Καταλονία εναντίον Ισπανίας: Τα σενάρια για την επόμενη μέρα

Η Ισπανία προσπαθεί απεγνωσμένα να βάλει τέλος στην πορεία της Καταλονίας προς την ανεξαρτησία, η οποία απειλεί να αποσταθεροποιήσει την ισπανική οικονομία και να βυθίσει στο χάος όλη την Ευρώπη.

Καταλανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι μπορεί να ανακοινώσουν την ανεξαρτησία της Καταλονίας μέσα στις επόμενες μέρες, ύστερα κι από τη δυναμική παρέμβαση της Μαδρίτης στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής την περασμένη Κυριακή.

Βίαιες συγκρούσεις μεταξύ της ισπανικής αστυνομίας και των ψηφοφόρων τροφοδότησαν περαιτέρω την ένταση μετά την ψηφοφορία, η οποία κρίθηκε παράνομη από τη Μαδρίτη. Και τα συνδικάτα ενθάρρυναν τα μέλη τους να συμμετάσχουν στις κινητοποιήσεις της Τρίτης, όπου διαδήλωσαν 700.000 άτομα.

Οι επενδυτές ανακάλυψαν ξαφνικά κι αυτοί το ρίσκο που γεννά η τρέχουσα κατάσταση. Ο χρηματιστηριακός δείκτης της Ισπανίας έπεσε κατά 2,7% την Τετάρτη. Οι ισπανικές τράπεζες με έδρα στην πρωτεύουσα της Καταλονίας, τη Βαρκελώνη, κινήθηκαν ακόμα χαμηλότερα χάνοντας 7% της χρηματιστηριακής τους αξίας, και τα ισπανικά ομόλογα έπεσαν κι αυτά.

Ο Καταλανός Πρόεδρος Carles Puigdemont επιτέθηκε με σκληρούς χαρακτηρισμούς εναντίον του Βασιλιά της Ισπανίας. Συγκεκριμένα, είπε ότι ο Ισπανός μονάρχης «αγνοεί εκατομμύρια Καταλανών που σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο». Και επανέλαβε την έκκλησή για διεθνή διαμεσολάβηση.

Οι εταιρείες και οι επενδυτές βρίσκονται εν μέσω διασταυρούμενων πυρών. Η Καταλονία είναι η πιο παραγωγική περιοχή της Ισπανίας και φιλοξενεί 7.100 ξένες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων και των Volkswagen, Nissan και Cisco.

Ιδού πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα:

Λύση μετά από διαπραγμάτευση

Καταρχήν, πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι παρά τις κάκιστες σχέσεις μεταξύ Βαρκελώνης και Μαδρίτης, οι δύο πλευρές θα καταφέρουν να διαπραγματευτούν μια ανακωχή.

«Η Καταλονία δεν έχει τα μέσα – συμπεριλαμβανομένων και των δημοσιονομικών μέσων – να εφαρμόσει στην πράξη μια πλήρη ανεξαρτησία» λέει ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Σε κάποια φάση, η Βαρκελώνη και η Μαδρίτη θα πρέπει να κάτσουν και να συνομιλήσουν».

Μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να εξασφαλίσει περισσότερη αυτονομία στην Καταλονία, με περισσότερο έλεγχο επί των οικονομικών της από την ίδια.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η αβεβαιότητα και η αναταραχή που επικρατούν δεν θα πλήξουν εν τέλει τις τοπικές επιχειρήσεις και την οικονομία. Οι διαμαρτυρίες οδήγησαν σε κλείσιμο πολλών δρόμων την Τρίτη κι αυτό είχε ως συνέπεια καθυστερήσεις στην παραγωγή σε ένα εργοστάσιο της Volkswagen στην περιοχή

Επίσης, οι επενδύσεις μπορεί να καθυστερήσουν καθώς τα διευθυντικά στελέχη αξιολογούν τον αντίκτυπο μιας καταλανικής ανεξαρτησίας, όπως τονίζει και ο Stephen Brown, οικονομολόγος στην Capital Economics.

