Τα μέτρα Μητσοτάκη στη ΔΕΘ «πίσω από τις γραμμές»
Με ικανοποίηση υποδέχθηκε η αγορά τα μέτρα της κυβέρνησης, αν και επιχειρηματικοί φορείς τονίζουν την ανάγκη πρόσθετων παρεμβάσεων για να διαχειριστούν την διαταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, με τις αυξήσεις σε πρώτες ύλες και μεταφορικά κόστη.
Εκτιμούν ότι τα μέτρα ελάφρυνσης για τα τιμολόγια ρεύματος της ΔΕΗ κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά αμφιβάλλουν αν η διάρκεια της παρέμβασης, μέχρι το τέλος του έτους, επαρκεί. Σχολιάζουν δε ως θετικές τις φορολογικές παρεμβάσεις συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του ΦΠΑ στο 6% στις ζωοτροφές και της επέκτασης της εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις μεταφορές, τον καφέ και μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και τον τουρισμό έως τον Ιούνιο του 2022.
Υπάρχουν ωστόσο και κατηγορίες πολιτών, όπως οι συνταξιούχοι, που εμφανίζονται δυσαρεστημένοι καθώς δεν είχαν μερίδιο στις αναγγελθείσες παροχές σε αντίθεση με τους νέους για τους οποιους ο πρωθυπουργός επεφύλασσε εκπλήξεις.
Σημειώνεται ότι αυτή την εβδομάδα αναμένεται εξειδίκευση των μέτρων από τους αρμόδιους υπουργούς καθώς και κατάρτιση συγκεκριμένων προτάσεων από τους παραγωγικούς φορείς με σχολιασμό των εξαγγελιών για τα μέτρα των 3,5 δισ. ευρώ.
Συνολικά η αγορά, μετά την πανδημία είναι αντιμέτωπη με μια άλλη σημαντική μάχη, όπως την χαρακτηρίζει ο πρόεδρος ΕΒΕΠ & ΠΕΣ Αττικής, Βασίλης Κορκίδης, τη μάχη της ακρίβειας, που οφείλεται στη διεθνή συγκυρία. Κατά την άποψή του οι ανατιμήσεις δεν πλήττουν μόνο νοικοκυριά αλλά και επιχειρήσεις, των οποίων τα έξοδα επιβαρύνονται από το αυξημένο κόστος σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο, τρόφιμα κ.ο.κ.. Εκτιμά ότι για το φαινόμενο υπάρχουν δύο σενάρια. Το ένα είναι αυτό της μεγάλης έντασης και μικρής διάρκειας, θέτοντας ως ορόσημο την άνοιξη του 2022, οπότε αναμένεται μείωση τιμών. Και το άλλο έχει να κάνει με έναν νέο δεκαετή κύκλο με στασιμοπληθωρισμό και ανατιμήσεις. Στο πλαίσιο αυτό εκτιμά ότι θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα ώστε οι επιχειρήσεις να μπορέσουν να δημιουργήσουν αποθέματα ενώ τονίζει τη σημασία του να προτιμώνται από τους καταναλωτές τα ελληνικά προϊόντα.
Άλλοι επαγγελματικοί φορείς συμφωνούν με την άποψη σημειώνοντας στο Fortune Greece ότι ενόψει Χριστουγέννων οι ανάγκες ρευστότητας των επιχειρήσεων ενισχύονται προκειμένου να «φορτώσουν» τα ράφια τους. Συγκλίνουσες είναι οι απόψεις για εργαλεία χρηματοδότησης τόσο των παραγωγικών όσο και των εμπορικών επιχειρήσεων. Πάντως ο Σταύρος Καφούνης, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας δηλώνει ικανοποιημένος από την βούληση απόσυρσης μέρους τους βάρους του δυσβάσταχτου κράτους από τις πλάτες του ιδιωτικού τομέα και της πραγματικής οικονομίας. Σημειώνει επίσης ότι ο δρόμος μέχρι την επάνοδο στην κανονικότητα είναι μακρύς και δύσκολος, γι’ αυτό και είναι σημαντικό όλα τα θετικά μέτρα που εξαγγέλθηκαν να εφαρμοστούν σύντομα και στο ακέραιο.
