«Καμπανάκι» από νομπελίστες και επιστήμονες για τις επιπτώσεις του Brexit

Επιστολή στην πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι και στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ απέστειλαν 35 κορυφαίοι Ευρωπαίοι επιστήμονες – 29 Νομπελίστες και έξι κάτοχοι του κορυφαίου βραβείου μαθηματικών Fields- εκφράζοντας την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις ενός «σκληρού» Brexit.

Η επαρκής χρηματοδότηση και η ελευθερία κίνησης των επιστημόνων, ώστε να μη χαθούν ούτε κονδύλια ούτε ταλέντα, είναι τα δύο βασικά ζητούμενα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τα όποια εμπόδια ορθωθούν στην επιστημονική και ερευνητική συνεργασία ανάμεσα στη Βρετανία και στην ΕΕ, θα αποβούν σε βάρος και των δύο πλευρών, γι’ αυτό ζητούν να μη τραβήξουν άλλο οι διαπραγματεύσεις και να υπάρξει μια εποικοδομητική και αμοιβαία επωφελής συμφωνία.

Καθώς πλησιάζει η καταληκτική ημερομηνία για να εγκαταλείψει η Βρετανία την ΕΕ (29 Μαρτίου 2019) και η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις φαίνεται πολύ αργή, οι Βρετανοί επιστήμονες ανησυχούν ότι θα χάσουν τις γενναιόδωρες ενισχύσεις της ΕΕ για την έρευνά τους, ύψους περίπου έξι δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.

Ο ινδικής καταγωγής πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας Επιστημών της Βρετανίας, ο νομπελίστας χημικός Βένκι Ραμακρίσναν, ο οποίος ηγήθηκε της πρωτοβουλίας για την επιστολή, τονίζει τη σημασία για την επιστήμη μιας καλής συμφωνίας και για τα δύο μέρη, έτσι ώστε η Βρετανία να παραμείνει πολύ στενά συνδεμένη με τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα (και τον πακτωλό των κονδυλίων τους…), οι Βρετανοί επιστήμονες να μπορούν να εξακολουθούν να ηγούνται κοινοτικών ερευνητικών προγραμμάτων και να έχουν λόγο για το ποιά επιστημονικά σχέδια θα χρηματοδοτούνται.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, μια νέα έρευνα μεταξύ των 1.053 ερευνητών του μεγάλου Ινστιτούτου Φράνσις Κρικ του Λονδίνου, του μεγαλύτερου ερευνητικού φορέα της Βρετανίας στο πεδίο της βιοϊατρικής, βρήκε ότι το 97% του επιστημονικού προσωπικού (το 40% του οποίου προέρχεται από άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα) θεωρούν πως ένα «σκληρό» Brexit θα είναι πολύ κακή εξέλιξη για τη βρετανική επιστήμη. Το 75,5% θεωρεί «πολύ αρνητική» την επίπτωση του Brexit και το 21,3% «αρνητική», σύμφωνα με το BBC, το Γαλλικό Πρακτορείο και το «Nature».

Μόνο το 10% δηλώνουν ότι προσβλέπουν με εμπιστοσύνη στο επιστημονικό μέλλον της Βρετανίας μετά το Brexit, ενώ μόνο το 4% θεωρούν ότι η κυβέρνηση της Μέι προσπαθεί όντως να πετύχει μια καλή συμφωνία για τους επιστήμονες της Βρετανίας. Και, το κυριότερο, οι μισοί ερευνητές του Ινστιτούτου (το 51%), τόσο οι ξένοι όσο και οι Βρετανοί, λένε ότι είναι λιγότερο πιθανό να παραμείνουν στη Βρετανία τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας είτε της έλλειψης πλέον των ευρωπαϊκών ερευνητικών πόρων, είτε της εχθρικής ρητορικής ενάντια στη μετανάστευση.

Οι Βρετανοί επιστήμονες ανέκαθεν ήσαν ενάντια στο Brexit. Μια έρευνα του «Nature» λίγο πριν το δημοψήφισμα του 2016 είχε βρει ότι το 83% τάσσονταν κατά του «διαζυγίου» με την ΕΕ. Μια ρεαλιστική λύση -αποδεκτή από τους Βρετανούς επιστήμονες- θα είναι η χώρα τους να συνάψει με την ΕΕ μια επιστημονική συμφωνία ανάλογη με αυτή που υπάρχει με την Ελβετία – κάτι που όμως δεν έχει γίνει ακόμη.