Κρυπτονομίσματα, χρυσός και το… τέλος του δολαρίου

Αυξάνεται το πλήθος των οικονομολόγων που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το χρέος των ΗΠΑ, που τώρα πλησιάζει τα 35 τρισεκατομμύρια δολάρια ή 120% επί του ΑΕΠ. Οι πληρωμές τόκων έχουν γίνει η μεγαλύτερη επιβάρυνση στον εθνικό προϋπολογισμό, με τις αμυντικές δαπάνες και τις μεταβιβαστικές πληρωμές να ακολουθούν.

Στις αρχές Ιουνίου, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής των ΗΠΑ, Paul Ryan, πρότεινε στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να αποδέχεται stablecoins, κρυπτονομίσματα που υποστηρίζονται από περιουσιακά στοιχεία, ως πληρωμή για τα αμερικανικά ομόλογα. Ο Ryan υποστήριξε ότι το μέτρο θα δημιουργήσει μια «άμεση, διαρκή αύξηση της ζήτησης για το χρέος των ΗΠΑ, η οποία θα μείωνε τον κίνδυνο τυχόν αποτυχημένων δημοπρασιών και πιθανής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης».

Η πρόταση του Ryan μπορεί να θεωρηθεί ένδειξη της σοβαρότητας σε ό,τι αφορά το πρόβλημα του χρέους των ΗΠΑ. Τα Cryptos θεωρήθηκαν ως αντι-fiat νομίσματα. Είναι ιδιωτικά εκδοθέντα ψηφιακά νομίσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπό καθεστώς σε όλο τον κόσμο.

Το Bitcoin, το πρώτο κρυπτονόμισμα, προοριζόταν να αποτελέσει πλατφόρμα για ένα νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα που θα μπορούσε να ξεκινήσει με «καθαρό σχήμα». 

Πίσω στο 2024, οι υποστηρικτές των κρυπτονομισμάτων στις ΗΠΑ ζητούν να ρυθμιστούν τα κρυπτονομίσματα που υποστηρίζονται από περιουσιακά στοιχεία (stablecoins), ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται για την αγορά ομολόγων των ΗΠΑ και για την πληρωμή φόρων.

Τα Cryptos καλούνται λοιπόν να συνεισφέρουν στη διάσωση του ελαττωματικού χρηματοπιστωτικού συστήματος ή να το αντικαταστήσουν.

Δύο εβδομάδες αφότου ο Ryan έκανε την πρότασή του, ο Αμερικανός βουλευτής Matt Gaetz παρουσίασε ένα νομοσχέδιο βάσει του οποίου θα επιτρεπόταν στους Αμερικανούς να πληρώνουν φόρο εισοδήματός τους σε Bitcoin.

Ο Gaetz υποστήριξε ότι αυτή η ριζοσπαστική κίνηση θα προωθήσει την καινοτομία, θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και θα προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στους Αμερικανούς πολίτες.

«Πρόκειται για ένα τολμηρό βήμα προς ένα μέλλον όπου τα ψηφιακά νομίσματα θα διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, διασφαλίζοντας ότι οι ΗΠΑ παραμένουν στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής προόδου» είπε.

Το ερώτημα είναι αν ένα fiat νόμισμα μπορεί να συνυπάρχει με ιδιωτικά νομίσματα. Το δολάριο έχασε το 90% της αξίας του τα τελευταία 50 χρόνια και συνεχίζει να χάνει αγοραστική δύναμη με ρυθμό περίπου 10% ετησίως.

Τα Cryptos ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό σε αξία, αλλά σχεδόν όλα κοστολογούνται σε δολάρια.

Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν ανοσία σε μια πιθανή (ορισμένοι οικονομολόγοι λένε αναπόφευκτη) υποτίμηση του δολαρίου.

Bitcoin Pizza Day 

Λίγη ιστορία… Στις 31 Οκτωβρίου 2008, ένας προγραμματιστής υπό το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto δημοσίευσε ένα white paper διά του οποίου ανακοίνωνε το πρώτο peer-to-peer κρυπτονόμισμα, το Bitcoin.

Οι χρήστες θα μπορούσαν να «εξορύσσουν» Bitcoin λύνοντας πολύπλοκα μαθηματικά προβλήματα και να ανταμειφθούν με τα νέα Bitcoins.

