Καραντίνα και μουσική βιομηχανία: Τι θα γίνει με τα live και το μέλλον των εργαζόμενων
Σχεδόν 150 με 200 χιλιάδες επαγγελματίες στην ελληνική βιομηχανία μουσικής είναι αντιμέτωποι με εργασιακή ανασφάλεια ενώ είναι ακόμη ζητούμενο πώς θα πραγματοποιηθούν συναυλίες και παραστάσεις σε πόλεις της επαρχίας για τις οποίες τέτοια γεγονότα είναι σημείο αναφοράς της καλοκαιρινής περιόδου.
Mια πρόσφατη έκθεση της Goldman Sachs προέβλεψε μείωση των εσόδων της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας κατά 25% φέτος. Αν και η επενδυτική τράπεζα διατηρεί την αισιοδοξία της για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς, εκτιμά ότι οι ζημιές θα είναι βαριές για τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στις live εκδηλώσεις, οι οποίες ακυρώθηκαν λόγω πανδημίας.
Το “χτύπημα” που έχει επιφέρει η πανδημία είναι ισχυρό και στη χώρα μας, όπως περιγράφει στο Fortune η Γιώτα Νέγκα, πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Τραγουδιστών. Μιλά για την αγωνία των επαγγελματιών στον κλάδο και υπενθυμίζει ότι στο τέλος της εβδομάδας, το Σάββατο, ανοίγουν τα καλοκαιρινά μαγαζιά. Η λειτουργία τους θα δώσει κάποια στοιχεία στους ιθύνοντες προκειμένου να ολοκληρώσουν το σχέδιο για την επανεκκίνηση του κλάδου και να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων όταν θα αυξηθεί τις επόμενες εβδομάδες η τουριστική κίνηση. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι στα συγκεκριμένα μαγαζιά απασχολείται ένα σχετικά μικρό μέρος του δυναμικού της μουσικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, καθώς πολλοί εργαζόμενοι κατά τη θερινή σεζόν εργάζονται σε συναυλίες και περιοδείες των καλλιτεχνών.
Η πρόκληση για την αγορά είναι μεγάλη αν σκεφτεί κανείς ότι προηγήθηκε η μετατόπιση της κατανάλωσης μουσικής από τα βινύλια και τα CD στα MP3 και το streaming, με καλλιτέχνες και δισκογραφικές εταιρείες να αναγκάζονται τα τελευταία χρόνια σε προσαρμογή προκειμένου να επιβιώσουν. Σήμερα μια σειρά από επαγγέλματα όπως καλλιτέχνες, τεχνικοί, ειδικοί μουσικής τεχνολογίας, παραγωγοί, αυτοαπασχολούμενοι, μέχρι μεγάλες εταιρείες παραγωγής βρίσκονται πάλι σε κρίση. Σε μια εποχή που παραδοσιακά η δραστηριότητα αυξάνεται λόγω των περιοδειών, των συναυλιών και των θερινών εκδηλώσεων, η πανδημία καθήλωσε το δυναμικό του κλάδου δεσμεύοντας ταυτόχρονα το πολιτιστικό προϊόν που παράγει.
Πάνω από 150.000 άμεσα απασχολούμενοι στην μουσική βιομηχανία είναι σήμερα στον “αέρα” ενώ μαζί με τον αριθμό των έμμεσα απασχολούμενων, των οικογενειών και των εξαρτώμενων μελών των επαγγελματιών το αποτύπωμα στην κοινωνία γίνεται πολλαπλάσιο. Η στήριξη που παρέχεται σε αυτούς τους εργαζόμενους αφορά στα μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ οριζόντια στους πληττόμενους κλάδους της οικονομίας, όπως οι διευκολύνσεις για την τακτοποίηση φορολογικών και άλλων υποχρεώσεων και το βοήθημα των 800 ευρώ, το οποίο παρεμπιπτόντως δεν το έλαβαν όλοι, καθώς πολλοί τραγουδιστές και άλλοι εργαζόμενοι στον κλάδο δεν μπορούν να πιστοποιήσουν ότι εργάζονται σε αυτή τη δουλειά.
“Δεδομένα δεν υπάρχουν για τις καλοκαιρινές συναυλίες… Δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμη οι συνθήκες υπό τις οποίες θα πραγματοποιηθούν αυτές οι δραστηριότητες… Ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων, από τραγουδιστές και μουσικούς μέχρι εργαζόμενους σε γραφεία διοργάνωσης και εκτέλεσης παραγωγής, ακόμη και επαγγελματίες στους Δήμους που συνεργάζονται για να υλοποιηθούν αυτές οι διοργανώσεις τελούν εν αναμονή… Ελπίζουμε μέχρι την άλλη εβδομάδα θα έχουμε εικόνα”, σημειώνει σχετικά η κ. Νέγκα.
Προς το παρόν, όπως αναφέρει, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα για τον κλάδο, όπου οι επαγγελματίες δεν γνωρίζουν το ποσοστό της χωρητικότητας που θα ισχύει ανά τ.μ.. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι δεν επιτρέπονται οι όρθιοι. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ποιες θα είναι οι ειδικές συνθήκες και οι σχετικές συζητήσεις είναι ακόμη ανοιχτές.