Πορεία σύγκρουσης

Αν, πάλι, οι δύο πλευρές υιοθετήσουν μια σκληροπυρηνική προσέγγιση, τότε το χάσμα μπορεί να διευρυνθεί και να μπούμε σε μια πορεία άμεσης σύγκρουσης.

Αν δηλαδή η Καταλονία κηρύξει την ανεξαρτησία της, ο Ισπανός Πρωθυπουργός Mariano Rajoy ίσως αντιδράσει ακραία κάνοντας ακόμα πιο αυστηρό και άμεσο τον έλεγχο επί της Καταλονίας, η οποία τώρα διατηρεί κάποιο βαθμό αυτονομίας.

Το πιθανότερο είναι ότι μια τέτοια εξέλιξη θα τροφοδοτήσει έντονες διαμαρτυρίες και ακόμα πιο βίαιες συγκρούσεις. Παραμένει ασαφές τι ακριβώς θα σήμαινε ένας τερματισμός της αυτονομίας της Καταλονίας, αλλά είναι σίγουρο ότι αυτό «θα οδηγούσε σε περαιτέρω αποδιοργάνωση», λέει ο Laurence Allan, διευθυντής ρίσκου στην HIS Markit.

Οι λειτουργίες της τοπικής κυβέρνησης θα επιβραδύνονταν ή θα σταματούσαν εντελώς και αυτό θα έπληττε την επιχειρηματική δραστηριότητα, καταλήγει ο αναλυτής.

Η ένταση θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε «μποϊκοτάρισμα των καταλανικών προϊόντων σε άλλα μέρη της Ισπανίας» προσθέτει ο Federico Santi, αναλυτής του Eurasia Group.

Το χειρότερο δυνατό σενάριο

Τέλος, υπάρχει και το χειρότερο δυνατό σενάριο – μια ανεξέλεγκτη διάσπαση.

Οι επιχειρήσεις στην Καταλονία θα κληθούν να λειτουργήσουν σε ένα νέο ανεξάρτητο κράτος δίχως επίσημες εμπορικές συμφωνίες – μια κατάσταση σοβαρότερη κι από το Brexit όπως επισημαίνει ο Carsten Hesse, οικονομολόγος στην Berenberg Bank.

Η Καταλονία ισοδυναμεί με το ένα πέμπτο της ισπανικής οικονομίας και παράγει το ένα τέταρτο των εξαγωγών της Ισπανίας. Η συνεισφορά της στην ισπανική οικονομική δραστηριότητα είναι η μεγαλύτερη μεταξύ όλων των περιφερειών της χώρας.

«Η ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ισπανική οικονομία σε μια στιγμή που η Ισπανία βγαίνει από μία οικονομική κρίση» λέει η Megan Greene, επικεφαλής οικονομολόγος στη Manulife Asset Management.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι επενδυτές θα σταματήσουν να αγοράζουν καταλανικό και ισπανικό χρέος, και το κόστος χρηματοδότησης της κυβέρνησης θα αυξηθεί κατακόρυφα. Η Ισπανία μπορεί να εισέλθει σε περίοδο ύφεσης και οι κίνδυνοι ίσως επεκταθούν σε όλη την Ευρώπη, τονίζει η Greene.

«Ένα τέτοιο σενάριο – το χειρότερο δυνατό – θα μπορούσε να επαναφέρει την κρίση της ευρωζώνης» καταλήγει.

Η καταλανική κυβέρνηση, βέβαια, είναι καθησυχαστική και λέει ότι θα κάνει τα πάντα για να βοηθήσει τις τοπικές επιχειρήσεις.

«Πιστεύουμε ότι μπορούμε να εγγυηθούμε την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων σε κάθε πιθανό σενάριο. Υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί που μπορούν να εγγυηθούν τα ίδια χαρακτηριστικά και τους ίδιους όρους εμπορικών σχέσεων όπως σήμερα» λέει η Joan Romero, επικεφαλής του τμήματος εμπορίου και επενδύσεων της Καταλονίας.