Κουβεντιάζοντας με μια μηχανή

Το 2013 ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Spike Jonze παρουσίασε την κινηµατογραφική «Σαµάνθα», ένα πρόγραµµα µε τη φωνή της Scarlett Johansson το οποίο εξελίχθηκε σε τέτοιο βαθµό, που να κατανοεί τις ανάγκες ενός ανθρώπου, να συνοµιλεί µαζί του, να του κρατάει συντροφιά και να φτάνει στο σηµείο να τον κάνει να την ερωτευτεί.

Με την ταινία Her ο Jonze κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου και κατάφερε, µε την αναγνώριση της Ακαδηµίας, να προκαλέσει ακόµη µεγαλύτερη περιέργεια γι’ αυτό το οποίο η σύγχρονη τεχνολογική βιοµηχανία ονοµάζει «bot».

Τα bots, στον χώρο της επικοινωνίας, είναι η κωδική ονοµασία των προγραµµάτων που «εισχωρούν» στις πλατφόρµες ανταλλαγής µηνυµάτων για να προσφέρουν λύσεις µε ταχύτητα και ακρίβεια, παρακάµπτοντας τον ανθρώπινο παράγοντα.

Για παράδειγµα, ο Διεθνής Αερολιµένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» χρησιµοποιεί µέσω Facebook και Twitter την εφαρµογή ATH Messenger. Λειτουργώντας µε βάση συγκεκριµένες λέξεις-κλειδιά δίνει, µεταξύ άλλων, στον χρήστη ακριβείς πληροφορίες για πτήσεις, ειδικές προσφορές σε καταστήµατα, δροµολόγια µέσων µεταφοράς και υπηρεσίες πάρκινγκ.

Η Forky, µε τη σειρά της, δηµιούργησε το πρώτο chatbot παραγγελίας φαγητού στον κόσµο, εξ ολοκλήρου µέσα από το Facebook Messenger. Πιάνοντας «κουβέντα» µε το bot της Forky στο Messenger, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να ενηµερωθεί για τα πιάτα της ηµέρας, να µάθει τις τιµές, να αποφασίσει τι θα φάει και να παραγγείλει.

«Οι εφαρµογές του µέλλοντος»

Για τον CEO της Microsoft Satya Nadella και τον διευθυντή στον Tοµέα Προϊόντων Aνταλλαγής Mηνυµάτων του Facebook, David Marcus, «τα chatbots είναι οι εφαρµογές του µέλλοντος». Και οι δύο αυτοί πανίσχυροι παράγοντες της τεχνολογίας θεωρούν ότι η πρόκληση της διεπαφής του ανθρώπου µε τη µηχανή µπορεί να αποτελέσει την επόµενη επανάσταση στον τοµέα της τεχνολογίας
– ή, αλλιώς, αυτό το οποίο πολλοί ειδικοί του χώρου χαρακτηρίζουν τον διάδοχο της «αυτοκρατορίας» των mobile apps.

Τον Απρίλιο το Facebook παρουσίασε την πρώτη αυτοµατοποιηµένη πλατφόρµα ανταλλαγής µηνυµάτων του Messenger. Τα bots της πλατφόρµας προήλθαν έπειτα από συνεργασίες µε άλλες επιχειρήσεις και το αποτέλεσµα έδωσε το στίγµα της επόµενης µέρας στην αγορά: Εταιρείες µέσων ενηµέρωσης δίνουν στον χρήστη τα γεγονότα της ηµέρας µε ενεργά links, όταν αυτός ρωτήσει τα bots τους στο Messenger.

Επιχειρήσεις ρουχισµού δείχνουν τα προϊόντα που διαθέτουν µε τη χρήση σύντοµων απαντήσεων σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, µε βάση το είδος, το µέγεθος ή την τιµή. Ειδικές εφαρµογές ενηµερώνουν άµεσα για τον καιρό και την κίνηση στους δρόµους. Λειτουργίες οι οποίες οριστικοποιήθηκαν πέντε µήνες µετά, όταν ο David Markus ανακοίνωνε τη δυνατότητα αποδοχής πληρωµών χωρίς την παραποµπή σε εξωτερική ιστοσελίδα, καθώς και τη συνεργασία µε τις µεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρονικών συναλλαγών παγκοσµίως. Μάλιστα, µέχρι σήµερα τα bots του Messenger ξεπερνούν τις 30.000.

