Κίνδυνος ανώμαλης προσγείωσης για την οικονομία της Κίνας

Η νέα κινεζική ηγεσία προσπαθεί να διαχειριστεί έναν από τους πιο δύσκολους οικονομικούς ελιγμούς: να επιβραδύνει μια «ιπτάμενη» οικονομία. Θα πρέπει να ξοδέψει τα επόμενα χρόνια αντιμετωπίζοντας τον συνδυασμό της υπερβολικής πίστωσης και της έκρηξης των επενδύσεων που ακολούθησαν το πακέτο των 652 δισ. δολαρίων που έπεσαν στην αγορά το 2008 για την τόνωση της οικονομίας.

Η Κίνα έχει εμπλακεί στην κλασσική παγίδα της πιστωτικής φούσκας. Το ποσοστό των συνολικών πιστώσεων απέναντι στο ΑΕΠ έχει αυξηθεί από το 115% που ήταν το 2008, περίπου στο 173% σήμερα και το γενναιόδωρο πακέτο, που πριν μια πενταετία είχε φανεί σωτήριο, τώρα προκαλεί πονοκέφαλο, όπως έχει παραδεχθεί και η νέα κυβέρνηση υπό τον μεταρρυθμιστή Λι Κεκιανγκ.

Το πρόβλημα είναι πως θα επιβραδυνθεί η ανάπτυξη σε ρυθμούς της τάξης του 6%, χωρίς να συντριβεί η οικονομία. Για τον οικονομολόγο Ντέιβιντ Λεβί η Κίνα μοιάζει με ένα τζάμπο τζετ. «Τα τελευταία δυο χρόνια», λέει, «δυο από τις μηχανές δεν δουλεύουν σωστά και ο πιλότος έχει ρίξει το βάρος στις δυο μηχανές που εξακολουθούν να δουλεύουν. Προσπαθεί να κάνει το αεροπλάνο να επιβραδύνει ταχύτητα. Αλλά εάν επιβραδύνει πολύ, θα πέσει».

Η Κίνα ξεκινά λογιστικό έλεγχο του χρέους

Με τις καθαρές εξαγωγές να έχουν πάψει από το 2008 να οδηγούν την ανάπτυξη της οικονομίας και τις επενδύσεις να έχουν αναλάβει το τιμόνι, τα καύσιμα που «έκαιγε» η κινεζική μηχανή ήταν η εκρηκτική αύξηση των πιστώσεων: τα δάνεια πολλαπλασιάζονταν με ετήσιους ρυθμούς του 30% κατά τη διάρκεια του 2009 και η οικονομία της χώρας άρχισε να βασίζεται στην κατανάλωση, ιδιωτική και κρατική.

O Σία Μπιν, οικονομολόγος και σύμβουλος της κυβέρνησης, παραδέχθηκε ότι το Πεκίνο θα πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιεί  αόριστες, ήπιες ρητορικές εκφράσεις, όπως «σταθεροποίηση της οικονομίας» και να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση  του βάρους του χρέους, η εξυπηρέτηση του οποίου στοιχίζει περίπου 980 δισ. δολάρια τον χρόνο.

Παρότι η εκτύπωση χρήματος έχει γλυτώσει την χώρα από τα χειρότερα, η κεντρική κυβέρνηση πρέπει να προετοιμάσει την αγορά για μια βαθιά και οδυνηρή προσαρμογή, είπε ο Σία μιλώντας σε οικονομικό φόρουμ στο Πεκίνο, τονίζοντας ότι «πρέπει να βρεθούν τρόποι να σκάσει η φούσκα» και να διαγραφούν οι ζημιές το συντομότερο δυνατόν για να «αποφευχθεί μια μεγαλύτερη κρίση».

Τι προβλέπουν κορυφαίοι ηγέτες για το νέο μέλλον της Κίνας στο Fortune Global Forum

Μια τέτοιου είδους προσαρμογή, υποστήριξε ο Κινέζος οικονομολόγος, «σημαίνει επιβράδυνση της οικονομίας, σημαίνει ότι έρχονται δύσκολες ημέρες, ότι υπάρχουν εταιρείες και πιστωτικά ιδρύματα που πρέπει να χρεωκοπήσουν και σημαίνει μεταρρύθμιση».

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν να τον επιβεβαιώνουν, με επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 7,5% και το δεύτερο τρίμηνο, και τους αναλυτές να εκφράζουν φόβους ότι η κυβέρνηση θα χάσει τον ετήσιο στόχο της ανάπτυξης φέτος, για πρώτη φορά τα τελευταία 15 χρόνια.

Παρότι ο Σία είναι γνωστός για τις σταράτες κουβέντες του -αν και ανήκει σε μια γραφειοκρατία που έχει την τάση να αποφεύγει τις δημόσιες συζητήσεις- οι απόψεις του αντανακλούν την κλιμακούμενη ανησυχία στους κόλπους της κυβέρνησης για το κόστος της άκρατης πίστωσης και της επενδυτικής κραιπάλης, που εφαρμόστηκε στην Κίνα ως αντίδοτο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Το επενδυτικό φλερτ της Κίνας με τρόπαιο τους εμπορικούς δρόμους της Αρκτικής

Η πρώην ηγεσία, υπό τον πρόεδρο Χου Ζιντάο και τον πρωθυπουργό Γουέν Ζιαμπάο «χαλάρωσαν τα λουριά» στις τοπικές κυβερνήσεις, τις κρατικές βιομηχανίες και το τραπεζικό σύστημα, μια στρατηγική που στήριξε και την κινεζική και την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη στη διάρκεια της κρίσης.

Αλλά ήταν και μια πολιτική απόφαση που άφησε την χώρα φορτωμένη με ένα χρέος που εκτιμάται στα δεκάδες τρισεκατομμύρια γιουάν.

Ο Σία υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να κινητοποιήσει τα τεράστια συναλλαγματικά της αποθέματα, να βάλει λουκέτο στις χρεωκοπημένες επιχειρήσεις και να ενθαρρύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις ως μοχλό για την ανάπτυξη, σε αντίθεση με την πιο συντηρητική προσέγγιση της Τράπεζας της Κίνας.

Προς το παρόν η νέα ηγεσία έχει αντισταθεί στις εκκλήσεις επιχειρηματιών και τοπικών αξιωματούχων για μέτρα τόνωσης της ανάπτυξης, δείχνοντας «περιορισμένη ανησυχία» για την πορεία της οικονομίας.