Kengo Kuma: Ο Ιάπωνας πίσω από τις βίλες του Ελληνικού αποκλειστικά στο Fortune Greece
Θεωρείται από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες της Ιαπωνίας που έχουν αφήσει το στίγμα τους στον χώρο της αρχιτεκτονικής. Ο λόγος για τον Kengo Kuma, ο οποίος έχει βάλει την υπογραφή του σε μερικά από τα πιο εμβληματικά κτήρια στον κόσμο σε Ιαπωνία, Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία, αναδεικνύοντας την αρμονική συνύπαρξη υλικών, χώρου και ιστορίας. Είναι δε ο άνθρωπος που σχεδίασε το Εθνικό Στάδιο της Ιαπωνίας στο Τόκιο για τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020, ενώ συμμετέχει στο έργο του The Ellinikon, σχεδιάζοντας την Riviera Galleria, καθώς και το οικιστικό συγκρότημα Marina Residences, που αναμένεται να μεταμορφώσουν το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας.
Τον συνάντησα με αφορμή την έκθεση Onomatopoeia Architecture, η οποία φιλοξενείται στο Καπνεργοστάσιο από τις 24 Ιανουαρίου έως και τις 15 Μαρτίου 2025 και διεξάγεται σε συνεργασία με τη Medexpo και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων, της Πρεσβείας της Ιαπωνίας στην Ελλάδα και του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής.
Στην έκθεση οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δουν από κοντά μακέτες σημαντικών έργων του Ιάπωνα αρχιτέκτονα, οι οποίες προσφέρουν μια πολυαισθητηριακή εμπειρία που αναδεικνύει τη φωνητική διάσταση των υλικών. Εστιάζει στον διάλογο μεταξύ ανθρώπων και υλικών, καθώς και στην ενασχόληση του Kuma με την Onomatopoeia, δηλαδή τον σχηματισμό λέξεων μέσω μίμησης ήχων ενώ ειδικά στην ελληνική γλώσσα έχουν πραγματικά μια διαφορετική αξία.
Με αφετηρία την έννοια της Onomatopoeia, ο Kuma αναδεικνύει τη βιώσιμη αρχιτεκτονική, επανασυνδέοντας ανθρώπους και φυσικά στοιχεία. Εμπνευσμένος από ιαπωνικές παραδόσεις και υλικά όπως το ξύλο, το χαρτί και το μέταλλο, τα χρησιμοποιεί με έναν μοναδικό, σύγχρονο τρόπο.
Κ. Kuma, δεδομένου ότι έχετε βάλει την υπογραφή σας σε πολλά κτήρια, αν έπρεπε να διαλέξετε ένα, ποιο θα λέγατε ότι είναι το πιο εμβληματικό σχέδιό σας;
Θα ήθελα να αναφέρω ένα πρόσφατο έργο, το ENGAWA για το Ίδρυμα Gulbenkian. Νομίζω ότι έχουμε πετύχει μια αρχιτεκτονική που συνδυάζει τους πολιτισμούς της Ανατολής και της Δύσης, ενώ χρησιμοποιεί τοπικά υλικά από την Πορτογαλία.
Από πού αντλείτε συνήθως την έμπνευσή σας και πώς καταφέρνετε να «επανεφευρίσκετε» διαρκώς τον εαυτό σας αποφεύγοντας την επανάληψη;
Πηγή έμπνευσης για μένα είναι τα ταξίδια. Η έμπνευση είναι να πηγαίνεις σε διαφορετικά μέρη και να συναντάς διαφορετικούς ανθρώπους. Αυτό που προσπαθώ να κάνω για να αποφύγω την επανάληψη είναι να εμβαθύνω στα ίδια θέματα. Είναι πιθανό να σκάβετε όλο και πιο βαθιά και να μην μιμηθείτε τα προηγούμενα έργα σας.
Πώς παραμένετε ενημερωμένος με τις τελευταίες τάσεις και τις τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της αρχιτεκτονικής;
Μιλώντας με διάφορους ανθρώπους σε διάφορα μέρη. Είτε είναι αρχιτέκτονες, είτε τεχνίτες, μαθαίνω πάντα κάτι νέο για την τεχνολογία από αυτούς. Και πιστέψτε με πρόκειται για πληροφορίες που δεν μπορείτε να βρείτε με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο!
Τι ρόλο παίζει η βιωσιμότητα στη σχεδιαστική σας φιλοσοφία;
Ο ποσοτικός προσδιορισμός των εκπομπών άνθρακα δεν είναι ο μόνος τρόπος για την επίτευξη βιωσιμότητας. Για εμάς, η βιωσιμότητα είναι η συνέχεια του ανθρώπινου πολιτισμού. Και οτιδήποτε σχεδιάζουμε, το κάνουμε έχοντας πάντα αυτό το στοιχείο κατά νου.
Πώς έχει εξελιχθεί το σχεδιαστικό σας στυλ με τα χρόνια και ποια είναι η κληρονομιά που θέλετε να αφήσετε στον κλάδο;
Θέλω να με θυμούνται ως αρχιτέκτονα που δούλευε στο σημείο καμπής όταν η αρχιτεκτονική αντικατέστησε το σκυρόδεμα και τον χάλυβα με φυσικά υλικά.
Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η πιο σημαντική αλλαγή στην αρχιτεκτονική την επόμενη δεκαετία;
Η εποχή του σκυροδέματος και του χάλυβα κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1990 και θα χρειαστούν άλλα 50 χρόνια για να αλλάξει και να γίνει η μετάβαση. Στο γραφείο μου, τα φυσικά υλικά και ο τρόπος που τα χρησιμοποιούμε συνεχίζουν να αναπτύσσονται, ξεκινώντας από το ξύλο και την πέτρα και τώρα προστίθενται επίσης νέα υλικά όπως το ύφασμα, ο φλοιός και ούτω καθεξής. Πάντα ψάχνουμε για φυσικά υλικά.
Είστε από τους αρχιτέκτονες που σχεδιάζουν βίλες στην περιοχή του Ελληνικού. Σε ποια φάση βρίσκεται η κατασκευή και πώς θα φαίνονται;
Έχουμε κάνει αρκετές μακέτες και ελέγξαμε λεπτομέρειες και υλικά. Λειτούργησε καλά, οπότε τώρα απλώς προχωράμε στην κατασκευή.
Τι σημαίνει για εσάς η έκθεση «Ονοματοποιία» και ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θέλετε να στείλετε στο ελληνικό κοινό;
Συγκινήθηκα από τον ενθουσιασμό και τη βαθιά κατανόηση των επισκεπτών σχετικά με το θέμα αυτής της έκθεσης. Έμαθα ότι η προέλευση της λέξης ονοματοποιία ήταν η Ελλάδα, που σημαίνει «να εφεύρεις μια λέξη (να νομίζεις)» και νομίζω ότι οι Έλληνες έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στις λέξεις και τον πολιτισμό που προέρχεται από αυτές. Η έκθεση λοιπόν έγινε στο πιο ιδανικό μέρος που μπορούσαμε να φανταστούμε. Χαίρομαι επίσης που η διάλεξη που έδωσα έτυχε θετικής υποδοχής από το κοινό.
