Μετάδοση, συμπτώματα, εμβολιασμοί – Όσα πρέπει να ξέρετε για την ευλογιά των πιθήκων

Το πρώτο κρούσμα της νέας, πιο επικίνδυνης, παραλλαγής της ευλογιάς των πιθήκων (mpox), μιας ιογενούς λοίμωξης που εξαπλώνεται μέσω στενής επαφής, ανακοίνωσαν, το απόγευμα της Πέμπτης, οι Αρχές της Σουηδίας θέτοντας σε επαγρύπνηση τις ευρωπαϊκές χώρες που αναμένουν που περιμένουν αύξηση κρουσμάτων το προσεχές διάστημα.

Πρόκειται για το πρώτο κρούσμα εκτός της αφρικανικής ζώνης, μια ημέρα αφότου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή είναι η δεύτερη φορά μέσα σε τρία χρόνια που ο ΠΟΥ χαρακτηρίζει μια επιδημία mpox ως παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το είχε κάνει ξανά τον Ιούλιο του 2022. Εκείνη η επιδημία επηρέασε σχεδόν 100.000 ανθρώπους, κυρίως άνδρες, σε 116 χώρες σκοτώνοντας περίπου 200 ανθρώπους.

Η απειλή αυτή τη φορά είναι μεγαλύτερη και, πιθανόν, πιο θανατηφόρα. Από τις αρχές του τρέχοντος έτους, μόνο η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχει καταγράψει περισσότερα από 14.000 κρούσματα mpox και 524 θανάτους. Στα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο περιλαμβάνονται οι γυναίκες και τα παιδιά κάτω των 15 ετών.

Οι σουηδικές υγειονομικές αρχές ανακοίνωσαν ότι το μολυσμένο άτομο ταξίδεψε σε μια περιοχή της Αφρικής που αντιμετώπισε έξαρσης της ευλογιάς των πιθήκων. Το μολυσμένο άτομο νοσηλεύεται, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνονται τυπικά μέτρα δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένης της απομόνωσης του ασθενούς και του εντοπισμού επαφών του.

Ο ευρωπαϊκός κλάδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ανέφερε ότι συνεργάζεται ενεργά με τις υγειονομικές αρχές της Σουηδίας για «τον καλύτερο τρόπο διαχείρισης του πρώτου επιβεβαιωμένου κρούσματος mpox».

Προέτρεψε, δε, άλλες χώρες να ενεργήσουν γρήγορα και με διαφάνεια, όπως η Σουηδία, καθώς είναι πιθανό να υπάρξουν περαιτέρω «εισαγόμενα κρούσματα στην ευρωπαϊκή επικράτεια τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες».

«Η επιβεβαίωση της mpox του υποτύπου Clade 1 στη Σουηδία αντανακλά σαφώς την αλληλοσύνδεση του κόσμου μας (…) Είναι πιθανό και άλλα εισαγόμενα κρούσματα του Clade 1 να καταγραφούν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια στη διάρκεια των επόμενων ημερών και των επόμενων εβδομάδων» τονίζει σε ανακοίνωσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Ο Δρ Jonas Albarnaz, ο οποίος ειδικεύεται στον ιό της ευλογιάς στο Ινστιτούτο Pirbright, υπογραμμίζει ότι το πρώτο κρούσμα εκτός Αφρικής ήταν ανησυχητικό, καθώς σημαίνει ότι η εξάπλωση «μπορεί να είναι μεγαλύτερη από ό,τι γνωρίζαμε χθες». Από την πλευρά του ο Δρ Brian Ferguson, Αναπληρωτής Καθηγητής Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, συμφωνεί ότι ήταν «σαφώς ανησυχητική εξέλιξη», αλλά δεν προκαλεί έκπληξη δεδομένης της σοβαρότητας και της εξάπλωσης της επιδημίας στην Αφρική.

Τα εμβόλια, δε, είναι διαθέσιμα για όσους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ή έχουν έρθει σε στενή επαφή με ένα μολυσμένο άτομο, αλλά πολλοί ειδικοί ανησυχούν ότι δεν υπάρχουν αρκετά εμβόλια ή χρηματοδότηση προκειμένου να μεταφερθούν στα άτομα που τα χρειάζονται περισσότερο.

Σημειώνεται πως, η επιδημία έχει εξαπλωθεί σε 13 χώρες της Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που δεν είχαν αναφέρει ποτέ πριν κρούσματα ιού της ευλογιάς των πιθήκων. Την Τρίτη, μάλιστα, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής κήρυξαν «έκτακτη κατάσταση δημόσιας υγείας» σε ηπειρωτικό επίπεδο. Είναι η πρώτη φορά που ο οργανισμός προχωρά σε αυτό το βήμα, από πέρυσι που η Αφρικανική Ενωση του είχε παραχωρήσει τη σχετική αρμοδιότητα.

Ευλογιά των πιθήκων: Τρόποι μετάδοσης και συμπτώματα

Η μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται μέσω άμεσης επαφής με δερματικές βλάβες ή σωματικά υγρά του πάσχοντος, μολυσμένα αντικείμενα, καθώς και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων μετά από παρατεταμένη στενή επαφή.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• πυρετό
• πονοκέφαλο
• μυαλγίες
• οσφυαλγία
• λεμφαδενοπάθεια
• ρίγος και
• εξάντληση
• χαρακτηριστικό εξάνθημα 1 με 5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.

Σημειώνεται πως τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 6-13 ημέρες μετά τη μόλυνση.

Παρότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως σε λίγες εβδομάδες.

Σε ποιους συστήνεται το εμβόλιο

Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός για την ευλογιά των πιθήκων (mpox) ξεκίνησε στα τέλη Ιουλίου στα εμβολιαστικά κέντρα των νοσοκομείων «Ανδρέας Συγγρός» και «Αττικόν», με στόχο την πρόληψη και την προστασία της δημόσιας υγείας.

1. Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων: ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ
   Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 7295310 / 210 7265159
2. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο: ΑΤΤΙΚΟN
   Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 5831656

Το εμβόλιο Jynneos συνιστάται για άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό ευλογιάς (mpox) και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου:

• Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και  διεμφυλικά άτομα. Όλα τα άτομα από τις παραπάνω ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν έχουν πρόσφατο ιστορικό πολλαπλών ερωτικών συντρόφων, δηλαδή όσοι έχουν περισσότερους από 5 ευκαιριακούς συντρόφους ή έχουν μολυνθεί από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ένα τουλάχιστον) τους τελευταίους 3 μήνες.
• Επαγγελματίες υγείας οι οποίοι εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό της ευλογιάς mpox (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες).
• Άτομα τα οποία έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού της ευλογιάς mpox, σε διάστημα 4 έως και 14 ημερών μετά από την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα, ανεξαρτήτως φύλου.
• Άτομα που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες.

Μεταξύ των ατόμων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ατόμων.

Να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο να δηλώνεται η συγκεκριμένη ομάδα στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι όταν προσέρχονται για εμβολιασμό έναντι του mpox.