«Μη στοιχηματίσετε στην ανάκαμψη της Ευρώπης»

Άποψη του Σάιρους Σανάτι, αρθρογράφου του Fortune

Οι επενδυτές που στοιχηματίζουν σε μια ισχυρή ανάκαμψη στην Ευρώπη ίσως χρειαστεί να ξανασκεφτούν την στρατηγική τους. Οι αναπάντεχες και μεγάλες κάμψεις στη βιομηχανική παραγωγή, μαζί με την παρατεταμένα υψηλή ανεργία, φανερώνουν ότι η οικονομία της Γηραιάς ηπείρου είναι ακόμα βαλτωμένη.

Η κακή ακολουθούμενη πολιτική μαζί με ένα έλλειμμα ηγεσίας τόσο σε εθνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο συνεχίζουν να βλάπτουν τη δυνατότητα ανάκαμψης. Τα προβλήματα της Ευρώπης είναι υπαρξιακά και απαιτούν τολμηρές και ριζικές αλλαγές σε όλα τα κυβερνητικά επίπεδα ώστε να διασφαλιστεί μια ισχυρή και διαρκής ανάκαμψη. Έως ότου οι ηγέτες της Ευρώπης να δείξουν αποφασιστικότητα για επώδυνες αλλαγές, η οικονομία της ηπείρου θα συνεχίσει να χειροτερεύει.

Οι επενδυτές από τις ΗΠΑ, με οδηγό τα μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά και αμοιβαία κεφάλαια, έχουν επενδύσει περί τα 65 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ευρώπη στο πρώτο εξάμηνο του έτους, το υψηλότερο ποσό εδώ και 36 χρόνια, σύμφωνα με έρευνες της Goldman Sachs.

Σίγουρα δεν διοχετεύτηκε το σύνολο των χρημάτων αυτών στην Ευρώπη με την ελπίδα ανάκαμψης. Ένα μέρος των χρημάτων είναι αποσύρσεις ρευστού από τις ανερχόμενες αγορές και επανεπενδύσεις σε περισσότερο ώριμες αγορές.

Παρ’ οόλ’ αυτά, ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων πήγε στην Ευρώπη σκόπιμα, με το σκεπτικό ότι οι αγορές ετοιμάζονται για μεγάλη κούρσα ανόδου. Πολλοί διαχειριστές χαρτοφυλακίων μετανιώνουν που δεν πρόλαβαν την έντονη ανάκαμψη των μετοχών στην Αμερική μόλις έξι μήνες μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers πριν από πέντε χρόνια. Τα κεφάλαια εκείνα που ρίσκαραν και πόνταραν στις αμερικανικές μετοχές κέρδισαν τεράστια ποσά τα επόμενα δύο χρόνια όσο η αμερικανική κυβέρνηση διοχέτευε ρευστό στο τραπεζικό σύστημα. Η αμερικανική οικονομία ανέκαμψε πολύ πιο γρήγορα από όσο θα περίμενε ο περισσότερος κόσμος και ξεπέρασε τους παραδοσιακούς οικονομικούς δείκτες που παρέμεναν καχεκτικοί ακόμα και αφού πολλές εταιρείες άρχισαν να έχουν κερδοφορία.

Έκπληξη: Η Lehman Brothers είναι ακόμα μεγάλη

Την περασμένη εβδομάδα οι ευρωπαϊκές αγορές τρόμαξαν όταν αποκαλύφθηκε ότι η βιομηχανική παραγωγή στην ευρωζώνη για τον Ιούλιο μειώθηκε κατά 1,5% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Οι αρχικές εκτιμήσεις αναφέρονταν σε μηδενική αλλαγή – πράγμα που σημαίνει ότι έπεσαν έξω.

Αυτό το είδος λάθους δε συμβαίνει συνήθως σε μαζική κλίμακα. Οι ειδικοί πιάστηκαν αδιάβαστοι και δε μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί το νούμερο αυτό ήταν τόσο χαμηλό και τόσο εκτός προβλέψεων. Οι επενδυτές άρχισαν να ξεπουλάνε μετοχές αλλά το αίσθημα στην αγορά ήταν περισσότερο αυτό της σύγχυσης, που εκδηλώθηκε και στις συνεδριάσεις της Παρασκευής.

