«Κόκκινες ζώνες» κλειστών καταστημάτων εντοπίζει η νέα μελέτη της ΕΣΕΕ

Η κατάρρευση της μεσαίας τάξης συνεχίζεται καθώς παρατηρούνται «κόκκινες ζώνες» κλειστών καταστημάτων σε περιοχές μικροαστικών και εργατικών στρωμάτων και τάσεις σταθεροποίησης σε περιοχές μεσοαστικών και αστικών στρωμάτων. Αυτό αποτυπώνεται στην καταγραφή της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των κλειστών καταστημάτων στα εμπορικά κέντρα του Πειραιά, της Καλλιθέας, της Νέας Ιωνίας, όπου τα «λουκέτα» αγγίζουν μεγάλα ποσοστά, σύμφωνα με επικαιροποιημένη μελέτη της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας για το τέταρτο τρίμηνο του 2014.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, η πλειοψηφία των ίδιων εμπόρων αποτελεί τμήμα των μικρομεσαίων στρωμάτων με αποτέλεσμα να βιώνουν εις διπλούν (ως καταναλωτές και ως έμποροι που εξασφαλίζουν το εισόδημά τους από καταναλωτές) τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και το βάρος της επιβίωσης.

Επιπλέον, σε όλες τις περιπτώσεις επιβεβαιώνεται η τάση συγκέντρωσης των ενεργών επιχειρήσεων στους μεγάλους κεντρικούς δρόμους και στον στενό πυρήνα του εμπορικού κέντρου, με την επακόλουθη ερήμωση των παραδρομών και των σχετικά απομακρυσμένων οδών ενώ η συγκεκριμένη τάση συνδέεται με την πτώση των ενοικίων σε αρκετές περιπτώσεις στα πλέον κεντρικά σημεία των εμπορικών περιοχών.

Ένα ακόμη στοιχείο είναι ότι τα «λουκέτα» ακολουθούν και αυτά χωρικά πρότυπα σχηματίζοντας «πιάτσες» κλειστών καταστημάτων εντός των εμπορικών κέντρων.

Από την απογραφή της εμπορικής χωροταξίας και την καταγραφή των «λουκέτων» στα κυριότερα αστικά εμπορικά κέντρα, τα βασικά αποτελέσματα του 4ου τριμήνου 2014 είναι τα εξής για τις παρακάτω περιοχές:

− Αθήνα: Η συνολική απογραφή και χαρτογράφηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, πραγματοποιείται για πέμπτη φορά. Στην τελευταία καταγραφή συγκεντρώνει ποσοστό κλειστών της τάξεως του 27%, ενώ σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο παρουσιάζεται αισθητή μείωση, της τάξεως των 6 ποσοστιαίων μονάδων.

Η διαχρονική μεταβολή, με βάση και τα προγενέστερα δεδομένα, φανερώνει μια τάση σταθεροποίησης του ποσοστού των κλειστών στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας σε ένα επίπεδο της τάξεως του 30%, με ένα περιθώριο απόκλισης ±3%. Ωστόσο, το εμπορικό κέντρο της Αθήνας δεν αποτελεί ένα ομοιογενές πεδίο οικονομικήςδραστηριότητας. Αντιθέτως υπάρχουν έντονες διαφοροποιήσεις σε επιμέρους τμήματα του εμπορικού κέντρου που συνδέονται με τα ιδιαίτερα ανθρωπογεωγραφικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των υποπεριοχών διαμορφώνοντας διακριτές εμπορικές ζώνες με ιδιαίτερα γνωρίσματα. Ως εκ τούτου, η χωρική κατανομή των κλειστών επιχειρήσεων παρουσιάζει ενδιαφέρουσες διαφοροποιήσεις σε κάθε εμπορική ζώνη του κέντρου της Αθήνας. Τα δεδομένα των κλειστών επιχειρήσεων ανά εμπορική ζώνη που παρουσιάζονται στο ακόλουθο πίνακα είναι αποκαλυπτικά αυτών των διαφορών.

Η αγορά της Πατησίων δείχνει μεγαλύτερη αντοχή στην κρίση, και εμφανίζει σημαντικά μικρότερο ποσοστό κλειστών επιχειρήσεων από τις υπόλοιπες ζώνες, μόλις 13,5%, το οποίο και ενώ αντιθέτως τα Εξάρχεια και οι κεντρικοί οδικοί άξονες της Αθήνας (Σταδίου, Πανεπιστημίου, Ακαδημίας και όλες οι ενδιάμεσες κάθετες καιπαράλληλες οδοί), συγκεντρώνουν τα δυο μεγαλύτερα ποσοστά κλειστών επιχειρήσεων. Το παραδοσιακό εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας διατηρεί ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό λουκέτων, δεδομένης βέβαια και της ιδιαίτερης σημασίας του ως η «καρδία» του ιστορικού κέντρου της πόλης.

