Το Μουσείο Μπενάκη τιμά τον Ελ Γκρέκο

Η πρώτη από τις τρεις εκθέσεις του «Έτους Γκρέκο» στην Αθήνα εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Κουμπάρη, παρουσία της βασίλισσας της Ισπανίας Σοφίας.

Η έκθεση «ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο» ανασυστήνει τον περίγυρο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στο Τολέδο, όπου ο μεγάλος ζωγράφος έζησε επί τριάντα επτά χρόνια, αναζητά τους ελάχιστους ανθρώπους που τον υποστήριξαν ακολουθώντας τα ίχνη τους μέσα από έγγραφα που προέρχονται από ισπανικά ιδρύματα, σπάνια βιβλία, χαρακτικά και λιγότερο από πίνακες του Γκρέκο.

Δύο προσωπογραφίες φίλων και θαυμαστών του έργου του, τις οποίες φιλοτέχνησε ο μεγάλος ζωγράφος, μεταφέρθηκαν από το Πράδο ειδικά για την έκθεση. Η μία απεικονίζει τον γιατρό Ροντρίγκο ντε λα Φουέντε και η άλλη τον διαπρεπή νομικό, Χερώνυμο ντε Θεβάγιος.

«Ο Γκρέκο ήταν από τους μεγάλους πορτρετίστες του 17ου αιώνα και είμαστε περήφανοι γι’ αυτόν. Έζησε, δημιούργησε και πέτυχε σ’ ένα περιβάλλον δύσκολο γι’ αυτόν. Στον περίγυρό του ήταν και Έλληνες οι οποίοι βρέθηκαν στη μακρινή ιβηρική χερσόνησο για να συγκεντρώσουν επίσημα τα λύτρα που απαιτούσαν οι Οθωμανοί προκειμένου να ελευθερώσουν μέλη της οικογένειάς τους. Προσπαθήσαμε με την έκθεση να τιμήσουμε αυτούς τους Έλληνες, όπως και τους Τολεδανούς, που στάθηκαν πραγματικοί συνομιλητές του Γκρέκο» είπε χαιρετίζοντας ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Νίκος Χατζηνικολάου, βασικός επιμελητής της έκθεσης, απευθυνόμενος στη βασίλισσα της Ισπανίας Σοφία, τον υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, τον Άγγελο Δεληβοριά, την Αιμιλία Γερουλάνου και τους προσκεκλημένους των αποψινών εγκαινίων.

«Ένα όνειρο πολλών χρόνων έγινε πραγματικότητα» σημείωσε στον χαιρετισμό του ο συνεπιμελητής, Ιστορικός, Ρίτσαρντ Κέιγκαν, ερευνητής του περίγυρου του Γκρέκο στο Τολέδο, επί τριάντα χρόνια, χωρίς να παραλείψει να αναφερθεί στην «ελληνική ταυτότητα» του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, που φέρει η υπογραφή του ζωγράφου σε όλους τους πίνακες του.

Η «πρωτοτυπία της έκθεσης προκύπτει όχι από την ποσότητα των πινάκων αλλά στην περιήγηση που προσφέρει στην πόλη του Τολέδο της εποχής του Γκρέκο» ανέφερε στον χαιρετισμό του ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, επαινώντας παράλληλα τη δύσκολη προσπάθεια του Μουσείου Μπενάκη, το οποίο, όπως είπε, πρωτοστατεί σε υψηλής στάθμης καλλιτεχνικές διοργανώσεις.

Τη βασίλισσα Σοφία, τον υπουργό και τους προσκεκλημένους των εγκαινίων καλωσόρισε ο Άγγελος Δεληβοριάς, απευθύνοντας ευχαριστίες στο υπουργείο Πολιτισμού και ιδιαιτέρως στη γενική γραμματέα Λίνα Μενδώνη, όπως και στην επιστημονική επιτροπή που συντόνισε το αφιέρωμα στον Γκρέκο, το οποίο συνεχίζεται την ερχόμενη εβδομάδα με την έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης» και μεταφέρεται από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, με τα θαυμαστά έργα του Γκρέκο «Προσκύνηση των ποιμένων», «Παιδί που φυσάει ένα αναμμένο δαυλί», η «Βάπτιση του Χριστού» και «Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά».

