“It’s morning in America” και η αντοχή των θεσμών
Πριν από ακριβώς 40 χρόνια ο Ρόναλντ Ρέιγκαν διεκδικούσε την επανεκλογή του απέναντι στον Δημοκρατικό υποψήφιο Ουόλτερ Μοντέϊλ. Ήταν οι εκλογές του 1984, η χώρα είχε αρχίσει να εφαρμόζει ένα τολμηρό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που οδήγησε σε περαιτέρω φιλελευθεροποίηση της οικονομίας, ο πληθωρισμός είχε πέσει στο μισό και το σημαντικότερο, ο μεγάλος αντίπαλος στον ψυχρό πόλεμο, η Σοβιετική Ένωση κατέρρεε. Η ομάδα του Ρέιγκαν, δημιούργησε ένα πολύ έξυπνο τηλεοπτικό σποτ, με τίτλο “It’s morning in America” και βασικό του μήνυμα πως, τα πράγματα στη χώρα κυλούν εξαιρετικά, η μεσαία τάξη ζει ολοένα και καλύτερα και πως η χώρα δεν μπορούσε να διακινδυνεύσει αλλαγή πορείας. Ο Ρέιγκαν σάρωσε στις εκλογές, το ίδιος και ο Μπους που τον διαδέχθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα. Αυτές οι εποχές ωστόσο, μοιάζουν τόσο μακρινές.
Νωρίς το πρωί ξύπνησα στην Ουάσιγκτον, εδώ όπου οι κρατικοί αξιωματούχοι αποχωρούν και η πρωτεύουσα πλημμυρίζει από ξένους δημοσιογράφους και τηλεοπτικά συνεργεία. Το “πρωινό στην Αμερική”, δεν μοιάζει σε τίποτα με το τηλεοπτικό σποτ πριν 40 χρόνια, κυρίως διότι οι ΗΠΑ είναι μια εντελώς διαφορετική χώρα. Η κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη, οι κοινωνικές ανισότητες συνεχώς διευρύνονται, οι πολιτικές ελίτ δείχνουν αδυναμία να κατανοήσουν τις ανάγκες του μέσου ψηφοφόρου που στρέφεται όπως είναι φυσικό στον λαϊκιστή Τραμπ που υπόσχεται μια σειρά απλοϊκών λύσεων σε τόσο σύνθετα ζητήματα.
Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα στις εκλογές της Τρίτης ο βασικός λόγος για να παραμένει κανείς αισιόδοξος είναι η αντοχή των θεσμών σε μια χώρα με βαθιά εμπεδωμένη δημοκρατία. Αυτό δεν σημαίνει πως η δυναμική των πραγμάτων δεν αλλάζει. Πριν τέσσερα χρόνια ο Τραμπ και οι οπαδοί του απέδειξαν πως έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν μεγάλη αναστάτωση και πολιτική ανωμαλία. Έχω την αίσθηση πως το ίδιο μπορεί να συμβεί και φέτος αν το αποτέλεσμα είναι κακό για τον ίδιο.
Το αποτέλεσμα των αυριανών εκλογών μπορεί να φέρει τη Χάρις ή τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Τίποτε δεν προμηνύει μια εύκολη τετραετία, με δυο πολεμικά μέτωπα ανοιχτά στο κατώφλι της Ευρώπης και με τη ματιά των ΗΠΑ στραμμένη πλέον κυρίως στην Κίνα. Ωστόσο η Αμερική είναι πολύ μεγάλη για να πέσει τόσο εύκολα. Και υπάρχει μια πολυπληθής πολιτική κι επιχειρηματική ελίτ που δεν θα επιτρέψει τον εκμαυλισμό της δημοκρατίας στη χώρα. Αυτό δεν σημαίνει πως η επόμενη ημέρα θα είναι εύκολη. Ωστόσο οι ΗΠΑ έχουν αποδείξει πως μπορούν να μεταβολίσουν τις μεγάλες αλλαγές και να δείξουν ένα ένστικτο αυτοσυντήρησης και προόδου. Κι αυτό είναι σημαντικό για τον δυτικό πολιτισμό και τις υπόλοιπες δυνάμεις που μοιράζονται τις ίδιες αξίες με τις ΗΠΑ.