Την ίδια πολιτική ακολούθησε η Google, ανακοινώνοντας το Allo και το Google Assistant. Το Allo για iPhone και Android συσκευές µοιάζει µε τα άλλα Messenger, µε τη διαφορά ότι ο χρήστης µπορεί, σε συνδυασµό µε το Google Assistant, να βάλει στην κουβέντα το chatbot, ζητώντας του να µάθει το µενού στο πιο κοντινό εστιατόριο ή το σκορ της οµάδας του τη στιγµή κατά την οποία ρωτά. Και όλα χωρίς να σταµατήσει να µιλά µε τον «πραγµατικό» φίλο του ή ακόµη και την παρέα του σε µια οµαδική συνοµιλία. Φυσικά, από τη λίστα των chatbots δεν µπορεί να λείπει η Siri της Apple ή η Cortana της Microsoft, οι οποίες άρχισαν ως βοηθοί και εξελίχθηκαν σε πλήρεις εφαρµογές επικοινωνίας και διάδρασης.

Οι επενδύσεις στα chatbots µόλις αρχισαν

Της γέννησης µιας νέας βιοµηχανίας όπως αυτή των chatbots προηγήθηκαν σηµαντικές επενδύσεις. Σύµφωνα µε την πλατφόρµα ερευνών και αναλύσεων startups, Tracxn, από το 2010 ως τον Ιούνιο του 2016 έχουν επενδυθεί περισσότερα από 140 εκατοµµύρια δολάρια. Μάλιστα, την περίοδο 2015 – 2016 το ποσό των επενδύσεων έφτασε τα 85 εκατοµµύρια δολάρια. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι η X.ai, µε έδρα στη Νέα Υόρκη, η οποία έλαβε τον Απρίλιο το ποσό των 23 εκατοµµυρίων δολαρίων. «Παιδί» της X.ai είναι η Amy, µια βοηθός που κανονίζει όλα τα ραντεβού µε βάση το πρόγραµµα του χρήστη.

Το παράδειγµα της Amy αποτελεί µεν µια φθηνή και λειτουργική λύση, όµως δεν παύει να είναι άλλος ένας παράγοντας εξαφάνισης θέσεων εργασίας από τον χώρο της γραµµατειακής υποστήριξης. Το ίδιο ισχύει και για τους τοµείς της εξυπηρέτησης πελατών, των πωλήσεων. Απαντώντας σ’ αυτή την ανησυχία, οι άνθρωποι του χώρου θεωρούν ότι τα chatbots δεν θα πάρουν ποτέ τη θέση ενός ανθρώπου σε καίριο πόστο, καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί την πιο αξιόπιστη λύση. Το ζήτηµα, ωστόσο, είναι τι θα γίνει µε τα πόστα που δεν χαρακτηρίζονται «καίρια».

Οφείλουµε, πάντως, να παραδεχτούµε ότι η απόσταση από το chatbot παραγγελιών της Pizza Hut στο Twitter ως τη δηµιουργία της «Σαµάνθα» είναι συναρπαστική και συνάµα τροµακτική. Και αυτό διότι µπορεί µεν η συγκεκριµένη τεχνολογία να µην είναι απολύτως έτοιµη –και αυτό το έµαθε πολύ καλά η Microsoft µε το φιάσκο της Tay στο Twitter, όπου από µια αθώα AI-έφηβη που διαµορφώνει διαδραστικά τον χαρακτήρα της µετατράπηκε σε θαυµάστρια του Αδόλφου Χίτλερ– εντούτοις τα πάντα δείχνουν ότι πλησιάζουµε όλο και περισσότερο σ’ αυτή. Το ζήτηµα είναι εάν θέλουµε να φτάσουµε ως εκεί ή εάν θα ασπαστούµε την άποψη του Elon Musk, ότι αναπτύσσοντας σε τέτοια επίπεδα την τεχνητή νοηµοσύνη είναι «σαν να καλούµε τον δαίµονα».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Fortune Νοεμβρίου που κυκλοφορεί στα περίπτερα