Ο Nakamoto επεσήμανε πως ο λόγος για τη δημιουργία του κρυπτονομίσματος ήταν η διάσωση της Wall Street και του διεφθαρμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος το 2008, χάριν μιας μικρής ελίτ.

Το Bitcoin θα ήταν τα χρήματα του λαού, πέρα από τον έλεγχο των κυβερνήσεων.

Θα επέτρεπε στους πολίτες να πραγματοποιούν πληρωμές και σχεδόν δωρεάν.

Μόνο 21 εκατομμύρια Bitcoin θα μπορούσαν να εξορυχθούν, καθιστώντας το ψηφιακό νόμισμα απρόσβλητο στον πληθωρισμό που προκαλείται από την υπερβολική εκτύπωση χρημάτων, ένα τυπικό χαρακτηριστικό των νομισμάτων fiat.

Το 2010, το Bitcoin κατέγραψε την πρώτη του εμπορική συναλλαγή. Ένας εξορύκτης Bitcoin ονόματι Laszlo Hanyecz πρόσφερε 10.000 BTC σε όποιον παρέδιδε δύο πίτσες στο σπίτι του στη Φλόριντα. Ο Βρετανός προγραμματιστής Jeremy Sturdivant αποδέχτηκε την πρόταση.

Παραδόθηκαν δύο πίτσες στο σπίτι του Hanyecz αντί 25 $, και ο Hanyecz μετέφερε 10.000 bitcoin στο πορτοφόλι Bitcoin του Studivant. Η συναλλαγή αποτίμησε το Bitcoin στα 0,0041 $. Η πρώτη συναλλαγή του Bitcoin, που θυμόμαστε ως Bitcoin Pizza Day, προκάλεσε ενδιαφέρον για το ψηφιακό νόμισμα.

Οι επιχειρηματίες επένδυσαν σε φάρμες εξόρυξης bitcoin και άνοιξαν ανταλλακτήρια για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αγοράσουν και να πουλήσουν κρυπτονομίσματα.

Σε μόλις 15 χρόνια, η τιμή του Bitcoin πήγε από σχεδόν μηδέν το 2009 στο ιστορικό υψηλό των 75.830 $, στις αρχές του 2024. Ωστόσο, το Bitcoin απέτυχε να σημειώσει μεγάλη πρόοδο ως νόμισμα πληρωμών. Μόνο ένα μικρό κλάσμα των συναλλαγών Bitcoin χρησιμοποιείται για λιανική πώληση.

Το υπόλοιπο αφορά συναλλαγές κρυπτογράφησης. Οι επιχειρηματίες κρυπτογράφησης έχουν λανσάρει διάφορες παραλλαγές κρυπτογράφησης. Ανάμεσά τους είναι τα stablecoins (σταθερά νομίσματα).

Ορισμένα σταθερά νομίσματα υποστηρίζονται από περιουσιακά στοιχεία όπως ακίνητα, εταιρικά χρέη, ακόμη και άλλα κρυπτονομίσματα, ενώ άλλα υποστηρίζονται από fiat νομίσματα που διατηρούνται σε τραπεζικούς λογαριασμούς.

Ένα crypto που ονομάζεται DigixDAO υποστηρίζεται από 1 γραμμάριο χρυσού που είναι αποθηκευμένο σε ένα θησαυροφυλάκιο, παρέχοντας «μια σταθερή αξία που υποστηρίζεται από φυσικό χρυσό».

Βέβαια, η σύνδεση των crypto με τον χρυσό είναι ειρωνική.

Τα προβλήματα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, φαινομενικά το έναυσμα για την ανάπτυξη του Bitcoin, προκλήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ το 1971 να αποσυνδέσει το δολάριο από τον κανόνα του χρυσού. 

Το πετροδολάριο

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το δολάριο έγινε το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Σύμφωνα με τη Συμφωνία του Bretton Woods του 1944, το δολάριο ήταν συνδεδεμένο με τον χρυσό στη σταθερή τιμή 35 δολαρίων ανά ουγγιά.

Η βρετανική λίρα, το γαλλικό φράγκο και τα νομίσματα άλλων χωρών ήταν συνδεδεμένα με το δολάριο, και επομένως έμμεσα με τον χρυσό.

