάδα σε 50 χώρες μέσα από 76 ιταλικά Επιμελητήρια». Στόχος του προγράμματος είναι η σύσταση μιας κοινής ομάδας φορέων που θα προγραμματίσουν, εξειδικεύσουν και υλοποιήσουν συλλογικά δράσεις προώθησης του «Made in Greece». Βασικός συνεργάτης σ’αυτή την προσπάθεια είναι η Κεντρική Ένωση Διμερών Ιταλικών Επιμελητηρίων ( Assocamerestero) με παρουσία σε 50 χώρες, με 76 Επιμελητήρια. Η συνεργασία αυτή μας επιτρέπει να έχουμε πρόσβαση σε ένα δίκτυο εξειδικευμένων συνεργατών στη διεθνοποίηση επιχειρήσεων όχι μόνο στην Ιταλία αλλά και στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα βρήκε άμεση ανταπόκριση και την αντίστοιχη ομάδα αποτελούν : ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων, η Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Επιχειρήσεων, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Αθήνας, η Τράπεζα Eurobank, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος και το Ελληνο-Ιταλικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης.

Στις αρχές του 2014 δημοσιεύσαμε τον κοινωνικό ισολογισμό του Επιμελητηρίου για την τριετία 2011 – 2013. Απ’αυτή την μελέτη εξάγονται κάποια συμπεράσματα που μας δίνουν το στίγμα δραστηριοποίησης του Επιμελητηρίου. Στην αναφερόμενη χρονική περίοδο διοργανώσαμε περισσότερες από 46 επιχειρηματικές συναντήσεις και 20 πολυθεματικές επιχειρηματικές αποστολές, επεξεργαστήκαμε 13.200 αιτήσεις παροχής πληροφοριών σχετικά με τις εμπορικές ανταλλαγές με την Ιταλία, ολοκληρώσαμε 1.980 εμπορικές έρευνες σχετικές με ιταλικά προϊόντα και υπηρεσίες ,ενώ, περισσότερα από 39.600 προφίλ ελληνικών και ιταλικών εταιρειών παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών δόθηκαν στους ενδιαφερόμενους. Παράλληλα, στο πλαίσιο εκπροσώπησης της αποστολής του, ενισχύθηκε σημαντικά η παρουσία του Επιμελητηρίου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο συμμετέχοντας σε Διεθνή Fora και αναπτύσσοντας συνεργασίες με Οργανισμούς και Υπηρεσίες, καθώς και με Κοινωνικούς, Επιστημονικούς και Παραγωγικούς Φορείς, Δημόσιους και Ιδιωτικούς των δυο χωρών. Το 2014 κλείνει επιβεβαιώνοντας περαιτέρω το ενδιαφέρον επέκτασης των διμερών επενδύσεων τροφοδοτούμενο από μια ιδιαίτερα φιλική σχέση των δυο λαών που έχει παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων.

Τι περιλαμβάνει η στρατηγική σας για το 2015;
Το 2015 ανοίγει με την συμμετοχή μας σε σημαντικά ευρωπαϊκά προγράμματα. Έχοντας ήδη ολοκληρώσει με μεγάλη επιτυχία το πρόγραμμα Erasmus For Young Entrepreneurs, σχετικό με την κινητικότητα νέων επιχειρηματιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμμετέχουμε στην εκπόνηση του προγράμματος Medneta στο πλαίσιο του Ευρωμεσογειακού προγράμματος ENPI CBC.

Με συντονιστικό φορέα το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το ερευνητικό έργο Medneta εστιάζει στην ενίσχυση της δημιουργικότητας των παραδοσιακών δραστηριοτήτων και στοχεύει στην επίτευξη του διασυνοριακού διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων επαγγελμάτων τέχνης και τους σχετιζόμενους με αυτές φορείς. Πρόκειται για επαγγέλματα και δραστηριότητες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα αναγέννησης των ιστορικών πόλεων της Μεσογείου. Παράλληλα τον περασμένο Μάρτιο υπογράψαμε Ειδικό Σύμφωνο συνεργασίας, η εκπόνηση του οποίου ξεκινάει μέσα στο 2015, με σκοπό την προβολή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και των προϊόντων της στο εξωτερικό, καθώς και την ενίσχυση της στρατηγικής ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος της περιοχής. Στο σύμφωνο αυτό συμμετέχουν η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, και τα Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια της Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας. Ειδικότερα το σύμφωνο προβλέπει την εκτέλεση του Προγράμματος « Greek Philoxenia Certified Quality», την ενίσχυση των διμερών σχέσεων Ελλάδας –Ιταλίας και την αποτελεσματική προώθηση της ελληνικής γαστρονομίας και επιχειρηματικότητας, την προβολή και προώθηση της ελληνικής βιοποικιλότητας, της ελληνικής υπαίθρου και των ελληνικών προϊόντων, καθώς επίσης την προώθηση παράλληλων δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος.