Η “χρυσή τομή”
Είναι προφανές ότι το υπουργείο Πολιτισμού και τα αρμόδια στελέχη της κυβέρνησης έχουν να λύσουν ένα δύσκολο πρόβλημα, καθώς οι συναυλίες αποτελούν το επίκεντρο αυτή την περίοδο για τις τοπικές κοινωνίες σε πολλά μέρη της Ελλάδας. “Οι παραστάσεις και οι συναυλίες δεν αφορούν μόνο την Επίδαυρο και το Ηρώδειο αλλά όλη την Ελλάδα”, τονίζει χαρακτηριστικά η κ. Νέγκα. Θα πρέπει επομένως να βρεθεί η χρυσή τομή ώστε οι συναυλίες να υλοποιηθούν με ένα πλαίσιο μέτρων που θα διασφαλίζει τη δημόσια υγεία αλλά και με τρόπο βιώσιμο για την βιομηχανία της μουσικής.
“Θα πρέπει να βρούμε τρόπο να συμβούν τα πράγματα – αλλά με συγκεκριμένα δεδομένα…”, υποστηρίζει η κ. Νέγκα αναδεικνύοντας και το θέμα της προσωπικής ευθύνης, όταν της ζητήσαμε να σχολιάσει τα τεκταινόμενα στην Μύκονο σε συνέχεια της αυστηρής απόφασης των αρμόδιων αρχών να κλείσουν το beach bar Alemagou, και των αντιδράσεων των τοπικών επιχειρηματιών που ακολούθησαν. Μεταφέρει δε την εκτίμηση των επαγγελματιών της μουσικής, ότι δεδομένων των συνθηκών, θα πρέπει να περιμένουμε συνωστισμό τους επόμενους μήνες εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για είσοδο τουριστικού κύματος με την απελευθέρωση των πτήσεων εξωτερικού. “Σε πολλά σημεία θα δημιουργηθεί προβληματισμός… Πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με συνεργασία…”, προσθέτει.
Εκτός στήριξης πολλοί μουσικοί
Ο Κώστας Μόσχος, Διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Μουσικής & Ακουστικής (ΙΕΜΑ), επιβεβαιώνει την δυσμενή θέση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος, με πολλούς μουσικούς να μην καταφέρνουν να πάρουν ούτε το βοήθημα – κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με πολλούς ηθοποιούς. Οι εργαζόμενοι που πλήττονται είναι αρκετές χιλιάδες σύμφωνα με τον κ. Μόσχο που αναφέρει ενδεικτικά στο “F” ότι μόνο από τα Ωδεία αποφοιτούν κάθε χρόνο σχεδόν 2.000 μουσικοί, ένα ποσοστό εκ των οποίων γίνονται επαγγελματίες ενώ υπάρχουν και πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα της παραδοσιακής μουσικής, που επίσης βρέθηκαν εκτός των μέτρων στήριξης.
Περιγράφοντας την επανεκκίνηση του κλάδου σημειώνει ότι κάποια δείγματα γραφής δίνουν τα καταστήματα εστίασης με μουσική, που λειτουργούν υπό συγκεκριμένες προδιαγραφές, με αποστάσεις ανάμεσα στους θαμώνες. “Πρακτικά αυτό σημαίνει λιγότερος κόσμος για τα καταστήματα και μικρότερες αμοιβές για τους επαγγελματίες. Για το καλοκαίρι είναι ακόμη άγνωστο πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση δεδομένου ότι πολλές συναυλίες έχουν ακυρωθεί… Ειδικά τα “ελληνάδικα” έχουν πληγεί σημαντικά αλλά ετοιμάζονται να επανεκκινήσουν”, σημειώνει μεταξύ άλλων εκτιμώντας πάντως ότι σταδιακά το κλίμα θα αποκατασταθεί στην αγορά.
Οι ευκαιρίες στο audio streaming και την εξωστρέφεια
Πάντως την ίδια στιγμή που η πανδημία αναδύει αβεβαιότητες για τους καλλιτέχνες και τους άλλους συντελεστές του μουσικού προϊόντος εντοπίζονται και ευκαιρίες. Αυτό δείχνουν και οι διεθνείς τάσεις στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της βιομηχανίας και της στροφής των καταναλωτών στο ραδιόφωνο και το διαδίκτυο. Σύμφωνα με τον κ. Μόσχο ο τομέας του streaming audio δεν έχει πληγεί από την πανδημία, καθώς ο κόσμος εξακολουθεί να ακούει μουσική στο σπίτι του. Είναι ωστόσο μια τάση που δεν έχει διεισδύσει τόσο πολύ στην Ελλάδα και σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσει δραστηριότητα το ΙΕΜΑ. Ο κ. Μόσχος εξηγεί επίσης ότι καθώς η αγορά αλλάζει και οι νέοι απομακρύνονται από old fashion τεχνολογίες όπως το cd – είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν 90% των νέων μέχρι 25 χρόνων δεν έχουν αγοράσει cd στη ζωή τους – είναι φανερό ότι οι δημιουργοί θα πρέπει να στραφούν στο διαδίκτυο. Αυτός είναι ένας τρόπος να ενισχυθούν και οι εξαγωγές της ελληνικής βιομηχανίας μουσικής που σήμερα αντιστοιχούν μόλις στο 0,45% στο σύνολο της Ευρώπης, όταν οι εξαγωγές της Αυστρίας έχουν μερίδιο 8% κι ακόμη υψηλότερο αυτές της Ολλανδίας. Εν κατακλείδι, ο κ. Μόσχος σημειώνει ότι η ελληνική βιομηχανία μουσικής διαθέτει μεγάλη παραγωγή και υψηλή ποιότητα κι ως εκ τούτου η ανάπτυξη εξαγωγών θα μπορούσε να επιστρέψει αξία στη χώρα αλλά και στους επαγγελματίες που είναι σήμερα εξαιρετικά ευάλωτοι στις επιπτώσεις της πανδημίας.
