Μεταμνημονιακός οδηγός: Ποιες είναι οι υποχρεώσεις της Ελλάδας μετά την έξοδο από το πρόγραμμα

Ο πρωθυπουργός μετά το διάγγελμά του, περπατώντας στους δρόμους της Ιθάκης, έκανε λόγο για τους πρώτους ευχάριστους μεταμνημονιακούς περιπάτους. Πάντως μόνο….περίπατος δεν θα είναι η πορεία της χώρας μας τα επόμενα χρόνια στην προσπάθεια της Ελλάδας να πείσει τις αγορές αλλά και τους εταίρους ότι εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της.

Ήδη…λίγες μέρες μετά το τέλος του προγράμματος έρχονται στη χώρα μας οι θεσμοί. Όπως ανακοίνωσε ο Μοσκοβισί την εβδομάδα που ξεκινά την 10η Σεπτεμβρίου αρχίζει η 1η μεταμνημονιακή αποστολή των θεσμών στην Ελλάδα. Η επίσκεψη αναμένεται να διαρκέσει μία εβδομάδα και θα αποτελέσει το πρώτο τεστ των σχέσεων των δύο πλευρών στη μεταμνημονιακή εποχή.

Ο ESM την τελευταία μέρα του προγράμματος φρόντισε να περιγράψει τους βασικούς τομείς για τους οποίους η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να εξασφαλίσει τη συνέχεια και την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.

Συγκεκριμένα:

– Στη δημοσιονομική πολιτική η Ελλάδα ανέλαβε την υποχρέωση να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.

– Στην κοινωνική πρόνοια δεσμεύθηκε για τον εκσυγχρονισμό του συνταξιοδοτικού συστήματος και του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.

– Για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ανέλαβε να προχωρήσει σε συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις με στόχο την αποκατάσταση της υγείας του τραπεζικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεων κόκκινων δανείων.

– Στις αγορές εργασίας και προϊόντων ανέλαβε, μεταξύ άλλων, να ολοκληρώσει ένα σχέδιο δράσης για την αδήλωτη εργασία, να προχωρήσει στη μεταρρύθμιση του συστήματος αδειοδότησης των επενδύσεων και να ολοκληρώσει το κτηματολόγιο.

– Για το Υπερταμείο Αποκρατικοποιήσεων και τις ιδιωτικοποιήσεις ανέλαβε δεσμεύσεις για ένα σχέδιο ανάπτυξης των περιουσιακών στοιχείων και για την ολοκλήρωση βασικών αποκρατικοποιήσεων.

– Για τη δημόσια διοίκηση δεσμεύτηκε να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων στον δημόσιο τομέα, να φέρει έναν νέο κώδικα εργατικού δικαίου και να εφαρμόσει πολιτικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

WSJ: Τα Μνημόνια φεύγουν, τα προβλήματα μένουν στην Ελλάδα

Η διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας

Ήδη από τις 22 Ιουνίου το Eurogroup έχει καθορίσει τη μορφή που θα έχει η επιτήρηση της Ελλάδας, έως το τέλος του 2022. Το πλαίσιο των υποχρεώσεων που ανέλαβε η ελληνική πλευρά για τη μεταμνημονιακή περίοδο έχει περιγραφεί στο «παράρτημα» της συμφωνίας του Eurogroup, ενώ σε πολλά σημεία υπάρχουν και εξειδικεύσεις μέσα στο τελευταίο κείμενο συμμόρφωσης που συνέταξαν οι θεσμοί μετά το τέλος της 4ης και τελευταίας αξιολόγησης του 3ου δανειακού προγράμματος.

Σε ό,τι αφορά τη μεταμνημονιακή εποπτεία, το Eurogroup επισημαίνει ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους «πρέπει να περιέχουν κίνητρα που θα διασφαλίζουν ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος».
Αναφέρεται επίσης στη σύνδεση συγκεκριμένων δεσμεύσεων πολιτικής με την επιστροφή των SMPS και ANFAs, καθώς και την κατάργηση του επιτοκίου step up, χαιρετίζοντας παράλληλα «την πρόθεση της Επιτροπής να ενεργοποιήσει τη διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας τις επόμενες εβδομάδες και επίσης την υποστήριξη αυτής της προσέγγισης από τις ελληνικές αρχές».