Ηλεκτρική ενέργεια και ακίνητα
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται από τους παράγοντες της αγοράς στα μέτρα για το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Η επιδότηση των πρώτων 300 kwh στα νοικοκυριά μέχρι τέλος του έτους, μέτρο που αναμένεται να συνεχιστεί εάν κριθεί αναγκαίο και ανάλογα με την πορεία των διεθνών τιμών, ικανοποίησε την αγορά αλλά δέχεται κριτική από επιχειρηματικούς φορείς που περίμεναν πιο γενναία μέτρα για τις επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι σημαντικό κόστος της διαφοράς από τις αυξήσεις θα επωμιστεί η ΔΕΗ, με 5,5 εκατ. πελάτες στο χαρτοφυκλάκιό της ενώ σήμερα ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος αναμένεται να εξειδικεύσει το σχέδιο. Πρακτικά πάντως, ο καταναλωτής θα επωμιστεί το 20% της αύξησης.
Μεγαλύτερες προσδοκίες είχε η αγορά για τα μέτρα περί των ακινήτων. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, το ΕΝΦΙΑ έχει μειωθεί μεσοσταθμικά κατά 22% και η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για μείωση και όχι κατάργηση, όπως ξεκαθάρισε. Σε αυτή τη φάση κρίθηκε αναγκαίο να γίνει διόρθωση των αστοχιών στον αντικειμενικό προσδιορισμό των τιμών αλλά σε επόμενη φάση, πιθανότατα στο πλαίσιο των εξαγγελλιών του προυπολογισμού του 2022, σε συνδυασμό με την πρόβλεψη για το ΑΕΠ του 2022 αναμένονται εξελίξεις. Πάντως εκτιμάται ότι τα μέτρα για τις γονικές παροχές και δωρεές, με κατάργηση του φόρου έως 800.000 ευρώ και τα άλλα συναφή μέτρα που εξαγγέλθηκαν στην 85η ΔΕΘ ευνοούν τη μεσαία εισοδηματικά τάξη, όπου εστιάζεται η αιχμή της αντιπολίτευσης που μιλά για κυβερνητικές πολιτικές που οδηγούν σε διεύρυνση ανισοτήτων.
Ο πρωτογενής τομέας
Ειδικότερα οι επαγγελματίες της πρωτογενούς παραγωγής είναι αντιμέτωποι με αυξήσεις στα κόστη της τάξης του 40-50%. Ο άμεσος κίνδυνος είναι η μετακύληση μέρους των επιβαρύνσεων στις τιμές των τελικών προϊόντων ενώ ένας επιπλέον κίνδυνος μεσοπρόθεσμα είναι η εγκατάληψης των εκμεταλλεύσεων. Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, με στόχο τη διατήρηση του ανθρώπινου δυναμικού στη Γεωργία προχώρησε σε μείωση σε μόνιμη βάση από 1η Οκτωβρίου 2021 του ΦΠΑ των ζωοτροφών από το 13% στο 6% (μέτρο δημοσιονομικού κόστους 15 εκατ. ευρώ κατ’ έτος). Επιπλέον κίνητρα δίνονται στους νέους αλλά και στους επαγγελματίες που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες για να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους, με τον πρωθυπουργό να αναφέρει ως παράδειγμα την περίπτωση της καλλιέργειας ρυζιού από τον Κώστα Κράββα σε οριζώνες στη Χαλάστρα Θεσσαλονίκης, τον οποίο συνάντησε στην 85η ΔΕΘ, στο περίπτερο του ΥπΑΑΤ.
Πάντως οι προκλήσεις για τους ανθρώπους της πρωτογενιούς παραγωγής είναι ποικίλες, με τις πρόσφατες πυρκαγιές να έρχονται να προσθέσουν νέες κατηγορίες επαγγελματιών σε κρίση, όπως οι ριτινοπαραγωγοί, οι μελισσοκόμοι και άλλοι των οποίων η δραστηριότητα εξαρτάται από το Δάσος. Κλαδικές οργανώσεις βλέπουν με σκεπτικισμό το πολυετές πρόγραμμα αποκατάστασης που προτείνει η κυβέρνηση και το οποίο εστιάζει στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού στην προστασία του δάσους σε πρώτη φάση, με επίκεντρο αντιδιαβρωτικά και άλλα έργα. Το σχέδιο αποκατάστασης της Βόρειας Εύβοιας, του οποίου ηγείται ο Σταύρος Μπένος, στοχεύει μέσα από 10 μελέτες σε ολιστική προσέγγιση της επόμενης μέρας για όλα τα επίπεδα ζωής στην περιοχή ενώ θα αποτελέσει πιλότο και για άλλες περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό γίνονται σχέδια για την Ηλεία και άλλες περιοχές που επλήγησαν από τις πρόσφατες πυρκαγιές, καθώς και άλλα σημεία ενδιαφέροντος στην επικράτεια.
