Έρευνα: Μειώθηκαν οι πτωχεύσεις στην Ελλάδα το 2014

Η ICAP Group, μέλος της FEBIS (Federation of Business Information Services), παρουσιάζει σε αποκλειστικότητα στην ελληνική αγορά στοιχεία πτωχεύσεων εταιρειών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Τα στοιχεία αυτά καθώς και τα αντίστοιχα στοιχεία άλλων χωρών συγκέντρωσαν, ανέλυσαν και μελέτησαν για κάθε χώρα οι εταιρείες-μέλη της FEBIS, όπως η ICAP Group για την Ελλάδα, ενώ η τελική επιμέλεια έγινε από την CREDITREFORM (Γερμανία). Όλα τα στοιχεία περιλαμβάνονται στη ετήσια μελέτη “Corporate insolvencies in Europe 2014/15”.

Στην Ελλάδα σημειώθηκαν 330 πτωχεύσεις το 2014, έναντι 392 πτωχεύσεων το 2013, μείωση της τάξης του 15,8%, η δεύτερη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση στον ευρωπαϊκό νότο μετά την Ισπανία. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που μόνο ένα μικρό ποσοστό των εταιρικών λουκέτων, πραγματοποιήθηκε μέσω των επίσημων διαδικασιών του πτωχευτικού κώδικα.

Οι πτωχεύσεις στις χώρες GIIPS (Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία) μειώθηκαν κατά 5,8% σε 31.187 -η πρώτη θετική εξέλιξη στο μέτωπο αυτό από την αρχή της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης-, ωστόσο ο απόλυτος αριθμός των πτωχεύσεων παραμένει σε υψηλά επίπεδα και έχει στην πραγματικότητα υπερ-τριπλασιαστεί από το 2007.

Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ο αριθμός των πτωχεύσεων αντιπροσωπεύει μόνο ένα μέρος του συνολικού αριθμού των διαλύσεων των επιχειρήσεων σε μια χώρα. Οι οικονομικές δυσκολίες συχνά ενδέχεται να οδηγήσουν στο κλείσιμο των πολύ μικρών επιχειρήσεων χωρίς επίσημες διαδικασίες, οι οποίες, σε αυτή την περίπτωση διαγράφονται από το Εμπορικό Μητρώο. Η έκταση τέτοιων περιστατικών ποικίλλει ανάλογα με τη χώρα. Ειδικά στις Μεσογειακές χώρες, αυτή η προσέγγιση έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων που βρίσκονται ακόμα σε λειτουργία μετά από τη μακρά περίοδο της ύφεσης.

Η κα Φανή Δρακοπούλου, Διευθύντρια Business Information & Credit Ratings της ICAP Group A.E., αναφερόμενη στην εξέλιξη της πορείας των ευρωπαϊκών και αντίστοιχα των ελληνικών επιχειρήσεων έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Η μείωση για πρώτη φορά την τελευταία 3ετία του συνολικού αριθμού των πτωχεύσεων στις οικονομίες της Δυτικής Ευρώπης επιβεβαιώνει τη διαφαινόμενη τάση οικονομικής ανάκαμψης που είχε αρχίσει ήδη να παρατηρείται από το 2013 με την οριακή αύξηση των πτωχεύσεων σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν σημαντικά προβλήματα στις οικονομίες αρκετών χωρών, κυρίως στις περιοχές της Κεντρικής, Ανατολικής και της Νότιας Ευρώπης, λόγω της πολιτικής αστάθειας και της οικονομικής αβεβαιότητας που δημιούργησαν οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και η κρίση χρέους της Ελλάδας.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, έπειτα από ανάλυση των συνολικών αποτελεσμάτων των εταιριών, βάσει των οικονομικών καταστάσεων που είναι καταχωρημένες στη βάση δεδομένων της ICAP Group, προκύπτει περαιτέρω μείωση των ζημιών τη διετία 2014 / 2013. Πιο συγκεκριμένα, οι συνολικές ζημίες περιορίστηκαν κατά 50% το 2014 σε σχέση με το 2013, ενώ και τη διετία 2013 /2012 (με βάση δείγμα 16.307 διαθέσιμων ισολογισμών) είχε προκύψει επίσης σημαντική μείωση των συνολικών ζημιών κατά 60%. Αντίστοιχα, τα κέρδη EBITDA το 2014 αυξήθηκαν για πρώτη φορά την τελευταία 3ετία κατά 16% σε σχέση με το 2013.

Επισημαίνουμε επίσης ότι ο καταγεγραμμένος στην έκθεση αριθμός πτωχεύσεων για την Ελλάδα είναι ιδιαίτερα χαμηλός σε σύγκριση με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, καθώς μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων δεν κινείται δικαστικά έναντι των οφειλετών τους λόγω των μακροχρόνιων διαδικασιών και της γραφειοκρατίας που ενέχει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα. Αξίζει όμως να αναφέρουμε ότι οι πρόσφατες τροποποιήσεις του Πτωχευτικού Κώδικα (Ν. 4336/2015) αναμένεται ότι θα βελτιώσουν τη λειτουργικότητα της συγκεκριμένης διαδικασίας και θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητά της προς όφελος των ίδιων των επιχειρήσεων.