Η χρήση των αποθεμάτων χρυσού ως δείκτη επιβάλλει δημοσιονομική πειθαρχία στις χώρες, περιορίζοντας το χρηματικό ποσό που μπορεί να εκδοθεί.

Τη δεκαετία του 1960, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ανησυχούσαν ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε υπερεκταθεί οικονομικά, λόγω του πολέμου στο Βιετνάμ και της εισαγωγής κοινωνικών προγραμμάτων (ο πόλεμος κατά της φτώχειας).

Οι Ευρωπαίοι οικονομολόγοι υποψιάζονταν ότι οι ΗΠΑ τύπωναν περισσότερα δολάρια από όσα μπορούσαν να στηρίξουν με χρυσό.

Η γαλλική κυβέρνηση έκανε γνωστές τις ανησυχίες της με δραματικό τρόπο.

Έστειλε ένα πολεμικό πλοίο στη Νέα Υόρκη φορτωμένο με δολάρια και ζήτησε χρυσό ως αντάλλαγμα.

Αρκετές άλλες χώρες ακολούθησαν το παράδειγμά της, αν και χωρίς πολεμικά πλοία, και σταδιακά εξάντλησαν τα αποθέματα χρυσού των ΗΠΑ.

Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ είχαν 21 μετρικούς τόνους χρυσού. Το 1971 παρέμειναν μόνο 8.133 τόνοι.

Ανησυχώντας για την απώλεια του εναπομείναντος αποθέματός της, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι θα κλείσει προσωρινά το λεγόμενο παράθυρο του χρυσού, με αποτέλεσμα να αθετήσει τη συμφωνία του Bretton Woods.

Για να διατηρήσουν την παγκόσμια ζήτηση για δολάρια, οι ΗΠΑ το 1974 έπεισαν τη Σαουδική Αραβία να πουλάει πετρέλαιο αποκλειστικά σε δολάρια με αντάλλαγμα στρατιωτική προστασία.

Η συμφωνία απαιτούσε από όλα τα κράτη που εισήγαν πετρέλαιο να διατηρούν αποθέματα σε δολάρια, γεγονός που έκανε καθεστώς την αυξανόμενη ζήτηση για δολάρια.

Το λεγόμενο πετροδολάριο εδραίωσε τον ρόλο του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.

Να σημειωθεί πως το εμπόριο πετρελαίου αντιπροσωπεύει το 7% της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά είναι απαραίτητο για το υπόλοιπο 93% της οικονομίας.

Εκρηκτικό χρέος

Χωρίς να περιορίζεται πλέον από τα όρια που επιβάλλει ο κανόνας του χρυσού, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αύξησε γρήγορα το χρέος της.

Το 1971, το αμερικανικό χρέος ήταν 400 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2024 έφτασε τα 34 τρισεκατομμύρια δολάρια, ή το 120% του ΑΕΠ.

Για να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματά της, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εκδίδει έντοκα ομόλογα. Υποστηριζόμενα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, τα ομόλογα έχουν θεωρηθεί ως επένδυση χωρίς κινδύνους.

Οι κύριοι αγοραστές ήταν ιδιώτες επενδυτές, ξένες κυβερνήσεις, συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες. Όμως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Γαλλία ανησυχούσε για τα αποθέματα χρυσού των ΗΠΑ.

Σήμερα, η Κίνα ανησυχεί για τα αμερικανικά ομόλογα. Καθώς η Κίνα έγινε το εργοστάσιο του κόσμου, ανέπτυξε τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, φτάνοντας στο 1 δισεκατομμύριο δολάρια την ημέρα καθαρά.

Η Κίνα χρησιμοποίησε μέρος του αποθεματικού της σε δολάρια για να αγοράσει αμερικανικά ομόλογα και να γίνει ο μεγαλύτερος πιστωτής στον κόσμο στις ΗΠΑ, με αντίπαλο μόνο την Ιαπωνία.

Ωστόσο, μετά ήρθε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 και η περιβόητη διάσωση της Wall Street.

Η Κίνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία πρόθεση να κυριαρχήσουν στις δαπάνες ή να μεταρρυθμίσουν το χρηματοπιστωτικό ή πολιτικό τους σύστημα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, η Κίνα μείωσε σταδιακά τις αγορές χρέους των ΗΠΑ.

Επιπλέον, άρχισε να θέτει τα θεμέλια για μια εναλλακτική οικονομική αρχιτεκτονική.