Το αφιέρωμα στα 400 χρόνια από τον θάνατο του Γκρέκο θα επεκταθεί και στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, όπου θα εκτεθεί «Η ταφή του Χριστού» (δάνειο της Εθνικής Πινακοθήκης) στο Βυζαντινό Μουσείο και στη Γλυπτοθήκη της Εθνικής Πινακοθήκης.

Οι εκδηλώσεις του Μουσείου Μπενάκη για το Έτος Ελ Γκρέκο

Εκτός από την έκθεση «Ο Φιλικός Κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο», το Μουσείο Μπενάκη σχεδιάζει δύο ακόμα δράσεις για το έτος Γκρέκο, με αφορμή τη συμπλήρωση, φέτος, 400 χρόνων από τον θάνατο του κορυφαίου ζωγράφου.

Στο Μουσείο Μπενάκη, στο Κτήριο της Οδού Πειραιώς μεταφέρεται από 21 Νοεμβρίου η έκθεση «Ο Γκρέκο μεταξύ Βενετίας και Ρώμης».

Η έκθεση έχει ως επίκεντρο τους δύο πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Γκρέκο) που εκτίθενται μόνιμα στους χώρους του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, στο Ηράκλειο. Πρόκειται για τη Βάπτιση του Χριστού, που ανήκει στο Δήμο Ηρακλείου, και την Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά, που αγοράστηκε από τα Ιδρύματα Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού, το 1991.

Τα ιστορικά πρόσωπα που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ο καρδινάλιος Αλεσάντρο Φαρνέζε, ο βιβλιοθηκάριός του Φούλβιο Ορσίνι, καθώς και ο μικρογράφος Τζούλιο Κλόβιο. Ο Γκρέκο φιλοξενήθηκε επί δύο χρόνια (1570-1572) στο Palazzo Farnese μετά από επιστολή του Κλόβιο προς τον καρδινάλιο, όπου τον χαρακτήριζε «σπάνια περίπτωση για τη ζωγραφική», ενώ για τον Φούλβιο Ορσίνι οι ειδικοί πιστεύουν ότι το έργο Άποψη του Όρους Σινά του ανήκε και ίσως να ήταν παραγγελία δική του.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν ντοκουμέντα που αφορούν την παραμονή του Γκρέκο στη Ρώμη, καθώς και εικόνες, πίνακες και χαρακτικά, έργα σημαντικών καλλιτεχνών του 16ου αι. που συνάπτονται με την εικονογραφία των δύο έργων του Θεοτοκόπουλου που εκτίθενται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Ανάμεσά τους πρόκειται να εκτεθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα η Προσκύνηση των ποιμένων από το Agnes Etherington Art Center (Kingston, Καναδάς), η Προσωπογραφία του Giulio Clovio της Sofonisba Anguissola που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού (Ρώμη), καθώς και μια Προσωπογραφία του Fulvio Orsini, αγνώστου καλλιτέχνη, από τις συλλογές του Μουσείου Uffizi.

Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη (κτίριο της οδού Πειραιώς) έως την 1η Μαρτίου 2015.

Στο κτήριο της οδού Πειραιώς θα εκτεθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο πίνακας του Γκρέκο Παιδί που φυσάει ένα αναμμένο δαυλί του Museo Nazionale di Capodimonte της Νάπολης.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Γκρέκο, το Μουσείο θα διοργανώσει τριήμερο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τον καλλιτέχνη και το έργο του.

Το συνέδριο θα έχει τίτλο «El Greco from Crete, to Venice, to Rome, to Toledo» και σε αυτό θα συμμετάσχουν 22 επιστήμονες από όλο τον κόσμο, ειδικούς στο έργο του Θεοτοκόπουλου.

Η ευρεία θεματική και η έμφαση θα δοθεί στον πίνακα του Λαοκόωντα.