Συμπερασματικά, είναι γεγονός ότι οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων από τον περασμένο Ιούλιο καθώς και η πολιτική αστάθεια δημιούργησαν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, κυρίως στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω αναμένεται επίσης να επιδεινωθούν τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων για το 2015 καθώς και να μειωθεί συνολικά ο αριθμός των ενεργών επιχειρήσεων.

Η επίτευξη όμως της συμφωνίας με τους εταίρους, η πολιτική σταθερότητα και οι βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές θεωρούμε ότι θα συμβάλλουν στην ομαλοποίηση της ελληνικής οικονομίας και θα αναστρέψουν εντός του 2016 την πτωτική πορεία του οικονομικού κλίματος στη χώρα μας.»

1. Πτωχεύσεις Εταιρειών στη Δυτική Ευρώπη (2013/14)

Ο συνολικός αριθμός των εταιρειών που πτώχευσαν στη Δυτική Ευρώπη το 2014 ανήλθε σε 179.662 επιχειρήσεις έναντι 189.855 επιχειρήσεων το 2013 (μείωση 5,4% ή 10.000 επιχειρήσεις), δείχνοντας τα πρώτα σημάδια οικονομικής ανάκαμψης, αφού για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια οικονομικής ύφεσης, το ποσοστό γίνεται αρνητικό. Συνολικά στη Δυτική Ευρώπη ήταν ο πρώτος χρόνος που παρουσιάστηκε μείωση στις πτωχεύσεις από το 2010/2011 που είχε σημειωθεί οριακή πτώση (-0,7%).

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 17 χώρες που εξετάστηκαν, μόνο δύο παρουσίασαν θετικό πρόσημο, η Ιταλία (+12,8%) και η Νορβηγία (+5,2%). Οι υπόλοιπες χώρες εμφανίζουν αρνητικά ποσοστά και μάλιστα σε εφτά από αυτές είναι διψήφια, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ισπανία (-28,5%), την Ολλανδία (-20,7%) και την Δανία (-18,9%). Πιο ήπια πτώση παρουσίασε η Γαλλία (-0,7%) και η Αυστρία (-0,5%).

2. Ποσοστό συμμετοχής Τομέων Δραστηριότητας στις Πτωχεύσεις

Συγκριτικά με το 2013 η εικόνα της συμμετοχής των Τομέων Δραστηριότητας στο σύνολο των Πτωχεύσεων παραμένει ίδια, με τον Τομέα των Υπηρεσιών να έχει τη μεγαλύτερη συμμετοχή (37%) στο σύνολο των πτωχεύσεων της Δ. Ευρώπης το 2014, παραμένοντας σταθερός έναντι της περσινής χρονιάς. Ο Τομέας του Εμπορίου, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται το Λιανικό και Χονδρικό Εμπόριο, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις catering, αύξησαν ελαφρώς τη συμμετοχή τους, από 31,1% σε 31,7%, με 1 στις 3 επιχειρήσεις να δηλώνουν πτώχευση το 2014.

Παράλληλα, και ο Τομέας της Βιομηχανίας σημείωσε μικρή μείωση από 11,1% σε 10,8% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ σχεδόν σταθερό ποσοστό συμμετοχής παρουσίασε ο Τομέας των Κατασκευών.

3. Οικονομική Κατάσταση και Ρευστότητα των Επιχειρήσεων

Ι. Περιθώριο κέρδους ΕΒΙΤ – Έσοδα και Κέρδη στη Δ. Ευρώπη

Εξετάζοντας τους πιο πρόσφατους δημοσιευμένους ισολογισμούς του 2013 σε δείγμα 3,3 εκατ. επιχειρήσεων της Δυτικής Ευρώπης διαπιστώνεται ότι η συμμετοχή των εταιρειών που εμφανίζουν χαμηλό περιθώριο ΕΒΙΤ (έως 5%) αυξήθηκε από 29% το 2012 σε 29,4% το 2013, ενώ η συμμετοχή εκείνων με αρνητικό περιθώριο μειώθηκε από 27,9% σε 26,9% το 2013. Περίπου μία στις επτά εταιρείες (15,2%) εμφανίζουν περιθώριο κέρδους ΕΒΙΤ έως 25% το 2013, ενώ οι επιχειρήσεις που δηλώνουν περιθώριο κέρδους ΕΒΙΤ πάνω από 25% (14%) παραμένουν σταθερές συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.