Αποδολαριοποίηση

Το 2021, η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, η Ταϊλάνδη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν ότι αναπτύσσουν το mBridge, μια ψηφιακή εναλλακτική στο SWIFT (Κοινωνία για την Παγκόσμια Διατραπεζική Χρηματοοικονομική Τηλεπικοινωνία).

Συγκεκριμένα, το mBridge βασίζεται σε μια παραλλαγή του blockchain, της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται στα περισσότερα κρυπτονομίσματα.

Το mBridge έχει κατασκευαστεί για ψηφιακά νομίσματα της Κεντρικής Τράπεζας και θα αποτελέσει πιθανό πρότυπο για ένα σύστημα χρηματοοικονομικού διακανονισμού για τις χώρες BRICS.

Το Συμβούλιο Συνεργασίας για τα Αραβικά Κράτη του Κόλπου (GCC), που περιλαμβάνει το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Ομάν, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχει δοκιμάσει τη δική του γέφυρα για CBDC που θα συνδέεται με το mBridge.

Οι BRICS αναπτύσσουν επίσης μια συναλλαγματική μονάδα συναλλάγματος που θα μπορούσε εν μέρει να υποστηρίζεται από χρυσό, πετρέλαιο και άλλα εμπορεύματα.

Ένα νόμισμα συνδεδεμένο με χρυσό ή πετρέλαιο θα ήταν μια πολύ μεγάλη πρόκληση για το δολάριο. Ο χρυσός και το πετρέλαιο φαίνεται να είναι παράξενοι φίλοι, αλλά έχουν διατηρήσει μια ισοτιμία για πάνω από έναν αιώνα.

Οι τιμές τους κινούνται μέσα σε ένα πολύ στενό εύρος ζώνης. Το 1971, όταν οι ΗΠΑ έκλεισαν το παράθυρο του χρυσού, μια ουγγιά χρυσού πωλήθηκε για 35 δολάρια – έφθασε τα 2.450 δολάρια στις αρχές του 2024.

Το 1971 το βαρέλι πετρελαίου ήταν 3,60 δολάρια. Τα τελευταία χρόνια διαπραγματεύεται μεταξύ 80 και 100 δολαρίων το βαρέλι. Μετρημένο σε χρυσό και πετρέλαιο, το δολάριο έχασε περίπου το 90% της αξίας του τα τελευταία 50 χρόνια.

Εάν οι BRICS λανσάρουν ένα νόμισμα συνδεδεμένο με τον χρυσό, θα μπορούσε να επηρεάσει την τιμή των πάντων, από πετρέλαιο και χρυσό μέχρι χαλκό, αλουμίνιο και τις στρατηγικά σημαντικές σπάνιες γαίες που χρησιμοποιούνται στην πράσινη τεχνολογία.

Ο συνεχώς αναπτυσσόμενος οργανισμός των BRICS όχι μόνο θα ελέγχει τη μερίδα του λέοντος των παγκόσμιων εμπορευμάτων, αλλά θα είναι επίσης ο κορυφαίος παραγωγός πολλών βιομηχανικών και καταναλωτικών αγαθών.

Η συνολική οικονομική παραγωγή των σημερινών μελών των BRICS έχει ήδη ξεπεράσει αυτή της G7.

Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι θα ενταχθεί τόσο στους BRICS όσο και στο mBridge.

Οι Σαουδάραβες πουλούσαν ήδη πετρέλαιο σε ονομαστικές αξίες εκτός δολαρίων, αλλά η ανακοίνωση κατέστησε σαφές ότι η δέσμευση του Βασιλείου στο πετρέλαιο είχε λήξει.

Η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας προκάλεσε την αντίδραση του Michael Saylor, συνιδρυτή του γίγαντα κρυπτογράφησης MicroStrategy.

Ο Saylor υποστήριξε ότι οι Σαουδάραβες έκαναν λάθος και θα έπρεπε να είχαν επιλέξει το Bitcoin.

Όπως έγραψε, «φανταστείτε έναν κόσμο όπου 50.000 τράπεζες χρησιμοποιούν bitcoin με διακανονισμούς P2P μεταξύ τους.