Σε τι επίπεδα διαμορφώθηκαν οι εξαγωγές προς τη γειτονική χώρα το 2014 και ποιος ο στόχος για το 2015;
Μέσα σε ένα γενικευμένο κλίμα οικονομικής ύφεσης και δημοσιονομικής κρίσης καταγράφεται από το 2011 μια πολύ σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς την Ιταλία. Ανάμεσα σε 100 εξαγωγικούς προορισμούς η Ιταλία κατατάσσεται δεύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο και πρώτη εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα στην Ιταλία κατευθύνεται σχεδόν το 10 % των ελληνικών εξαγωγών. Το 2013 η Ιταλία απορρόφησε συνολικά ελληνικά προϊόντα ύψους 2,434 δις ευρώ σημειώνοντας αύξηση 15,5% σε σχέση με το 2012. Στο 2014 καταγράφεται, συνολικά, μια σχετική «κόπωση» των ελληνικών εξαγωγών σχετιζόμενη με τα διαχρονικά προβλήματα που πλήττουν την ελληνική οικονομία και την επιχειρηματική κοινότητα. Συνεχιζόμενη οικονομική ύφεση, έλλειψη ρευστότητας και χρηματοδότησης, καθώς και ένα μη προβλέψιμο φορολογικό σύστημα είναι ορισμένες από τις αιτίες της κόπωσης. Συγκεκριμένα τα στοιχεία Ιανουαρίου – Ιουλίου 2014 καταγράφουν εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς την Ιταλία ύψους 1,5 δις ευρώ σημειώνοντας μείωση της τάξης του 7,1 % σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Πιστεύουμε ότι η χρόνια θα κλείσει ξεπερνώντας τα 2 δις ευρώ συνολικού τζίρου ενώ για το 2015 προβλέπουμε να σταθεροποιηθεί το επίπεδο των προηγούμενων χρόνων.

Σε ποιους τομείς καταγράφεται ενδιαφέρον για εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς την Ιταλία;
Τα προϊόντα για τα οποία ενδιαφέρονται οι Ιταλοί είναι πρωτίστως τα αγροτικά και ιδιαίτερα το ελληνικό ελαιόλαδο. Την χρόνια που μας πέρασε προωθήσαμε στην ιταλική αγορά περισσότερους από 56 χιλιάδες τόνους μη-τυποποιημένο ελαιόλαδο. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί η καίριας σημασίας ανάγκη, οι προσπάθειες των παραγωγών να επικεντρωθούν στην τυποποίηση και στη συνέχεια την πιστοποίηση του λαδιού και γενικότερα των αγροτικών προϊόντων. Αλλά είδη που έχουν ζήτηση είναι τα ψάρια και τα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, φρούτα, μη-Σιδηρούχα μέταλλα όπως ο χαλκός, αλουμίνιο και τα προϊόντα τους καθώς και συγκεκριμένες κατηγορίες φαρμακευτικών και χημικών προϊόντων. Ξεχωριστή, πρέπει να σημειωθεί, είναι η συμβολή του τουρισμού, που λειτουργεί ως εφαλτήριο προώθησης της εξωστρέφειας της ελληνικής επιχειρηματικότητας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την προώθηση προϊόντων οινο-γαστρονομίας.

Αντιστοίχως τι περιθώρια ανάπτυξης παρουσιάζει η ελληνική αγορά για τους Ιταλούς επιχειρηματίες;
Η Ελλάδα λόγω εγγύτητας, είναι λογικό να αποτελεί προνομιακό πεδίο για τυχόν επέκταση οικονομικών δράσεων. Επιπλέον, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η Ιταλία τοποθετείται στην ένατη θέση στην κατάταξη των κύριων επενδυτών στην Ελλάδα, σε επίπεδο αποθέματος στο τέλος του έτους αναφοράς 2012. Είναι χαρακτηριστικό το ενδιαφέρον κορυφαίων ιταλικών ενεργειακών εταιρειών για επενδύσεις στην ελληνική αγορά, αρχής γενομένης από την πετρελαϊκή εταιρεία Eni, που ενδιαφέρεται για επενδύσεις στην αγορά του φυσικού αερίου, την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ αλλά και την αγορά υδρογονανθράκων, η οποία ανοίγει στη χώρα μας μετά από δεκαετίες αδράνειας. Επίσης, η ιταλική εταιρεία διαχείρισης του ηλεκτρικού συστήματος, Terna, είχε από την πρώτη στιγμή ενδιαφερθεί ενεργά για την αποκρατικοποίηση του διαχειριστή του ελληνικού συστήματος ηλεκτρισμού ΑΔΜΗΕ.

