Κλιματική Αλλαγή: Άνοιξε η συζήτηση για τις αναγκαίες επενδύσεις
Ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ ο προϋπολογισμός των έργων που δρομολογούνται για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή αν υπολογίσουμε τις πρόσφατες εξαγγελίες για αξιοποίηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και το πρόγραμμα του νέου ΕΣΠΑ.
Καθώς αναμένεται η εκταμίευση των πρώτων 4 δισ. ευρώ του ελληνικού προγράμματος, οι έκτακτες συνθήκες που έχουν διαμορφώσει οι πυρκαγιές κινητοποιούν σειρά δράσεων, από το εθνικό σχέδιο αναδάσωσης και τον εξοπλισμό canadair μέχρι την προμήθεια πυροσβεστικών αεροσκαφών, ελικοπτέρων, drones και συστημάτων πρόληψης και έγκαιρης προειδοποίησης πυρκαγιών. Οι επενδύσεις αυτές, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, αναμένεται να ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ.
Εντωμεταξύ, το Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» του ΕΣΠΑ για την προγραμματική περίοδο 2021 – 2027 προβλέπει κονδύλι 3,607 δισ. ευρώ για την υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας σε τομείς όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, πρόληψη και αντιμετώπιση επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, εξοικονόμηση – ενεργειακή αποδοτικότητα, εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, προώθηση παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ κ.α.. Προβλέπει επίσης δράσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τη διαχείριση υγρών – στερεών αποβλήτων και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας. Στοχεύει επίσης σε έργα για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος, την προστασία από την αέρια ρύπανση και τις δυσμενείς επιπτώσεις της ηχορύπανσης. Επιπλέον των 3,6 δισ. ευρώ το πρόγραμμα για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση προσθέτει δράσεις 1,629 δισ. ευρώ χωρίς να υπολογίζονται πρόσθετες κρατικές ενισχύσεις για τις περιοχές της απολιγνητοποίησης μέχρι 25% συγκριτικά με τα σημερινά δεδομένα αλλά και τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης για τις αποκαταστάσεις εδαφών στα πεδία εξόρυξης λιγνίτη.
Με τα μέτωπα των πυρκαγιών να παραμένουν απειλή σε πολλά σημεία της χώρας, έχει ανοίξει για τα καλά η συζήτηση για τις αναγκαίες δράσεις της επόμενης μέρας. Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί για πλημμυρικά φαινόμενα τον ερχόμενο χειμώνα και προτείνει άμεσες παρεμβάσεις και μέτρα. Ενδεικτικά, ο Κώστας Δ. Καλαμποκίδης, Καθηγητής Γεωγραφίας Φυσικών Καταστροφών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Αύγουστος 2021, σημειώνει ότι απαιτούνται προσαρμογές του επιχειρησιακού σχεδιασμού του συστήματος πυροπροστασίας, αναδιοργάνωση και επανασύνδεση των Δασικών Υπηρεσιών με τα επιστημονικά τους καθήκοντα της οικολογίας και διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών. Προτείνει επίσης, μεταξύ άλλων, διαχείριση και μείωση της καύσιμης ύλης με καθαρισμούς των περιαστικών δασών και αύξηση της ανθεκτικότητας σπιτιών και οικισμών.
Καταστροφές από την κλιματική αλλαγή
Αξίζει να αναφερθεί ότι η μέση ετήσια οικονομική ζημία από καταστροφές οι οποίες σχετίζονται με το κλίμα ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών “Human Costs of Disasters” (Το ανθρώπινο κόστος των καταστροφών) δείχνει ότι την τελευταία εικοσαετία, σημειώθηκαν καταστροφικά συμβάντα, τα οποία οδήγησαν σε απώλεια 1,23 εκατομμυρίων ζωών, έπληξαν 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους και οδήγησαν σε οικονομικές απώλειες ύψους περίπου 2,97 τρισ. δολ..
Ειδικά στην Ευρώπη, εκθέσεις καταδεικνύουν ότι, εάν διατηρηθούν οι τρέχουσες ροές εκπομπών, ορισμένες περιοχές της νότιας Ευρώπης αναμένεται να αντιμετωπίσουν ακραίους καύσωνες μία φορά ανά διετία και οι αποδόσεις του αραβοσίτου που τρέφεται με βροχή αναμένεται να μειωθούν κατά 50%. Πρόσφατη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ προσθέτει μεταξύ άλλων ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι με την πανδημία αποδείχθηκε ότι η καταπολέμηση των απειλών για τη βιοποικιλότητα μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου μελλοντικών ζωονόσων και πανδημιών. Επίσης πρέπει να αναγνωριστεί ότι τα μέτρα για την ανάκαμψη από την πανδημία και τα μέτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή έχουν τον ίδιο στόχο ανθεκτικότητας για το μέλλον.
Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής έχει ήδη επιπτώσεις σε περιουσιακά στοιχεία και υποδομές με μακρά διάρκεια ζωής, όπως οι σιδηρόδρομοι, οι γέφυρες ή οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, και οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται να ενταθούν στο μέλλον. Για παράδειγμα, η δόμηση σε περιοχές που ενδέχεται να επηρεαστούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ομοίως, η αντοχή στη θερμότητα για τις σιδηροδρομικές γραμμές πρέπει να λαμβάνει υπόψη την προβλεπόμενη υψηλότερη μέγιστη θερμοκρασία και όχι τις ιστορικές τιμές.
Πριν από λίγες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε νέες τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για τη θωράκιση των έργων υποδομής έναντι της κλιματικής αλλαγής την περίοδο 2021-2027, οι οποίες ενσωματώνουν κλιματικές παραμέτρους στις μελλοντικές επενδύσεις. Ευθυγραμμίζονται με πορεία μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά -55 % έως το 2030 και με την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι επενδυτές θα είναι σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις με επαρκή πληροφόρηση σχετικά με έργα που θεωρούνται συμβατά με τη συμφωνία του Παρισιού και τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα.
Εν κατακλείδι, η ΕΕ διαθέτει πηγές χρηματοδότησης της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και θα τις αξιοποιήσει για την προσαρμογή, μεταξύ των οποίων ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, το ΠΔΠ και ο μηχανισμός NextGenerationEU.
