Μια μεταναστευτική, δημογραφική και κλιματική βόμβα

Τα τελευταία 500 εκ. χρόνια πέντε αφανισμοί έχουν συμβεί στην Γη από γεωλογικά ή αστρονομικά γεγονότα.
Όλα δείχνουν ότι ο έκτος αφανισμός θα είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Elisabeth Colbert ‘’Η έκτη Εξαφάνιση’’

Ο διάδοχος του επικεφαλής οικονομολόγου του ΔΝΤ Πιερ Μπλανσάρ ονομάζεται Μορίς Ομπσφελντ. Ήταν μέχρι πρότινος σύμβουλος του Αμερικανού Προέδρου Μπάρακ Ομπάμα και με το καλημέρα στην πρώτη δημόσια τοποθέτησή του αναδεικνύει τις προκλήσεις του παγκόσμιου συστήματος.

Οι άμεσοι κίνδυνοι που βάζουν το σύστημα σε περιπέτειες είναι κατά την γνώμη του η επικείμενη αύξηση των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, οι μεταναστευτικές πιέσεις στην Ευρώπη και η ενδεχόμενη έξοδος της Μ. Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτοί οι κίνδυνοι συμπληρώνουν τους μακροπρόθεσμους κινδύνους : την κλιματική αλλαγή και την ανάπτυξη. Και προτείνει τη διατήρηση των αμερικανικών επιτοκίων της FED, την συνέχιση της ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την ενασχόληση του ΔΝΤ με την ενημέρωση των χωρών που κινδυνεύουν άμεσα από την κλιματική αλλαγή.

Αυτά που επισημαίνει και τα ζητήματα που δεν αναφέρει ως άμεσους κινδύνους (την κρίση των αναδυομένων και τους συνεχιζόμενους κινδύνους από την ‘’σκιώδη’’ Τραπεζική) έχουν το αποτύπωμα των Δημοκρατικών. Και αναδύουν άρωμα νεοκευνσιανισμού. Μην ξεχνάμε, ότι το Ταμείο φέρει ακόμη το στίγμα της νεοφιλελεύθερης προσέγγισης που σφραγίζει τις δράσεις του από την εποχή της «Συμφωνίας της Ουάσιγκτον’» (Washington Consensus).

Παρά τις όποιες παρεκκλίσεις από τους κανόνες του, που επιβάλει η σύγχρονη εποχή, τα μνημόνια που απαιτεί από τις χώρες που προσφεύγουν στο Ταμείο παραβλέπουν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική αποσταθεροποίηση που προκαλούν στα υπερχρεωμένα κράτη. Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι τυπικό δείγμα της νοοτροπίας αυτής, η οποία πρέπει να αλλάξει, γιατί πλέον έχει γίνει επικίνδυνη για την ευστάθεια του συστήματος. Και με αυτήν την έννοια οι επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ, όπως και το πιθανό Brexit είναι πολιτικά γεγονότα, που θα καθορίσουν το μέλλον της διεθνούς ισορροπίας.

Αρχές της δεκαετίας του 90, ο ΟΗΕ είχε πραγματοποιήσει μια μελέτη για τους τρεις κινδύνους που απειλούν την ανθρωπότητα σε βάθος χρόνου. Η δημογραφική εξέλιξη με κύρια χαρακτηριστικά την αύξηση του πληθυσμού της Γης κατά 1 δις ανά δεκαετία και παράλληλη αναστροφή της πυραμίδας των ηλικιών στον βιομηχανικό κόσμο, η κλιματική αλλαγή, και οι πιέσεις από μεταναστευτικά κύματα για οικονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους αναφέρονται ως τα κυρίαρχα ζητήματα, που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις με κοινές δράσεις.

Οι προφητείες βγαίνουν αληθινές στις μέρες μας. Τις ζούμε. Όμως η παγκόσμια κοινότητα δεν αντιμετώπισε με επάρκεια τις προκλήσεις. Και το αποτέλεσμα της ολιγωρίας μοιάζει εφιαλτικό. Οι αποφάσεις της παγκόσμιας συνόδου για το κλίμα στο Παρίσι και κυρίως η εφαρμογή τους, θα παίξoυν καθοριστικό ρόλο για την παγκόσμια οικονομία στον αιώνα μας. Οι αποφάσεις για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού κύματος από την πελαγωμένη Ε.Ε. , επίσης. Τέλος η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που ζούμε τα τελευταία χρόνια και οι λύσεις που εφαρμόζονται, είναι ένα κουβάρι που συνεχώς θα το έχουμε μπροστά μας για ξεμπέρδεμα.

Σε αυτό το πλαίσιο θα διαγραφεί και το μέλλον της περιοχής μας που πιέζεται και θα πιεστεί ακόμη περισσότερο τόσο από την αλλαγή του κλίματος, όσο και από τα μεταναστευτικά ρεύματα και την οικονομία. Και η πίεση δεν θα είναι μόνο πολιτιστική και οικονομική, αλλά πιθανότητα και γεωπολιτική.

Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν δυνάμεις στην χώρα μας που μπορούν να επεξεργαστούν ένα σύνθετο σχέδιο για να αντιμετωπίσουν τα σύνθετα προβλήματα που μας ταλαιπωρούν και θα μας ταλαιπωρήσουν στο μέλλον…

*Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι πρώην διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.