Αξίζει όμως και ξεχωριστά να επισημανθεί, κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό και αφορά στο ότι οι μεγαλύτερες επενδύσεις των τελευταίων ετών στην πατρίδα μας είναι ιταλικές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Μετρό της Θεσσαλονίκης όπου δραστηριοποιούνται οι ιταλικές εταιρείες ANSALDO STS, ANSALDO BREDA, SELI, SALINI IMPEGILO με επενδύσεις άνω του 1,5 δις. ευρώ, η εταιρία MEDNAUTILUS – TELECOM ITALIA με εξειδίκευση στην κατασκευή Data Centers και παροχή Cloud Services στις επιχειρήσεις, η εταιρεία παραγωγής ενέργειας ELPEDISON, με μονάδες στη Θίσβη και τη Θεσσαλονίκη, η GENERALI Ελλάς, με παρουσία 150 ετών στη χώρα μας, η PIERALISI, η ΜΑΡΕΙ Ελλάς και άλλες. Όλες αυτές οι εταιρείες παράγουν στην Ελλάδα, δημιουργούν θέσεις εργασίας αλλά και υπεραξία. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι καμιά απ’αυτές τις εταιρίες δεν αποχώρησε από την Ελλάδα κατά την περίοδο της σκληρής οικονομικής κρίσης που έπληξε την χώρα μας.

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι Μεσογειακές χώρες παρουσιάζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά ως προς τον τρόπο που είναι δομημένη η οικονομία και η πολιτική τους, θα λέγατε ότι Έλληνες και Ιταλοί έχουν κοινή επιχειρηματική ιδεολογία; Σε ποια σημεία υπερέχουν, κατά τη γνώμη σας, οι Ιταλοί επιχειρηματίες;
Αδιαμφισβήτητα η ιδεολογία των δυο λαών βασίζεται στο κοινό μεσογειακό ταμπεραμέντο. Υπάρχουν όμως σημαντικές διαφοροποιήσεις που πρέπει να επισημανθούν. Η Ιταλία είναι σήμερα η 8η μεγαλύτερη οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο, 4η σε ευρωπαϊκό επίπεδο και 3η σε επίπεδο ευρωζώνης. Η ιταλική οικονομία χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα εξωστρεφής, κατατάσσεται , στην 8η θέση παγκοσμίως σε αξία εξαγωγών και 10η όσο αφορά την αξία των εισαγωγών. Κλάδοι όπως η ένδυση, η επίπλωση, ο αγροδιατροφικος τομέας και οι αυτοματισμοί, διαμόρφωσαν μια έντονη εξαγωγική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα σήμερα η Ιταλία να έχει περισσότερες από 4,5 εκατομμύρια μικρομεσαιες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν το 99,5 % της επιχειρηματικότητας της χώρας, και από αυτές πολύ μεγάλος αριθμός έχει εξωστρεφή προσανατολισμό. Οι επιχειρήσεις αυτές όχι μόνο είναι ο βασικός αποδέκτης των προωθητικών ενεργειών του ιταλικού κράτους προς τις ξένες αγορές αλλά αποτελούν και τον απόλυτο πρωταγωνιστή δεδομένου ότι είναι αυτές που αποφασίζουν τις οικονομικές και επιχειρησιακές δράσεις που πρέπει να αναλάβει ο δημόσιος φορέας. Βασικό σύνθημα στη διαδικασία διεθνοποίησης των ιταλικών επιχειρήσεων είναι το «Fare Sistema», δηλαδή συλλογική δράση και συνεργασία μεταξύ δημοσίων οργανισμών και υπηρεσιών, αλλά και μεταξύ δημοσίων μια ιδιωτικών φορέων. Εδώ κατά την γνώμη μου εστιάζεται η βασική διαφοροποίηση με την ελληνική επιχειρηματική πραγματικότητα, πέρα βέβαια, των απόλυτων αριθμών σε οικονομικά μεγέθη.

