Κυλάει το νερό στο αυλάκι για Ελλάδα και Ισραήλ

του Δημήτρη Μπεκιάρη

Οι σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ, έπειτα από μια μακρά περίοδο υποτονικότητας, έχουν περάσει πλέον σε ένα νέο και αναβαθμισμένο στάδιο. Ο καθ’ ύλην αρμόδιος για να μιλήσει για τη στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση των δύο χώρων, όχι μονό σε διπλωματικό, στρατιωτικό, πολιτικό και γεωπολιτικό επίπεδο, αλλά και στο πεδίο της επιχειρηματικής συνεργασίας, είναι ο πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα Άριε Μέκελ. Ο Άριε Μέκελ, με αποκλειστική του συνέντευξη στο Fortune, αναφέρεται στην ενεργειακή συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες, στις κοινές προοπτικές στον τουρισμό, στις επιχειρήσεις και στον πολιτισμό. Τέλος, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο επιδρά η πολιτική κρίση στην Τουρκία στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις.

F: Κάντε μας μια σύντομη επισκόπηση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων.
A.M.: Τα τελευταία τρία χρόνια το Ισραήλ και η Ελλάδα έχουν γίνει στρατηγικοί εταίροι στην ανατολική Μεσόγειο. Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στο Ισραήλ μαζί με οκτώ υπουργούς, τον περασμένο Οκτώβριο, για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (G2G), κατά το οποίο υπογράφτηκαν δέκα συμφωνίες, επισφράγισε τις διμερείς μας σχέσεις. Οι δεσμοί μας είναι πολύπλευροι και καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα συνεργασίας στους τομείς της διπλωματίας, της άμυνας, της ενέργειας, του τουρισμού, των επιχειρήσεων και του πολιτισμού.

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η ενεργειακή συνεργασία Ελλάδας – Ισραήλ, σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο και τον ηλεκτρισμό; Ποιες είναι οι προοπτικές για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ισραήλ και Κρήτης, για τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη;
Οι υπουργοί Ενέργειας του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας υπέγραψαν μια ιστορική τριμερή συμφωνία για συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, στη Λευκωσία, τον Αύγουστο του 2013. Επίσης, εξέφρασαν με διακήρυξη την υποστήριξή τους στο EuroΑsia Interconnector, ένα φιλόδοξο έργο για τη διασύνδεση των δικτύων ηλεκτροδότησης των τριών χωρών μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου. Το καλώδιο θα έχει μήκος 1.000 χιλιομέτρων και θα έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει 2.000 ΜW. Οι εμπλεκόμενες εταιρείες είναι η Ισραηλινή Εταιρεία Ηλεκτρισμού (Ιsrael Electric Company), η ελληνική Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) και η Quantum Corporation, η οποία εδρεύει στην Κύπρο. Το κόστος υπολογίζεται στα 1,5-2 δισεκατομμύρια ευρώ και η σύνδεση έχει συμπεριληφθεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε.

Ο αρμόδιος υπουργός του Ισραήλ για την ενέργεια Σίλβαν Σαλόμ και ο ‘Ελληνας ομόλογός του Ιωάννης Μανιάτης επιβεβαίωσαν την κοινή βούληση για στενή συνεργασία στη συνάντησή τους, στο πλαίσιο του G2G, τον Οκτώβριο του 2013. Σήμερα τα δύο υπουργεία βρίσκονται στη διαδικασία συγκρότησης κοινής ομάδας εργασίας. Το Ισραήλ και η Ελλάδα συνεχίζουν τις διαβουλεύσεις για συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου, σε μια τριγωνική σύμπραξη με την Κύπρο, οι οποίες αφορούν πολλές από τις πιθανότητες που θίξατε (αγωγός, LNG κ.λπ.). Σε συντονισμό με Έλληνες συνεργάτες, μέσω επίσημων καναλιών, ισραηλινές εταιρείες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να πραγματοποιήσουν έρευνες για την εξόρυξη φυσικού αερίου σε ελληνικά χωρικά ύδατα.

Ο Πρέσβης του Ισραήλ, κ. Άριε Μέκελ, με τον Πρόεδρο του Ισραήλ. κ. Σίμον Πέρες, σε επίσημη επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2012.

