Κατάθεση Ζούκερμπεργκ στο Κογκρέσο: Τι «πρόδωσε» η γλώσσα του σώματός του

του Joe Navarro*

Ο CEO της Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, κατέθεσε στο Κογκρέσο την Τρίτη, σε μια εκδήλωση που παρακολουθήθηκε στενά όχι μόνο από τους χρήστες του Facebook αλλά κι από ξένες κυβερνήσεις και υπηρεσίες πληροφοριών, τράπεζες, επενδυτικούς οίκους, και υπέρμαχους του ιδιωτικού απορρήτου στο διαδίκτυο.

Πολλοί ειδικοί έχουν ήδη αναλύσει το τι είπε ο Ζούκερμπεργκ σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και το πόσο λυπάται για τα λάθη της εταιρείας. Αλλά εξίσου σημαντικό με αυτά που είπε ο Ζούκερμπεργκ είναι το πώς τα είπε.

Εξέτασα προσεκτικά τη γλώσσα του σώματος του Ζούκερμπεργκ καθ’ όλη τη διάρκεια της κατάθεσής του. Ενώ ο CEO του Facebook έβαλε όλη τη μαεστρία του στο να παραμείνει ήρεμος και να απαντήσει στις ερωτήσεις, τα κατάφερε λιγότερο καλά ως προς τη χρήση των χειρονομιών του σώματος. Η συνολική απόδοσή του ήταν ανάμικτη.

Ως επί το πλείστον, ο Ζούκερμπεργκ συμπεριφέρθηκε όπως περίμενα: Επέδειξε σεβασμό, αποκαλώντας τον κάθε παρευρισκόμενο «γερουσιαστή», και ήταν υπομονετικός ακόμη κι όταν οι ερωτήσεις δεν είχαν νόημα ή είχαν τεθεί και απαντηθεί πολλές φορές πριν.

Όπως αναμενόταν για κάποιον που δεν είναι ειδικός στη δημόσια ομιλία, ο Ζούκερμπεργκ έδειξε σημάδια ψυχικής δυσφορίας. Όταν κάθισε για πρώτη φορά, ήταν υπερβολικά άκαμπτος και δίσταζε να κοιτάξει τριγύρω. Ήπιε την πρώτη γουλιά από το ποτήρι του τόσο αργά που εγώ είχα χρόνο να ελέγξω τους λογαριασμούς μου στο Facebook και στο Twitter πριν τελειώσει. Ξεροκατάπινε κάθε λίγο και λιγάκι – σημάδι που δείχνει ότι κάποιος έχει άγχος. Επίσης, ο Ζούκερμπεργκ πίεζε τα χείλη του πολλές φορές, που είναι άλλο ένα σημάδι άγχους. Οι άνθρωποι που καταθέτουν ενώπιον του Κογκρέσου συχνά πιέζουν τα χείλη τους επανειλημμένα. Ο ρυθμός ανοιγοκλεισίματος των ματιών του ήταν υψηλότερος από τον κανονικό όταν ξεκίνησε αρχικά – πάνω από 50 βλεφαρισμούς το λεπτό – αλλά μετά έπεσε στους 30, περίπου.

Το ενδιαφέρον είναι ότι τη μεγαλύτερη ψυχική δυσφορία που είδα στο πρόσωπο του Ζούκερμπεργκ, όπως εκφράζεται από την ταυτόχρονη συμπίεση των χειλιών, το ανοιγοκλείσιμο των ματιών, και το συνοφρύωμα, την εκδήλωνε όταν προσπαθούσε να αποκρυπτογραφήσει ασαφή ή ακατανόητα ερωτήματα των γερουσιαστών.

Ο Ζούκερμπεργκ ήταν ντυμένος όπως απαιτείτο για την περίσταση, φορώντας ένα μπλε κοστούμι και ένα λευκό πουκάμισο. Είναι καλό που δεν εμφανίστηκε με το γνωστό μπλουζάκι του. Αλλά θα μπορούσε να τα έχει πάει καλύτερα σε άλλους τομείς που σχετίζονται με τη «σωματικότητά» του.

Οι ηγέτες πρέπει να χρησιμοποιούν ευρείες, χαλαρές, εμφατικές χειρονομίες για να τονίζουν κάτι. Από συνήθεια, ο Ζούκερμπεργκ χρησιμοποίησε τη φωνή του για έμφαση, κι αυτό ήταν λάθος. Οι χειρονομίες είναι πιο ισχυρές από τις λέξεις, όταν χρησιμοποιούνται επιδέξια.

Αλλά αυτό δεν ήταν το μόνο οπτικό πρόβλημα. Τα στελέχη του Facebook που καθόταν πίσω από τον Ζούκερμπεργκ συχνά αποσπούσαν την προσοχή του θεατή μιλώντας, γελώντας, ακόμα και ελέγχοντας τα smartphones τους κατά τη διάρκεια της κατάθεσης. Ο Joel Kaplan, αντιπρόεδρος παγκόσμιας πολιτικής του Facebook, μισόκλεινε τα μάτια του όταν άκουγε ερωτήσεις που δεν του άρεσαν και μερικές φορές φαινόταν σαν να προσπαθούσε να θυμηθεί γεγονότα. Η Myriah Jordan, διευθύντρια δημόσιας πολιτικής του Facebook, τίναζε τα δάχτυλά της και έκρυβε τους αντίχειρές της όταν οι ερωτήσεις την ενοχλούσαν, και στράβωνε τα χείλη της για να δείξει δυσφορία ή διαφωνία με κάτι που άκουγε. Με αυτούς ήταν ευκολότερο, σε σχέση με τον Ζούκερμπεργκ, να καταλάβεις ποιες ερωτήσεις ή απαντήσεις συνιστούσαν πρόβλημα. Μάλιστα, ήταν εμφανής και ο τρόπος με τον οποίο επεδείκνυαν την προτίμησή τους σε ορισμένους γερουσιαστές, όπως ο Orrin Hatch, έναντι άλλων, χαλαρώνοντας τα πρόσωπά τους.

Ενώ τα στελέχη του πρόδιδαν πολλές μη λεκτικές πληροφορίες που οι ειδικοί μπορούν να παρατηρήσουν, ο Ζούκερμπεργκ παρέμεινε ανέκφραστος και αινιγματικός. Αυτό επιβεβαιώνει ότι σε μια …θεατρική παραγωγή δεν έχει σημασία μόνο ο πρωταγωνιστής, αλλά όλοι όσοι βρίσκονται πάνω στη σκηνή.

Ο Ζούκερμπεργκ δεν φάνηκε να λειτουργεί παραπλανητικά στην κατάθεσή του. Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν στιγμές άγχους, νευρικότητας και έντασης, αλλά αυτό δεν λέει τίποτα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι εκδηλώσεις ψυχολογικής δυσφορίας είναι φυσιολογικές. Συνολικά, ο Ζούκερμπεργκ φάνηκε να είναι αυθεντικός και ταπεινός – ένα θετικό αποτέλεσμα γι’ αυτόν, την εταιρεία του και τους μετόχους της.

Το παιδί-θαύμα των κοινωνικών μέσων κατάφερε να βγει λίγο έως πολύ αλώβητος απ’ όλο αυτό. Ο Ζούκερμπεργκ είναι ένας γρήγορος μαθητής και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι με την πάροδο του χρόνου θα μάθει την τέχνη των δημόσιων παρουσιάσεων μπροστά σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο.

* Ο Joe Navarro είναι συγγραφέας του βιβλίου What Every BODY is Saying: An Ex-FBI Agent’s Guide to Speed-Reading People.

Πηγή: fortune.com