Μία ελληνική εταιρεία μέσα στις δέκα πιο καινοτόμες επιχειρήσεις του κόσμου στον κλάδο επιστημών ζωής

Μια αμιγώς ελληνική εταιρεία έρευνας και τεχνολογίας, η Fasmatech, που ιδρύθηκε το 2010 στην Αθήνα από δύο ερευνητές, τον Δρα Δημήτρη Παπαναστασίου και τον Δρα Μανώλη Ραπτάκη, κατάφερε να ξεχωρίσει για το έργο της και περιλαμβάνεται στη φετινή λίστα με τις δέκα πιο καινοτόμες εταιρείες παγκοσμίως στον κλάδο των επιστημών ζωής (life sciences). Η αναγνώριση έγινε από ανεξάρτητη επιτροπή της επιστημονικής επιθεώρησης The Scientist.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Παπαναστασίου, διευθύνων σύμβουλος και επιστημονικός διευθυντής της Fasmatech, «η εταιρεία ιδρύθηκε το 2010 καθώς αποφασίσαμε να μεταφέρουμε στην Ελλάδα την τεχνογνωσία και την εμπειρία που είχαμε αποκτήσει κατά τη μακρά θητεία μας σε ερευνητικά κέντρα και μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού. Η εταιρεία έχει κάνει μικρά αργά και σταθερά βήματα προς τα εμπρός. Θα συνεχίσουμε να μεγαλώνουμε και ελπίζουμε να φερουμε και άλλες επιτυχίες στην Ελλάδα».

Ο κ. Παπαναστασίου εκφράζει την ικανοποίησή του για την διάκριση της Fasmatech επισημαίνοντας ότι «είναι μεγάλη χαρά και τιμή να μπορεί να βρίσκεται μια ελληνική εταιρεία σε αυτόν τον κύκλο. Η αναγνώριση σε αυτό επίπεδο είναι προϊόν έντονα συλλογικής προσπάθειας και είμαστε πολύ περήφανοι για μια ακόμα επιτυχία της ερευνητικής μας ομάδας».

Η Fasmatech βραβεύεται για τη δημιουργία του οργάνου Omnitrap, το οποίο βασίζεται σε νέα τεχνολογία φασματομετρίας μάζας που ανέπτυξε η εταιρεία στην Ελλάδα, η οποία επιτρέπει για πρώτη φορά την επεξεργασία πρωτεϊνών υψηλού μοριακού βάρους και καταγράφει πληροφορίες για τη δομή τους, την αλληλουχια των αμινοξεων, και κατ’ επέκταση επιτρέπει την μελέτη μοριακών αλληλεπιδράσεων σε βάθος χρησιμοποιώντας το ευρύτερο δίκτυο μεθόδων ανάλυσης που έχει ενσωματωθεί ποτέ σε ένα επιστημονικό όργανο.

«Η τεχνολογία του Omnitrap είναι ένα μέρος της έρευνας πάνω στο οποίο έχει δουλέψει ολόκληρη η ομάδα της Fasmatech εντατικά και για πάρα πολύ καιρό. Μέσα σε αυτήν την περίοδο των 6 με 7 χρόνων, έχουν γίνει μια σειρά από ανακαλύψεις γύρω από την συγκεκριμένη τεχνολογία οπότε το αποτέλεσμα ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο. Η συσκευή είναι μοναδική, επειδή επιτρέπει να αναλύσουμε τις πρωτεΐνες με πολλούς τρόπους και αυτό δίνει τη δυνατότητα να εξετάσουμε τα χαρακτηριστικά τους με μεγάλη ακρίβεια», τονίζει ο κ. Παπαναστασίου.

Ερωτηθείς για την οικονομική κρίση και την πιθανότητα να λειτούργησε ανασταλτικά στην απόφαση των δύο ερευνητών να επιστρέψουν στην Ελλάδα ο κ. Παπαναστασίου διευκρινίζει ότι η εταιρεία ιδρύθηκε στην Ελλάδα στην αρχή της κρίση. «Ο σχεδιασμός του να επιστρέψουμε πίσω στη χώρα και να δημιουργήσουμε μια ερευνητική ομάδα που θα ασχολείται με εξειδικευμένα θέματα είχε ξεκινήσει πριν το 2010. Είχαμε κάνει μια σειρά από κινήσεις έτσι ώστε να φέρουμε κάποια προτζεκτ στην Ελλάδα και να λειτουργήσουμε αρχικά σαν μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών σε ερευνητικό επίπεδο για μεγάλες πολυεθνικές του χώρου. Οπότε για εμάς η κρίση δεν λειτούργησε ανασταλτικά. Είχαμε εξασφαλίσει έναν μικρό προϋπολογισμό που ηταν οριακά αρκετός για να συντηρήσει οικονομικά μια τέτοια προσπάθεια. Αρωγός στην προσπαθεια μας βρεθηκε και το Ευγενίδειο Ίδρυμα, ειδικά στα πρώτα βήματα της εξέλιξης της εταιρίας που ήταν καθοριστικά για την συνέχεια».