− Πειραιάς: Η συνολική απογραφή και χαρτογράφηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, πραγματοποιείται σήμερα για πέμπτη φορά. Παρά τα ενθαρρυντικά σημάδια μικρής βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος το 2014, η εικόνα απογοήτευσης είναι πλέον μόνιμη, αφού η αναλογία των κλειστών επιχειρήσεων στις τρεις εμπορικές ζώνες της πόλης κυμαίνεται μεταξύ 30,5-42,8% και δυστυχώς συνεχίζει να ενισχύεται, με το αμιγώς εμπορικό κέντρο να συγκεντρώνει 30,5% ποσοστό κλειστών. Η αναλογία των κλειστών επιχειρήσεων ανά εμπορική ζώνη, φαίνεται ότι αποτελεί ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο που τεκμηριώνει την οριοθέτηση ζωνών στο εμπορικό κέντρο του Πειραιά, καθώς η κάθε μια παρουσιάζει διαφορετική εικόνα.

Η διαφορά αυτή είναι αξιοσημείωτη, καθώς το «έντονο» φαινόμενο των κλειστών επιχειρήσεων δεν πλήττει με την ίδια σφοδρότητα το εμπορικό «κέντρο» του Πειραιά που «κρατάει» μεγαλύτερη αντίσταση στην μάστιγα των «λουκέτων», σε αντίθεση με τις δυο άλλες ζώνες που σημειώνουν αναλογίες κλειστών στο επίπεδο του οριακού ποσοστού του 40%. Για τον Πειραιά, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ουσιαστικά το εμπορικό κέντρο έχει συρρικνωθεί γεωγραφικά, και έχει περιοριστεί στην ονομαζόμενη ζώνη «κέντρο Πειραιά».

− Θεσσαλονίκη: Η συνολική απογραφή και χαρτογράφηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας πραγματοποιείται σήμερα για πέμπτη φορά. Στο διάστημα Σεπτέμβριος 2012- Σεπτέμβριος 2014, το ποσοστό των κλειστών επαγγελματικών στεγών στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζει διαχρονικά αξιοσημείωτη σταθερότητα (Σεπτέμβριος 2012: 27%, Σεπτέμβριος 2014: 26%).

− Πάτρα: Η συνολική απογραφή και χαρτογράφηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, πραγματοποιείται σήμερα για τρίτη φορά. Στο διάστημα Σεπτέμβριος 2013- Σεπτέμβριος 2014, η αναλογία των κλειστών προς τις ανοιχτές επιχειρήσεις στο κέντρο της Πάτρας, κινήθηκε πτωτικά το πρώτο εξάμηνο (από 24,1% τον Σεπτέμβριο σε 22,1% το Μάρτιο) ενώ στην τελευταία καταγραφή επανέρχεται στο επίπεδο του προηγούμενου Σεπτεμβρίου και φτάνει στο 24,2%. Η περίπτωση της Πάτρας ενέχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς παρουσιάζει και σχετικά σταθερά πρότυπα χωρικής κατανομής των κλειστών επιχειρήσεων που φαίνεται ότι συγκεντρώνονται στο περίγραμμα του εμπορικού κέντρου.

− Καλλιθέα: Μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια ενιαία «κόκκινη» ζώνη «λουκέτων», καθώς οι κλειστές επιχειρήσεις στην Καλλιθέα, δυστυχώς εξακολουθούν να αγγίζουν το ιδιαίτερα κρίσιμο όριο του 40% (39,3%), που υποδεικνύει ένα εμπορικό κέντρο σε πλήρη αποδιοργάνωση.

− Εμπορικές αγορές των βορείων προαστίων: Η διαμόρφωση της αναλογίας των «λουκέτων» κυμαίνεται περίπου σε παρόμοια επίπεδα μεταξύ τους (κοντά στο 20%). Αναλυτικότερα στην Κηφισιά το ποσοστό των κλειστών επιχειρήσεων φτάνει στο 23%, ενώ στο Χαλάνδρι και στο Μαρούσι στο 18,3%.

− Νέα Ιωνία: Στην τωρινή καταγραφή η αγορά παρουσιάζει βελτιωμένη εικόνα, καθώς επιβεβαιώνεται η πτώση που είχε σημειωθεί στην προηγούμενη καταγραφή (Μάρτιος 2013) και το ποσοστό των κλειστών μειώνεται περαιτέρω φτάνοντας στο 21,1%.

− Γλυφάδα: Πολύ χαμηλή αναλογία των κλειστών σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής, παρουσιάζει η εμπορική αγορά της Γλυφάδας (μόλις 13,7%), η οποία εξυπηρετεί μια μεγάλη μερίδα καταναλωτών των νοτίων προαστίων.