Ρωτήστε την Τράπεζα της Αυστραλίας, την Τράπεζα της Αυστρίας ή την Τράπεζα της Κίνας εάν δεν θα ήθελαν να έχουν ένα περιουσιακό στοιχείο που δεν χάνει 7 έως 10% της αξίας του ετησίως.

Ρωτήστε τους αν δεν θα ήθελαν να μπορούν να κάνουν συναλλαγές με οποιαδήποτε άλλη τράπεζα στον κόσμο, peer-to-peer.

Είναι μια βελτίωση σε σχέση με το υπάρχον σύστημα».

Ο Saylor μάλλον ξέρει καλύτερα.

Γιατί η Σαουδική Αραβία, η Κίνα και οι άλλες χώρες BRICS θα πουλούσαν τα εμπορεύματά τους ή τα βιομηχανικά προϊόντα τους μέσω κρυπτονομισμάτων που θα αποτιμάται σε δολάρια ενώ απομακρύνονται από το σύστημα του δολαρίου;

Crypto ή χρυσός;

Το πρόβλημα του χρέους των ΗΠΑ έχει επιδεινωθεί λόγω ακραίων μορφών χρηματοοικονομικής μηχανικής. Η εισαγωγή κρυπτονομισμάτων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα θα βοηθήσει να πραγματοποιηθεί ένα μεγάλο βήμα παραπέρα.

Τα cryptos μπορεί να χρησιμοποιηθoύν ανώνυμα και διασυνοριακά, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά για φοροδιαφυγή. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Michael Hundson, θα μπορούσαν να μετατρέψουν τις ΗΠΑ σε μια «νέα Ελβετία».

Ο Hudson έγραψε: «Οι ΗΠΑ θεωρούν πως είναι θετική στρατηγική να καταστήσουν εαυτούς προορισμό για τους φοροφυγάδες, τους εγκληματίες κ.λπ.

Σκοπός δεν είναι να καταδικάσει το φορολογικό έγκλημα και τις βίαιες εγκληματικές δραστηριότητες, αλλά να επιδιώξει να κερδίσει ο Αμερικανός τραπεζίτης από αυτές τις λειτουργίες».

Ο μακροοικονομολόγος Luke Gromen υποστηρίζει ότι, πλην της περίπτωση να υπάρξει ένα θαύμα παραγωγικότητας μέσω της τεχνητής νοημοσύνης ή μια σημαντική ανακάλυψη που θα προσφέρει φθηνή ενέργεια, οι ΗΠΑ έχουν τρεις επιλογές και καμία από αυτές δεν είναι ανώδυνη: Πρέπει να μειώσουν τις αμυντικές δαπάνες και τα δικαιώματα κατά τουλάχιστον 30%, να χρεοκοπήσουν εν μέρει ή να διογκώσουν το χρέος τους.

Οι δύο πρώτες επιλογές είναι πολιτικά δυνατές μόνο σε περίπτωση εθνικής έκτακτης ανάγκης, η τελευταία θα προκαλέσει χρόνια εξαιρετικά υψηλού πληθωρισμού.

Επιπλέον, λέει ο Gromen, οι ΗΠΑ θα πρέπει να επαναβιομηχανοποιηθούν για να μειώσουν την εξάρτησή τους από ξένους κατασκευαστές ακόμη και για τα πιο βασικά προϊόντα.

Ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να διαμορφώσει μια βιομηχανική πολιτική, ή ακόμα καλύτερα, ένα εθνικό σχέδιο για να επαναπροσδιορίσει την κοινωνία.

Βραχυπρόθεσμα, δεν υπάρχει λόγος αισιοδοξίας. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump έδωσε την ευλογία του στο cryptos.

Η εκστρατεία επανεκλογής του δέχεται δωρεές σε κρυπτονομίσματα και έχει ορκιστεί να τιμωρήσει τις χώρες που σταματούν να χρησιμοποιούν το δολάριο. Αυτό δεν ακούγεται σαν σχέδιο. Τα αποθεματικά νομίσματα βρίσκονται σε εξέλιξη. Είναι απομεινάρια της εποχής της αποικιοκρατίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Πτώση πληθωρισμού στην Τουρκία έπειτα από 8 μήνες, στο 71,6% τον Ιούνιο
• Goldman Sachs για διυλιστήρια: Πιέσεις μετά την επιβολή έκτακτης φορολογίας – «Neutral» για Motor Oil, «Sell» για Helleniq Energy