Ποιες είναι οι προοπτικές για συνεργασία στον τουρισμό και τις επιχειρήσεις;
Είναι εξαιρετικές. Οι Ισραηλινοί λατρεύουν την Ελλάδα. Μάλιστα, 400.000 Ισραηλινοί τουρίστες επισκέφθηκαν τη χώρα σας το 2013. Γίνονται πολυάριθμες απευθείας πτήσεις τσάρτερ και κρουαζιέρες προς τα ελληνικά νησιά και τη Θεσσαλονίκη, μια πόλη με ιδιαίτερη ιστορική σημασία για τον εβραϊκό λαό. Κατά το πρόσφατο G2G, η Ελληνίδα υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη υπέγραψε συμφωνία με τον Ισραηλινό ομόλογό της δρα Ούζι Λάνταου, για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των ελληνικών και ισραηλινών τουριστικών πρακτορείων και του τουρισμού ειδικού ενδιαφέροντος.
Ακόμη, οι ισραηλινές εταιρείες συμμετέχουν σε κάποιους από τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς, όπως είναι η Ελληνική Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ). Μάλιστα, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, 104 κορυφαίοι Έλληνες επιχειρηματίες, που είχαν συνοδέψει τον Έλληνα πρωθυπουργό στην επίσκεψή του στο Ισραήλ, πραγματοποίησαν πάνω από 250 συναντήσεις με 120 Ισραηλινούς ομολόγους τους, ενώ οι οργανώσεις Ιnvest in Israel και Invest in Greece υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας.

Οι ανταλλαγές είναι συνεχείς και αφορούν και άλλους τομείς. Τον Ιανουάριο, μεγάλη αντιπροσωπεία δέκα ελληνικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας συμμετείχε στο 9ο Διεθνές Διαστημικό Συνέδριο Ilan Ramon στο Ισραήλ, το οποίο συγκεντρώνει κορυφαίες προσωπικότητες και εταιρείες από τον χώρο της διαστημικής τεχνολογίας. Τον ίδιο μήνα, δέκα ισραηλινές εταιρείες συμμετείχαν στη διεθνή αγροτική έκθεση Agrotica, στη Θεσσαλονίκη.

Tο Ισραήλ αυτοαποκαλείται startup nation, εξαιτίας της προόδου στην τεχνολογική καινοτομία και στην επιχειρηματικότητα. Αναπτύσσουν συνεργασία οι δύο χώρες στον συγκεκριμένο τομέα και σε ποιο επίπεδο βρίσκεται αυτή;
Πρόκειται για ένα από τα νέα, συναρπαστικά πεδία συνεργασίας των δύο χωρών. Τον Ιανουάριο αντιπροσωπεία του Yozma Group, του μεγαλύτερου ισραηλινού επενδυτικού κεφαλαίου, επισκέφθηκε την Αθήνα και υπέγραψε συμφωνίες συνεργασίας με τη Μονάδα Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ), το Επιχειρηματικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) και την Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων (ΗVCA), σε τελετή που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Έλληνα υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κωστή Χατζηδάκη. Το μνημόνιο προβλέπει τη συνεργασία με αυτό το ισραηλινό επενδυτικό κεφάλαιο για τη δημιουργία καινοτομίας και τη χρηματοδότηση της επιχειρηματικότητας. Μέχρι τα τέλη Μαρτίου η Yozma αναμένεται να ολοκληρώσει δύο έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ενισχυθούν οι καινοτόμες επιχειρηματικές δραστηριότητες, με στόχο τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Χαιρόμαστε που μοιραζόμαστε την τεχνογνωσία μας με τους Έλληνες φίλους μας και ελπίζουμε ότι αυτές οι συμφωνίες θα γεννήσουν νέες επιχειρήσεις startup και συνεταιρισμούς.

Ο Πρέσβης του Ισραήλ με τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ. Στρατηγό. Κ. Μιχαήλ Κωσταράκο, τον νυν Υπουργό Πολιτισμού, κ. Πάνο Παναγιωτόπουλο και τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, κ. Δημήτρη Αβραμόπουλο σε δεξίωση για την Εθνική Ημέρα Ανεξαρτησίας του Ισραήλ τον Μάιο του 2013.