Ο Τομέας του Εμπορίου που περιλαμβάνει Λιανικό και Χονδρικό Εμπόριο, αλλά και τον Κλάδο Εστίασης συγκεντρώνει το 30,4% των επιχειρήσεων με αρνητικό ΕΒΙΤ, ενώ με πολύ χαμηλό περιθώριο έως 5% συγκεντρώνει το 39,2% των επιχειρήσεων. Μόνο το 4,1% των επιχειρήσεων του τομέα, δηλώνει περιθώριο κέρδους ΕΒΙΤ μεγαλύτερο από 25%. Συγκριτικά, στον Κλάδο των Κατασκευών το 10,4% των επιχειρήσεων εμφανίζει περιθώριο κέρδους ΕΒΙΤ μεγαλύτερο από 25%, ενώ το 25,9% των επιχειρήσεων έχουν αρνητικό EBIT.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 2013 το 49,1% των επιχειρήσεων βελτίωσαν την κερδοφορία τους σε σχέση με 44,9% το προηγούμενο έτος. Συνολικά, παρόλη την οικονομική κρίση που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, οι επιχειρήσεις αρχίζουν να παρουσιάζουν μια μικρή άνοδο, υπάρχουν όμως περιθώρια βελτίωσης και η κατάσταση παραμένει εύθραυστη.

ΙΙ. Δείκτης Ιδίων Κεφαλαίων στην Ευρώπη

Βάσει της ανάλυσης των ισολογισμών 2013 για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, αποτυπώνονται οι πρώτες επιδράσεις της οικονομικής ανάκαμψης στην Ευρώπη.

Περίπου μία στις τέσσερις επιχειρήσεις στην Ευρώπη παρουσιάζει έλλειψη κεφαλαίων, όπως και το 2012. Ο αριθμός των επιχειρήσεων με υψηλά επίπεδα (+50%) Ιδίων Κεφαλαίων αυξήθηκε ελάχιστα, ενώ και το μέγεθος των Ιδίων Κεφαλαίων τους βελτιώθηκε περεταίρω με αποτέλεσμα μια στις δυο επιχειρήσεις να είναι σε θέση να αυξήσει το Δείκτη Ιδίων Κεφαλαίων.

Μελέτη για την κατάσταση του δείκτη Ιδίων Κεφαλαίων ανά χώρα, δείχνει ότι η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία (GIIPS states) χαρακτηρίζονται με τους χαμηλότερους δείκτες Ιδίων Κεφαλαίων (27,4%) συγκριτικά με άλλα Ευρωπαϊκά κράτη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο που ο Δείκτης Ιδίων Κεφαλαίων αγγίζει το 47,7%.

4. Ημέρες Πίστωσης

Σημαντική διαφοροποίηση παρουσιάζουν οι ημέρες είσπραξης των απαιτήσεων μεταξύ των χωρών & περιοχών της Ευρώπης. Για τις επιχειρήσεις της Δυτικής Ευρώπης, ο μέσος όρος είσπραξης το 2013 ήταν 56,3 ημέρες, οριακά λιγότερο από το προηγούμενο έτος (56,5 ημέρες). Η περίοδος συλλογής είναι μεγαλύτερη στις χώρες GIIPS (Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία), όπου ο μέσος όρος ήταν 84,4 ημέρες, το οποίο αποτελεί στην πραγματικότητα μια ελαφρά βελτίωση σε σχέση με το 2012.

5. Πτωχεύσεις Εταιρειών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη

Ο συνολικός αριθμός των εταιρειών οι οποίες πτώχευσαν στην Ανατολική Ευρώπη ανήλθε σε 99.671 επιχειρήσεις το 2014, έναντι 96.188 επιχειρήσεων το 2013, μια αύξηση της τάξης του 3,6% έναντι του 2013. Το προηγούμενο έτος οι πτωχεύσεις ήταν σταθερές, όμως οι έντονες συγκρούσεις ανάμεσα στην Ρωσία και την Ουκρανία σε συνδυασμό με το εμπάργκο στο εμπόριο επηρέασαν την οικονομία της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ η μακροχρόνια οικονομική αδυναμία πολλών χωρών της Δυτικής Ευρώπης έχει επίσης επηρεάσει τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς εξαρτώνται ακόμη πολύ μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη.

Σε επίπεδο χωρών, σημαντική αύξηση των πτωχεύσεων παρουσίασε η Σλοβενία (+38,4%) και ακολούθησε η Ουγγαρία (+30,7%). Αντιθέτως, σημαντική μείωση των πτωχεύσεων παρουσίασαν η Τσεχία (-40,8%) και η Ρουμανία (-25,9%).

Η συνολική αύξηση του αριθμού των πτωχεύσεων στην Ανατολική Ευρώπη -όπου ο αριθμός των περιπτώσεων έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2010- προέρχεται από συγκεκριμένες χώρες, όπου πιθανόν να έχει υπάρξει αλλαγή στη σχετική νομοθεσία.