Εξάλλου, στην ανακοίνωση του Eurogroup γίνεται αναφορά στις εν εξελίξει νομικές διαδικασίες κατά των εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ και κατά του πρώην προέδρου και άλλων στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ, καλώντας τους θεσμούς να παρακολουθούν την πορεία τους στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής επιτήρησης.

Το δικαίωμα ελέγχου της ελληνικής οικονομίας από τους εκπροσώπους του κουαρτέτου απορρέει από δύο διαφορετικές διαδικασίες, οι οποίες θα ακολουθούνται παράλληλα μετά την ολοκλήρωση της 3ης δανειακής σύμβασης:

1. Η πρώτη διαδικασία αφορά τον έλεγχο του προϋπολογισμού της Ελλάδας ως χώρας-μέλους της Ευρωζώνης. Η συγκεκριμένη υποχρέωση απορρέει από τη διαδικασία του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου». Πρακτικά, η φετινή χρονιά θα είναι η πρώτη για την Ελλάδα -μετά την 8ετία των μνημονίων- κατά την οποία ο προϋπολογισμός θα πρέπει να λάβει την οριστική μορφή του τουλάχιστον έναν μήνα πριν από την καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης που προβλέπει το Σύνταγμα (40 ημέρες πριν από τη λήξη του οικονομικού εξαμήνου). Και αυτό διότι το οικονομικό εξάμηνο προβλέπει ότι όλες οι χώρες της Ευρωζώνης πρέπει να καταθέσουν τον προϋπολογισμό τους στην Κομισιόν μέχρι και τις 16 Οκτωβρίου. Υπό αυτό το δεδομένο, η συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ξεκινήσει από την έλευση των εκπροσώπων των θεσμών στις 10 Σεπτέμβριου προκειμένου να έχει ολοκληρωθεί εντός των προθεσμιών.

2. Η δεύτερη διαδικασία αφορά την «αυξημένη εποπτεία» στην οποία θα παραμείνει η Ελλάδα για την περίοδο μέχρι το 2022. Αυτή η διαδικασία προβλέπει ελέγχους κάθε τρεις μήνες. Βέβαια, δεν είναι σαφές αν αυτοί οι έλεγχοι θα γίνονται εκ του σύνεγγυς ή εξ αποστάσεως. Υπάρχει η άποψη ότι οι αποστολές στην Αθήνα θα πρέπει να είναι σαφώς πιο «διακριτικές» σε σχέση με τη μνημονιακή περίοδο (δηλαδή, να αποφευχθούν οι πολύωρες διαπραγματεύσεις στο Χίλτον με την παρέλαση υπουργών), ώστε να δοθεί και προς τα έξω η αίσθηση του «διαφορετικού» ανάμεσα στη μνημονιακή και στη μεταμνημονιακή διαδικασία εποπτείας. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πιθανή ακόμη και η αλλαγή των «πρωταγωνιστών» της διαδικασίας ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση, η ομάδα των θεσμών θα συντάσσει ανά τρίμηνο μια έκθεση προόδου η οποία θα κοινοποιείται και στο Eurogroup, ενώ βάσει αυτής θα λαμβάνεται και η απόφαση για την επιστροφή των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες των χωρών-μελών της Ευρωζώνης (ANFAs και SMPs).

Η ιστορία των μνημονίων σε αριθμούς: Τα τεράστια δάνεια, το χρέος και το πακέτο Γιούνκερ

Δημοσιονομικοί Στόχοι

Σε ό,τι αφορά τους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος για το μέλλον, υπάρχει δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και τη μετέπειτα ευθυγράμμισή της με τους κανόνες της ΕΕ. Η ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι αυτό συνεπάγεται πρωτογενές πλεόνασμα κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ κατά την περίοδο από το 2023 έως το 2060.

Σε ό,τι αφορά την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα πρέπει να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το χρέος μειώνεται σταθερά.