Μάτι: Δύο χρόνια μετά την τραγωδία, η περιοχή αλλάζει πρόσωπο

Δύο χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους. Η περιοχή καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς. Η ανάγκη για πλήρη ανάπλαση και πολεοδομικό σχεδιασμό για την ανοικοδόμησή της είναι, σήμερα, κάτι περισσότερο από επιτακτική.

Ήδη, από τα μέσα Ιουνίου, εκπονήθηκε η μελέτη για το νέο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι, που υλοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ). Στις 2 Ιουλίου 2020, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και αφορά στην πυρόπληκτη περιοχή των Δημοτικών Ενοτήτων Νέας Μάκρης και Ραφήνας των Δήμων Μαραθώνος και Ραφήνας- Πικερμίου, της Περιφέρειας Αττικής.

Όπως τονίζουν στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το υπουργείο έκανε πράξη τη δέσμευσή του για έγκαιρη εκπόνηση του Σχεδίου και, μάλιστα, νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, ξεπερνώντας νομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Με τον τρόπο αυτό, τέθηκαν οι βάσεις για να γίνει το Μάτι μια βιώσιμη περιοχή για τους κατοίκους αλλά και τους παραθεριστές της.

Η μελέτη

Το Μάτι είναι μια περιοχή περίπου 8.000 στρεμμάτων. Εξ αυτών, το 53% αποτελείται από περιοχές προστασίας από διατάξεις δασικής νομοθεσίας και οικιστικού ελέγχου. Το 33% αυτής της έκτασης αποτελείται από περιοχές βιώσιμης πολεοδόμησης.

Επιπλέον, το 6% είναι εντός σχεδίου περιοχές όπως στο Κόκκινο Λιμανάκι και στα Σκουφέικα στις παρυφές με Ραφήνα. Το 3% είναι εκτός σχεδίου εκτάσεις που δεν διέπονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Το 2% είναι η παραλιακή ζώνη μεταξύ γραμμής αιγιαλού και παραλίας, το 2% είναι τμήμα των κατασκηνώσεων που δεν προστατεύεται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας ενώ το 1% είναι τμήμα της Λεωφόρου Μαραθώνος που δεν εμπίπτει σε ζώνες.

Με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, το 11,93% αυτής της έκτασης θα είναι δομημένη, το 33,24% θα είναι ιδιωτικό πράσινο ενώ οι εισφορές σε γη θα φτάσουν στο 6,7%. Με τον τρόπο αυτό, η αναλογία δημόσιου κοινόχρηστου χώρου και πρασίνου ως προς τη συνολική επιφάνεια αυξάνεται κατά 8,74%. Ειδικότερα, ο δημόσιος κοινόχρηστος χώρος και χώρος πρασίνου στην έκταση αυξάνεται κατά 18,05% ενώ το 2,05% της συνολικής έκτασης αφορά σε οριοθετημένα ρέματα. (βλέπε Φωτογραφία 1)

Επίσης, θα δημιουργηθούν «Τόπος Μνήμης» καθώς και «Αρχιτεκτονικός Περίπατος Μνήμης» ενώ, επιπλέον, θα κατασκευαστεί «Κέντρο Εκπαίδευσης και Ευαισθητοποίησης για την Προστασία από Φυσικές Καταστροφές» (ΚεΠΦΚα).

Βιώσιμη πολεοδόμηση

Η βιώσιμη πολεοδόμηση αφορά σε έκταση 2.600 στρεμμάτων. Εξ αυτών, το 27,28% θα είναι δομημένη, το 40,72% θα είναι ιδιωτικό πράσινο ενώ το 20,40% εισφέρεται σε γη.

Έτσι, η αναλογία δημόσιου κοινόχρηστου χώρου και πράσινου ως προς τη συνολική επιφάνεια αυξάνεται κατά 21,93% ενώ τα οριοθετημένα ρέματα, αφορούν σε ποσοστό 1,53% της συνολικής έκτασης.

Τέσσερις άξονες

Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο επιτυγχάνονται τα εξής:

– Η διάνοιξη διόδων προς τη θάλασσα ώστε να αντιμετωπιστούν τα σφάλματα του παρελθόντος. Με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο ανοίγονται νέες οδικές συνδέσεις και νέοι δρόμοι, ενώ ανακατευθύνονται οι ροές των υδάτων. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζεται ένας μεγάλος δημόσιος περίπατος κατά μήκος της ακτής, χωρίς εμπόδια. Παράλληλα, δημιουργείται δίκτυο ποδηλατοδρόμων και πεζοδρομίων. (βλέπε Φωτογραφίες 2 & 3)

– Υπάρχει πρόβλεψη για κατεδαφίσεις για 140 περίπου σπίτια αλλά και 340 μάνδρες και αυλές, ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές τραγωδίες από πυρκαγιές και πλημμύρες λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης στα ρέματα της περιοχής. Στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν είναι να ισοπεδωθεί το Μάτι, αλλά να γίνουν όσες κατεδαφίσεις είναι αναγκαίες για να μην ζήσουμε ξανά παρόμοια τραγωδία.

– Στα περίπου 2.600 στρέμματα που πολεοδομούνται, θα οικοδομηθούν 710 στρέμματα, 1.060 στρέμματα θα είναι ιδιωτικοί χώροι πρασίνου (ακάλυπτοι) ενώ 830 στρέμματα αποτελούν την εισφορά σε γη, αυξάνοντας τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους στην περιοχή.

– Απώτερος στόχος είναι να λειτουργήσει το συγκεκριμένο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο ως υπόδειγμα για την χωρική ανάταξη και άλλων περιοχών της χώρας.

Κατεδαφίσεις

Όσον αφορά στις κατεδαφίσεις κτιρίων, σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, έως το τέλος Ιουνίου 2020, έχουν εγκριθεί ως ασύμφορα επισκευής 53 κτίρια.

Όπως έχει εξηγήσει ο αρμόδιος υπουργός Κ. Καραμανλής, πρόκειται για κτίσματα κατασκευασμένα με παλαιότερο αντισεισμικό κανονισμό και τα οποία έχουν υποστεί σημαντικές βλάβες.

Για το λόγο αυτό, το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών θα αναλάβει την κατεδάφισή τους απαλλάσσοντας τους ιδιοκτήτες από ένα σημαντικό κόστος. Μετά την κατεδάφιση των κτισμάτων, η ελληνική πολιτεία θα χορηγήσει στους ιδιοκτήτες τους στεγαστική συνδρομή ύψους 1000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο με ανώτατο όριο τα 150 τετραγωνικά μέτρα ανά κτίσμα.

Σύμφωνα με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, προβλέπεται να κατεδαφιστούν με τεχνικά έργα από 122 έως 141 κτίρια και 336 με 339 μάντρες ενώ χωρίς τεχνικά έργα θα πρέπει να κατεδαφιστούν 335 με 338 κτίρια και 422 έως 441 μάντρες.

Συγκοινωνιακές παρεμβάσεις

Στους στόχους του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου περιλαμβάνονται, ακόμη, μια σειρά από συγκοινωνιακές παρεμβάσεις όπως επαρκής διαστασιολόγηση οδών, αύξηση κοινόχρηστων χώρων, δημιουργία δικτύου ασφαλούς εκκένωσης του οικισμού, κατάτμηση οικοδομικών τετραγώνων, διατήρηση χαρακτήρα περιοχής ήπιας κυκλοφορίας οχημάτων και ενσωμάτωση παράκτιας ζώνης στο δίκτυο οικισμού.