Ας σημειωθεί ότι οι αγρότες έχουν να διαχειριστούν επίσης προκλήσεις που σχετίζονται με την νέα ΚΑΠ, μέσω της οποίας η Ελλάδα εξασφάλισε κονδύλια 19,3 δισ. ευρώ και στο πλαίσιο αυτό ζητούν επιπλέον υποστήριξη. Η κυβέρνηση σε απάντηση των παραπάνω έχει ξεκινήσει εκστρατεία ενημέρωσης και μέσω του ΥπΑΑΤ, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, επισκέπτεται τις ανά τη χώρα περιφέρειες για διαβουλεύσεις με τους τοπικούς φορείς προκειμένου να αναπτυχθούν συνέργειες με αγροδιατροφικό τομέα, τον τουρισμό. Οι όποιες παρεμβάσεις αναμένεται να συνδυαστούν με εργαλεία χρηματοδότησης και με στόχο να συνεισφέρουν στην αύξηση των εισοδημάτων των αγροτών και κατ’ επέκταση στο ΑΕΠ.
Τα μέτρα για τους αγρότες, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των παράνομων ελληνοποιήσεων έγιναν δεκτά με ανακούφιση από τους επιχειρηματίες, που θεωρούν ωστόσο ότι απαιτούνται και πρόσθετες παρεμβάσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση ο πρωθυπουργός άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο, μεταφέροντας στη χθεσινή συνέντευξη τύπου την στόχευση της κυβέρνησης να προστατεύσει το εισόδημα και τον ανταγωνισμό.
Δημοσιονομικές προοπτικές και σταθερότητα
Εντωμεταξύ, ο πρωθυπουργός εγγυήθηκε την πολιτική σταθερότητα- κρίσιμης σημασίας παράμετρο για το επενδυτικό κλίμα- τονίζοντας ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την συνταγματική της θητεία παρά τις προκλήσεις της αντιπολίτευσης, που μιλά για εκλογές χωρίς να τις ζητά προσθέτοντας με νόημα ότι «οι γαλοπούλες δεν βιάζονται να έρθουν τα Χρισούγεννα».
Αναφορικά με τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα φέρουν πιο κοντά πρόσθετα μέτρα στήριξης, η κυβέρνηση αναμένεται να έχει πιο καθαρή εικόνα στο προσεχές διάστημα ενόψει της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2022. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, το σύμφωνο σταθερότητας θα αλλάξει, με σχετική συζήτηση να ανοίγει μετά τις γερμανικές εκλογές. Η χώρα πάντως από το επόμενο έτος θα είναι σε θέση να πετυχαίνει στόχους πλεονασμάτων, με συνέπεια τη βελτίωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε πολύ αισιόδοξος για την πορεία της οικονομίας και το 2022, προαναγγέλλοντας αναβάθμιση του στόχου ανάπτυξης μετά την αναθεώρηση του στόχου το 2021 σε 5,9% από 3,6%.
Εν κατακλείδι, η απάντηση της κυβέρνησης στα αιτήματα παραγωγικών φορέων για επιπλέον παρεμβάσεις είναι «να χωνέψουμε πρώτα τα μέτρα που ανακοινώσαμε», όπως είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός εξηγώντας ότι όσο η οικονομία αναπτύσσεται το μέρισμα θα καρπώνονται οι πολίτες με απώτερο στόχο τη μείωση των ανισοτήτων. Γι’ αυτό π.χ. δίνεται έμφαση στους μακροχρόνια ανέργους, κατηγορία πολιτών που πλήττεται περισσότερο από την ακραία φτώχεια. «Ο πλούτος που θα δημιουργείται θα διανέμεται με δίκαιο τρόπο», δεσμεύθηκε ο κ. Μητσοτάκης.