Η Ελλάδα μπορεί, σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου να φέρει πίσω το επιστημονικό δυναμικό που έχασε τα χρόνια της κρίσης «εφόσον γίνουν πάρα πολλές αλλαγές στον στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και δρούμε εδώ στην Ελλάδα», αναφέρει και συνεχίζει, «Το περιβάλλον είναι ιδιαίτερα προβληματικό, οι συλλογικές προσπάθειες και τα συνεργατικό πνεύμα δεν είναι στοιχεία που καλλιεργούνται σοτν βαθμό που απαιτείται. Προσπάθειες σαν τις δικές μας δεν στηρίζονται ουσιαστικά. Ίσως τα τελευταία χρόνια μετά την κρίση κάποια πράγματα προσπαθούν να τακτοποιηθούν, να ομαλοποιηθούν αλλά το περιβάλλον είναι παραμένει μεταβαλλόμενο. Η φορολογία για παράδειγμα αλλάζει συνεχώς ενώ η γραφειοκρατία λειτουργεί αποτρεπτικά».

Προσθέτει επίσης ότι «για επιστημονική εξέλιξη, έρευνα και τεχνολογία η Ελλάδα δεν είναι εκλκυστικός προορισμός. Παρόλο που έχει τη δυνατότητα γιατί έχει επιστημονικό δυναμικό εξακολουθεί ως χώρα να είναι προβληματική και σε αυτόν τον τομέα».

Η Fasmatech έχει την έδρα της στο τεχνολογικό πάρκο Λεύκιππος του Κέντρου Ερευνών Δημόκριτος, στην Αγία Παρασκευή, «μια μικρή όαση για νεοφυείς επιχειρήσεις υψηλής έντασης γνώσης», όπως χαρακτηριστκά αναφέρει.

Εδώ και δύο χρόνια η εταιρεία, σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου, πέτυχε να εγκριθούν δικές της προτάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να χρηματοδοτηθεί η εξέλιξη αναδυόμενων τεχνολογιών υψηλού ρίσκου, και αυτό είναι επιπλέον μεγάλο κατόρθωμα της εταιρείας, έχοντας εξασφαλίσει σημαντική χρηματοδότηση για τα επόμενα χρόνια.

Σημειώνεται ότι η επιστημονική επιθεώρηση The Scientist εστιάζει στις Επιστήμες Ζωής (Life Sciences) που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων κυτταρικής και μοριακής βιολογίας, γενετικής και άλλων επιστημονικών πεδίων. Τα φετινά βραβεία εστιάζουν σε τεχνολογίες που επιτρέπουν την έρευνα σε επίπεδο ενός κυττάρου, έτσι ώστε να μελετηθούν τα δεδομένα που περιέχονται στο RNA, το DNA και τις πρωτεΐνες του.

Ο Δημήτρης Παπαναστασίου βραβεύτηκε το 2014 με το διεθνές βραβείο Curt Brunnee, για την «εξαιρετική συνεισφορά στην ανάπτυξη οργάνων φασματομετρίας μάζας από πρόσωπα ηλικίας κάτω των 45 ετών».

Στο πελατολόγιο της Fasmatech περιλαμβάνονται διεθνή ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, όπως το Karolinska Institut (Σουηδία), το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης (Γαλλία) και πολλά άλλα στη Γερμανία, Ολλανδία κλπ, για τα οποία η εταιρεία κατασκευάζει κατά παραγγελία φασματόμετρα μάζας βελτιωμένης διαχωριστής ικανότητας που χρησιμοποιούνται σε ιατρικές και άλλες ερευνητικές εφαρμογές. Η ζήτηση στην εσωτερική αγορά της Ελλάδας παραμένει μηδενική.

Η εταιρεία ακολούθησε ένα οργανικό μοντέλο ανάπτυξης, ξεκινώντας με παροχή υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες του χώρου, έχοντας έτσι την δυνατότητα να οργανώσει και να διευρύνει την επιστημονική της ομάδα. Σταδιακά, το βάρος ανάπτυξης της εταιρίας μετατοπίστηκε στον σχεδιασμό και την κατασκευή εξιδεικευμένων οργάνων για εξωτικές εφαρμογές, ένα κενό της αγοράς που δεν κάλυπταν οι μεγάλες εταιρίες του χώρου. Η εξέλιξη της τεχνολογίας Omnitrap έχει πραγματοποιηθεί με εσωτερική χρηματοδότηση που προέκυψε από τον κύκλο εργασιών της εταιρίας που αφορούσε στην κατασκευή αυτών των εξειδικευμένων εργαλείων φασματομετρίας μάζας για πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. Η πλατφόρμα Omnitrap είναι διαθέσιμη ως πρόσθετο στοιχείο στα φασματόμετρα μάζας της διεθνούς εταιρείας Thermo Scientific, επεκτείνοντας τις δυνατότητές της υπάρχουσας τεχνολογίας τόσο στις πρωτεΐνες υψηλού μοριακού βάρους όσο και στις μεθόδους διάσπασης με στόχο τον προσδιορισμό της δομής τους.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