Δυνατά ελληνικά εξαγωγικά προϊόντα θεωρούνται αναμφίβολα το λάδι, η φέτα και το κρασί. Όταν όμως γίνεται προσπάθεια τοποθέτησης των εν λόγω προϊόντων στις διεθνείς αγορές πάντα παρουσιάζεται το πρόβλημα ανταγωνισμού από Ισπανία και Ιταλία. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις Ιταλοί επιχειρηματίες συσκευάζουν το ελληνικό λάδι και το πουλούν ως δικό τους. Γίνονται από πλευράς ελληνο-ιταλικού επιμελητηρίου δράσεις για την εξάλειψη τέτοιων φαινομένων;
Ο πρωτογενής τομέας της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει ιδιαίτερη δυναμική για την επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας και των επιχειρηματικών ευκαιριών στην ενέργεια, στον τουρισμό, στον πολιτισμό και φυσικά στη βιομηχανία τροφίμων. Απαρέγκλιτη προϋπόθεση για την επιτυχία αυτή είναι η ποιοτική αγροτική παραγωγή. Πρωτογενής παραγωγή που στερείται ποιοτικών χαρακτηριστικών δεν έχει ελπίδες στην παγκοσμιοποιημένη αγορά, δεν μπορεί να σταθεί στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον και δεν είναι ικανή να κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Οι καταναλωτές επιζητούν τα προϊόντα που αγοράζουν και ιδιαίτερα τα αγροδιατροφικά να έχουν ποιοτικά χαρακτηριστικά και προπαντός να είναι ασφαλή. Με μια λέξη, επιλέγουνε τρόφιμα με ταυτότητα. Απαιτούν να ξέρουν τι τρώνε. Για τον καταναλωτή η ταυτότητα των αγροδιατροφικών προϊόντων συνοψίζεται στην ποιότητα και στη ασφάλεια. Ο καταναλωτής αναζητά και επιζητά το επώνυμο αγροδιατροφικό προϊόν. Η μοναδικότητα της ελληνικής γης και των προϊόντων της από μονή της δεν επαρκεί. Χρειάζεται συστηματική δουλειά και στροφή από την ποσοτική και χαμηλού κόστους γεωργία, στη γεωργία της υψηλής ποιότητας , των τυποποιημένων και καινοτόμων προϊόντων με ταυτότητα. Μόνο έτσι, με ταυτότητα, τα ποιοτικά, ασφαλή, ελληνικά αγροτικά προϊόντα θα κατακτήσουν τη θέση που τους αξίζει στις διεθνείς αγορές. Στόχος μας να ευαισθητοποιήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα επιχειρηματικές συναντήσεις με ιταλικές εταιρείες στον τομέα της ένδυσης, στις οποίες συμμετείχαν άνω των 40 Ελλήνων επιχειρηματιών. Είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα;
Πράγματι ολοκληρώθηκαν με ιδιαίτερη επιτυχία οι επιχειρηματικές συναντήσεις τεσσάρων ιταλικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ένδυσης με αντίστοιχους Έλληνες επιχειρηματίες. Στόχος των συναντήσεων αυτών είναι η διερεύνηση διμερών εμπορικών συνεργασιών στο πλαίσιο εξειδικευμένης έρευνας αγοράς που έχει προηγηθεί από το Επιμελητήριο και έχει κοινοποιηθεί στους εμπλεκόμενους επιχειρηματίες. Για άλλη μια φορά είχαμε την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε το έντονο ενδιαφέρον συνεργείων σε ένα κλάδο της οικονομίας που έχει δοκιμαστεί σκληρά τα τελευταία χρόνια αλλά που αποτελεί πυλώνα της ιταλικής βιομηχανίας.

Ποιες άλλες εκδηλώσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν έως τα τέλη του τρέχοντος έτους;

Προετοιμάζουμε μια μεγάλη εκδήλωση για την προώθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Στόχος μας να φιλοξενήσουμε στην Αθήνα για ένα διήμερο τα μεγαλύτερα τουριστικά γραφεία και φορείς του τουρισμού της γειτονικής χώρας. Επίσης στις 8 και 9 Δεκεμβρίου είναι προγραμματισμένη η διεξαγωγή επιχειρηματικών συναντήσεων στο αγροδιατροφικό τομέα φιλοξενώντας σημαντικές εταιρίες από την Ιταλία.

Ποια είναι η αίσθηση που έχετε αποκομίσει από την καθημερινή σας συναναστροφή με το ιταλικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι; Η ιταλική οικονομία αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με την ελληνική;
Τα προβλήματα σε πολλές περιπτώσεις είναι κοινά, όπως κοινές είναι και οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο σε διμερές επίπεδο αλλά στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού νότου. Με κεντρικό σύνθημα την συλλογική δράση θα πρέπει άμεσα να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία και να μετατρέψουμε την οικονομική κρίση σε οικονομική ευκαιρία. Είναι πολλά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που μας ενώνουν και που μπορούν να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο οικονομικής ανάπτυξης.