Πώς έγινε λοιπόν αυτό; Μια βαθύτερη ματιά στους αριθμούς δείχνει ότι η Γερμανία, το μεγαλύτερο μέλος της ευρωζώνης, είχε πτώση 2,3% για εκείνο το μήνα. Καθώς είναι η μεγαλύτερη οικονομία, η έντονη αυτή πτώση συνεισέφερε σημαντικά στη γενική πτώση. Όμως, οι υποστηρικτές της ευρωζώνης ισχυρίζονται ότι η Γερμανία οδηγεί την ευρωζώνη εκτός ύφεσης. Προς στιγμήν, αυτό δε μοιάζει να ισχύει.

Διαβάστε επίσης:  «Μην πανηγυρίζετε. Έχει ακόμα κρίση»

Το αντίπαλο στρατόπεδο πιστεύει ότι η πραγματική ανάπτυξη θα έρθει από χώρες που βρίσκονται σε ύφεση, όπως οι περιφερειακές οικονομίες της ευρωζώνης. Όμως στην Ιρλανδία η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε με το ιλιγγιώδες ποσοστό του 8,7%. Συνέχεια είχε η Πορτογαλία, η οποία σημείωσε μείωση κατά 3,2%.

Και το πράγμα γίνεται χειρότερο. Από όλες τις κατηγορίες βιομηχανικής παραγωγής που μελετήθηκαν, η μεγαλύτερη πτώση σημειώθηκε στα κεφαλαιουχικά αγαθά, 2,2% σε όλη την ευρωζώνη. Αυτή η πτώση δείχνει ότι οι επιχειρήσεις δεν αισθάνονται σίγουρες για το μέλλον και δεν επενδύουν στα εργαλεία εκείνα που θα αυξήσουν την οικονομική παραγωγή.

Στο σημείο αυτό είναι εύκολο να αγνοήσει κανείς αυτά τα νούμερα και να συνεχίσει αμέριμνος πιστεύοντας ότι δε συμβαίνει τίποτα, όμως κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος. Οι βιομηχανικοί αυτοί δείκτες δείχνουν τη σύγχυση που επικρατεί και την πολιτική και οικονομική αποδιοργάνωση που συνεχίζει να μαστίζει την ήπειρο μετά την κρίση δημοσίου χρέους. Οι αιτίες αυτής της κρίσης, δηλαδή το υψηλό χρέος και η ασθενής οικονομική παραγωγή, παραμένουν σε πλήρη ισχύ. Πράγματι το δημόσιο χρέος παραμένει εκτός ορίων και η ανεργία συνεχίζει να καλπάζει. Πολλές οικονομίες της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων η Ιταλία και η Γαλλία, συνεχίζουν να έχουν χρέος άνω του 3%. Αυτό σημαίνει ότι προσθέτουν μεγάλο χρέος καθιστώντας τες πιο επίφοβες σαν επενδυτικό προορισμό. Αν οι κυβερνήσεις έκαναν βήματα για να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση θα ήταν κατανοητό. Όμως και οι δύο κάνουν τα πράγματα χειρότερα.

Διαβάστε: Δέκα χώρες που τις «πνίγει» το χρέος

Είναι πειρασμός να στοιχηματίσει κανείς στην ευρωζώνη. Η αύξηση κατά 0,3% του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο ήταν η πρώτη μετά από έξι τρίμηνα ύφεσης. Όμως οι χρηματιστηριακές αγορές στην Ευρώπη έχουν ανέβει πολύ βασιζόμενες σε εικασίες και όχι σε γεγονότα.

Η Ευρώπη είναι ακόμα ασθενής και υπάρχουν πολλά στοιχεία που το αποδεικνύουν. Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής φανερώνει ότι τα δομικά ζητήματα στη Γηραιά ήπειρο δεν συνεχίζουν να την καθηλώνουν. Είναι πιθανό η Ευρώπη τελικά να λύσει τα προβλήματα αυτά και να βγει ισχυρότερη από ποτέ από την κρίση, όμως κάτι τέτοιο δε φαίνεται στον ορίζοντα.