Υπάρχει συνεργασία Ελλάδας και Ισραήλ στην επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη;
Υπάρχει ένα κοινό πρόγραμμα του ελληνικού υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του ισραηλινού υπουργείου Βιομηχανίας και Εμπορίου. Τον Ιούνιο του 2013, το Γραφείο του Ανώτατου Επιστήμονα στο Ισραήλ (OCS) στο ισραηλινό υπουργείο Βιομηχανίας και Εμπορίου και η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του ελληνικού υπουργείου Παιδείας προκήρυξαν διαγωνισμό για ενδιαφερόμενους στο Ισραήλ και την Ελλάδα, για την υποβολή προτάσεων για κοινά έργα έρευνας και ανάπτυξης. Τα έργα αφορούν τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα και εντάσσονται στο πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας στην έρευνα και την ανάπτυξη μεταξύ των δύο κρατών για το 2013. Ισραηλινές και ελληνικές επιχειρήσεις συνεργάζονται επίσης με ερευνητικά κέντρα. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους. Υπήρξαν τόσο πολλές προτάσεις για συμμετοχή, που έπρεπε να παρατείνουμε την προθεσμία για την υποβολή τους. Επιπλέον, τον περασμένο Νοέμβριο, ο πρόεδρος του Technion, του διεθνούς φήμης ισραηλινού ινστιτούτου τεχνολογίας, δρ Πέρετζ Λαβί, επισκέφθηκε την Ελλάδα, όπου είχε συναντήσεις με τον υπουργό Παιδείας Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο και στελέχη του Ιδρύματος Νιάρχου, για την προώθηση της συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ.

Τα τελευταία χρόνια οι σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία έχουν χαρακτηριστεί από διαδοχικές κρίσεις. Σήμερα η Τουρκία ταλανίζεται από προβλήματα στη διεθνή πολιτική σκηνή. Σε ποιο επίπεδο βρίσκονται οι ισραηλοτουρκικές σχέσεις σήμερα και πώς επηρεάζουν τις σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ;
Ελπίδα μας είναι να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις μας με την Τουρκία σύντομα. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε θετική εξέλιξη όχι μόνο για τις διμερείς μας σχέσεις, αλλά και για ολόκληρη την περιοχή.Όμως σήμερα το Ισραήλ και η Τουρκία δεν έχουν πρεσβευτές στις πρωτεύουσές τους και τις διπλωματικές σχέσεις χειρίζονται διπλωμάτες χαμηλού βαθμού.

Θέλω να τονίσω ότι ο στρατηγικός συνεταιρισμός που έχει αναπτυχθεί μεταξύ Αθήνας και Ιερουσαλήμ τα τελευταία χρόνια δεν επηρεάζεται καθόλου από τις σχέσεις μεταξύ τους Ισραήλ και της Τουρκίας. Οι ελληνοϊσραηλινές σχέσεις έχουν τη δική τους δυναμική. Οι άριστες επαφές μας σχεδόν σε κάθε πεδίο το αποδεικνύουν καθημερινά. Έχουμε ενισχυμένη αμυντική συνεργασία, με τις πολεμικές αεροπορίες μας να πραγματοποιούν τακτικά κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Ο Έλληνας υπουργός Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Αβραμόπουλος επισκέφθηκε το Ισραήλ τον Δεκέμβριο. Οι δεσμοί μας έχουν δημιουργήσει νέες συμπράξεις μεταξύ ελληνικών και εβραϊκών οργανώσεων της Διασποράς στις ΗΠΑ και αλλού. Οι πολιτικές ανταλλαγές μας βρίσκονται σε άνθηση. Ο παγκοσμίως γνωστός Ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ επισκέφθηκε την πρωτεύουσά σας, την Αθήνα, τον Δεκέμβριο και το Ισραήλ θα είναι η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης τον Μάιο. Είμαστε πλέον σύμμαχοι συνδεδεμένοι με βαθιά φιλία. Όπως λέει και το παλιό ελληνικό ρητό, «το νερό έχει ήδη κυλήσει στο αυλάκι».

* Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα