MPW 2023: Οι εταιρικές αξίες πηγάζουν πρώτα από τον άνθρωπο
Στο πώς η βιωσιμότητα συμβάλλει στην βελτίωση του εταιρικού μας προφίλ, ξεκλειδώνει χρηματοδοτήσεις και καθιστά μια επιχείρηση εργοδότη επιλογής, αλλά και στο γιατί η συμπερίληψη, η διαφορετικότητα και η τοποθέτηση περισσότερων γυναικών σε θέσεις ευθύνης είναι προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη, είναι μερικά από τα ερωτήματα που κλήθηκαν να απαντήσουν καταξιωμένοι επαγγελματίες στο συνέδριο Most Powerful Women 2023 που διοργάνωσε το Fortune Greece.
To EGS δεν είναι επικοινωνιακό πυροτέχνημα
Οι επενδυτές, οι πελάτες, οι κυβερνήσεις και το ευρύτερο κοινό ασκούν ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στις εταιρείες για να θέσουν τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο των επιχειρηματικών τους μοντέλων. Πώς ανταποκρίνεται η αγορά και ποιες δράσεις μπορούν να αναλάβουν οι επιχειρήσεις προκειμένου να υιοθετήσουν μια πιο βιώσιμη προσέγγιση; Πόσο σημαντική είναι η εταιρική διακυβέρνηση και η ενδυνάμωση των γυναικών, ώστε να δημιουργηθεί ένα πιο ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα;
Σύμφωνα με την Χρύσα Ελευθερίου, Sustainability & Stakeholders Relations Leader, INTERAMERICAN, το κομμάτι της βιωσιμότητας υπήρχε από το 2010 στον Όμιλο ο οποίος είχε λανσάρει στην αγορά δύο πράσινες προϊόντικές γραμμές, όταν ακόμα οι πράσινες πολιτικές ήταν στα σπάργανα.
«Το κομμάτι του περιβαλλοντικού κινδύνου είναι business as usual για μας. Αυτό που δεν ήταν γνώριμο είναι οι ευκαιρίες που έχει το sustainability, οι οποίες αφορούν τη διαφοροποίηση ενός brand, τη βελτίωση του επενδυτικού προφίλ, το πώς θα γίνεις ελκυστικός εργοδότης. Άρα, το ESG μπορεί να λειτουργήσει και ως όχημα για brand positioning».
Η κα Ελευθερίου πρόσθεσε πως έννοιες όπως η συμπερίληψη, η ενσωμάτωση ESG, ο θετικός αντίκτυπος στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενδιαφέρουν πολύ τις νέες γενιές, διότι η βιωσιμότητα ενεργοποιεί την καινοτομία, δημιουργεί περιβάλλοντα και μοντέλα εργασίας που είναι ελκυστικά για τους νέους.
Σχολιάζοντας τις επιδόσεις του ελληνικού επιχειρείν πάνω στο θέμα της βιωσιμότητας, ο κ. Σωκράτης Νικολαΐδης, Strategy & Consulting Senior Manager, Accenture αναγνώρισε πως η χώρα μας σκοράρει ψηλά, ωστόσο, υπάρχει σημαντική καθυστέρηση, καθώς τα πρώτα βήματα που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση ήταν μικρά και αργά. Από το 2020 υπάρχει αλματώδης ανάπτυξη σε όλες τις επιχειρήσεις, εταιρείες ενέργειας, τραπεζικά ιδρύματα, βιομηχανία. Καλά δείγματα γραφής προέρχεται από τον τραπεζικό κλάδο όπου όλες οι τράπεζες έχουν βγάλει προϊόντα και υπηρεσίες που αφορούν τη βιωσιμότητα και την κλιματική ουδετερότητα.
«Κάναμε πρόσφατη μελέτη για το sustainability και όλοι οι CEOs επιβεβαιώνουν την αποδοχή του τομέα της βιωσιμότητας, ότι δηλαδή εντάσσεται στον ρόλο τους. Όμως, οι επιχειρήσεις αδυνατούν να επιτύχουν τους στόχους για απανθρακοποίηση αν δεν διπλασιάσουν τους ρυθμούς μείωσης των ρύπων μέχρι το 2030. Σίγουρα το sustainability είναι σημαντικός παράγοντας για να γίνει μια εταιρεία εργοδότης επιλογής. Ειδικά τα άτομα ηλικίας 25-30 που δίνουν έμφαση στο diversity αξιολογούν θετικά το sustainability σε μια εταιρεία. Η πλειοψηφία των υποψηφίων θεωρούν το sustainability εφάμιλλο των απολαβών».
Κατέληξε λέγοντας πως η βιωσιμότητα αποτελεί τη νέα επαγγελματική «ατραξιόν». Αγγελίες για θέσεις εργασίας που περιλαμβάνουν το sustainability έχουν διπλάσια και τριπλάσια επισκεψιμότητα από άλλες.
Στα πρότυπα που εφαρμόζουν οι εταιρείες προκειμένου να μετρήσουν τα αποτελέσματα των πράσινων στρατηγικών τους αναφέρθηκε η Τίνα Πασσαλάρη, Global Lead of ESG and Sustainable Strategies, dss+.
«Καταβάλλεται προσπάθεια να βγουν πρότυπα κοινά, κατ’ αναλογία των IFRS. Αυτό ευελπιστούμε ότι θα φέρει πιο συγκεκριμένους δείκτες και θα μπορούν να συγκριθούν εταιρείες από διαφορετικούς κλάδους. Υπάρχει και μια σειρά κανονισμών στην Ε.Ε., τόσο ως προς τις εταιρείες, όσο και ως προς τους επενδυτές, μια ώθηση, θα έλεγα, ώστε οι εταιρείες να βελτιώσουν τον τρόπο που δημοσιοποιούν τις επιδόσεις τους, αλλά και την ποιότητα των πληροφοριών. Κάποιος πρέπει να ελέγχει ότι αυτά που ανακοινώνονται είναι σωστά. Και η δημοσιοποίηση των μη χρηματοοικονομικών επιδόσεων δένεται με τη δημοσιοποίηση των χρηματοοικονομικών επιδόσεων».
Θέλοντας να υπογραμμίσει τη σημασία του ESG, η κα Πασσαλάρη τόνισε πως είναι ένα πεδίο στο οποίο δίνουν προσοχή οι επενδυτές και υπενθύμισε πως οι τράπεζες έχουν ενσωματώσει τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής στα stress tests, αλλά και τις ευκαιρίες.
«Πώς θα χρηματοδοτήσουν τους πελάτες τους ώστε να μεταβούν σε ένα πιο βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο; Εκεί έρχεται το Χρηματιστήριο. Περνώντας στους επενδυτές, είναι κοινή πρακτική να χρησιμοποιούν τα ESG στον τρόπο αξιολόγησης των εταιρειών. Σε όλους τους ελέγχους που κάνουν στις εταιρείες πριν επενδύσουν σε αυτές, τα ESG είναι κομμάτια του ελέγχου, αλλά αυτά χρησιμοποιούνται και στο στάδιο μετά την επένδυση για την αναζήτηση ευκαιριών. Θα έλεγα ότι οι επενδυτές επενδύουν σε εταιρείες με υψηλή απόδοση στα ESG γιατί έχουν λιγότερους κινδύνους».
Έχει έρθει η ώρα να αδράξουμε την ευκαιρία
Τα τελευταία χρόνια η αβεβαιότητα, η μεταβλητότητα και οι διαρκείς κρίσεις προβληματίζουν τις νέες γενιές που, επιπλέον, αντιμετωπίζουν με βαθύ σκεπτικισμό τις μεγάλες προκλήσεις: Από την κλιματική καταστροφή και ενδεχόμενες νέες πανδημικές κρίσεις, μέχρι την οικονομική ανασφάλεια, την γεωπολιτική αστάθεια και τις φυλετικές διακρίσεις. Πώς πλοηγούνται σε αυτά τα αχαρτογράφητα νερά, τι ζητούν από την πολιτεία, ποιο «κοινωνικό κράτος» επιθυμούν, τι θέλουν να αλλάξουν στον κόσμο και με ποια εργαλεία πιστεύουν ότι μπορούν να το πετύχουν;
Καταθέτοντας την προσωπική της εμπειρία, η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, παραδέχτηκε πως το υπουργείο ήταν τόσο για την ίδια, αλλά και συνολικά για το κοινωνικό κράτος της Ελλάδας, αχαρτογράφητο.
«Οικονομολόγος είμαι, αριθμούς ξέρω, αλλά από τη δουλειά μου ήξερα να δρω όσο πιο δομημένα γίνεται. Μπορεί να μην ήξερα τη γεωγραφία των φορέων και των δομών, ή των επιδομάτων – 4,2 δισ. ευρώ δίνουμε σε επιδόματα – αλλά ήξερα να σκέφτομαι με δομημένο τρόπο. Με τον τρόπο αυτό προσεγγίσαμε τα ιδρύματα για παιδιά. Ως πανεπιστημιακός είχα συνηθίσει να εργάζομαι σε ένα κουτί, σε ένα γραφείο. Αλλά δεν μπορείς να περιμένεις τον ευάλωτο να έρθει στο γραφείο σου, πρέπει εσύ να βγεις έξω, να πας σε όλη τη χώρα, να καταλάβεις την ευαλωτότητα. Πρέπει να καταλάβεις τι ζητάς, αν χρειάζεται αυτό που ζητάς, να καταλάβεις τι ρυθμίζεις, τι πρέπει να αλλάξεις και τι να χτίσεις. Κάτι στο χαρτί μπορεί να φαίνεται εξαιρετικό αλλά στην πράξη να διαφέρει».
Στα παιδιά και ειδικά στις κλειστές δομές δεν υπήρχε κανένα πλαίσιο. Σύμφωνα με την κα Μιχαηλίδου, οι μονάδες παιδικής φιλοξενίας και φροντίδας είναι οι αρχαιότερες κοινωνικές δομές στην Ελλάδα, παρέμεναν εντελώς αρρύθμιστες, δεν είχαν κανένα πλαίσιο, κανένα κανόνα λειτουργίας.
«Φτιάχνοντας το πλαίσιο, κατάλαβα ότι ακόμα και στην παιδική προστασία υπάρχουν συμφέροντα. Άρα, έπρεπε να υπερασπισθώ την απο-ιδρυματοποίηση. Καταφέραμε ως λέξη να έχει μπει πια στο μέσο νοικοκυριό. Και πλέον περάσαμε από τη διασφάλιση των υπηρεσιών για τα παιδιά, από τη διασφάλιση της υγείας των παιδιών, στην οικονομική χρηστή διαχείριση, στο να έχεις ορκωτό λογιστή, ανεξάρτητα μέλη που δεν θα είναι συγγενείς κλπ. έχουμε περάσει τις απαραίτητες διατάξεις ώστε τα χρήματα να πηγαίνουν στον σκοπό για τον οποίο δίνονται» δήλωσε χαρακτηριστικά η Υφυπουργός.
Πρόσθεσε πως μια κοινωνική δομή είναι μεν το κοινωνικό καμάρι μιας περιοχής, όλοι σκέφτονται πώς θα ενισχύσουν τη δομή, όχι όμως και τα παιδιά.
«Το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού είναι να έχει μια οικογένεια. Όταν το παιδί είναι σε μια δομή, η δομή είναι de facto κακοποιητική. Το να αλλάζει ο άνθρωπος αναφοράς κάθε οχτώ ώρες, είναι κακοποιητικό, τα παιδιά χρειάζονται ένα πρόσωπο αναφοράς. Και η οικογένεια που παίρνει ένα παιδί αλλάζει και τη δική της ζωή.Το πιο δύσκολο ερώτημα είναι το θέμα της συνέχειας. Όταν πήγα στο υπουργείο ανέβηκα σε έναν όροφο που ήταν όλος άδειος, με κάποιους υπολογιστές και έναν άνθρωπο από την είσοδο. Δεν υπήρχε τίποτα. Δεν υπήρχε κάποιος άνθρωπος να μου πει το e-mail μου, να μου πει πώς να πληρωθώ. Κάλεσα την προηγούμενη υπουργό για να μου παραδώσει το έργο ενός υπουργείου και μου παρέδωσε μιάμιση σελίδα γραμμένη στο χέρι. Πλέον όλα τα υπουργεία καταγράφουν πού βρίσκονται ως προς το έργο τους, ποια έργα έχουν ξεκινήσει, τι πόροι χρειάζονται κλπ. Αυτή η κεντρικοποίηση της πληροφορίας σημαίνει ότι ο επόμενος θα ξέρει τι έχει να κάνει».
Η επένδυση σε γυναικεία στελέχη είναι το μέλλον
Όπου η γυναίκα επιχειρεί, παράγει πλούτο, δημιουργεί θέσεις εργασίας και μπολιάζει την οικονομική δραστηριότητα με τις δικές της αξίες. Ωστόσο το έμφυλο χάσμα, αποδεικνύεται… πολύ σκληρό για να πεθάνει. Οι επενδύσεις VCs σε female founders αντιστοιχούν μόλις στο 1% στην Ευρώπη, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό των επιχειρήσεων που οι γυναίκες είναι ανώτατα στελέχη φτάνει μόλις το 25%. Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες που διοικούνται από γυναίκες, φαίνεται βάσει των στοιχείων, ότι πετυχαίνουν διαχρονικά καλύτερες επιδόσεις σε όλους τους δείκτες κερδοφορίας.
Στην Ελλάδα, γνωρίζουμε ότι το 62% των γυναικών χρηματοδοτούν οι ίδιες την επιχείρησή τους στο ξεκίνημά της και χρησιμοποιούν τον δανεισμό σε ποσοστό πολύ χαμηλότερο από τους άνδρες. Ακόμη ότι οι ελληνικές start-ups με τουλάχιστον μία γυναίκα στην ιδρυτική τους ομάδα έχουν αντλήσει μόλις το 6% των συνολικών 6,125 δισ. δολαρίων χρηματοδότησης που έχουν διοχετευτεί στο ελληνικό start-up οικοσύστημα. Μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Πώς θα γίνει πράξη η ενδυνάμωση των γυναικών και χρηματοοικονομικά;
Το δικό τους στίγμα μοιράστηκαν με το κοινό του Fortune Greece οι Αντιγόνη Λυμπεροπούλου, Ράνια Λάμπρου και Μυρτώ Παπαθάνου σε πάνελ με τίτλο «WHY WE NEED TO INVEST MORE IN WOMEN» που συντόνισε ο Deputy Editor του Fortune Greece, Βασίλης Σαμούρκας.
Η Αντιγόνη Λυμπεροπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος, ΕΑΤΕ, επαλήθευσε τα νούμερα, τονίζοντας πως τα χρήματα που κατευθύνθηκαν σε startup με γυναίκες ιδρύτριες ήταν λίγο πάνω από 1%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε startup με μόνο άντρες ήταν 89%. Πρέπει, όπως είπε, να γίνει κοινός τόπος ότι η διαφορετικότητα, η συμπερίληψη φέρνουν αποδεδειγμένα καλύτερες αποδόσεις. Το επιχείρημά της ήταν πως όταν έχεις μικτή ομάδα, οι οικονομικές αποδόσεις είναι μεγαλύτερες και εάν συμμετέχουν γυναίκες είναι πιθανότερη η κερδοφορία μιας επιχείρησης. Υπάρχει και μια συσχέτιση αυτού που κάνει την επένδυση κι αυτού που την λαμβάνει. Εάν συμμετέχουν γυναίκες σε ένα fund, μεγαλώνει και το ποσοστό των εταιρειών με γυναίκες που ωφελούνται από τις επενδύσεις.
«Στην επόμενη γενιά δεν θα υφίσταται τόσο πολύ το πρόβλημα. Δεν βλέπουν τη διαφοροποίηση τόσο έντονα, δεν τους κάνει διαφορά αν ο συνεργάτης είναι άντρας ή γυναίκα. Στην Ευρώπη, οι 4 στους 5 που κάθονται στην επενδυτική επιτροπή είναι άντρες. Άρα, οι γυναίκες επιχειρηματίες δεν έχουν μεγάλες πιθανότητες να συναντήσουν γυναίκες μεταξύ των επενδυτών. Χρειάζεται να υπάρχουν επενδυτές γυναίκες, γυναίκες στα VC funds να παίρνουν αποφάσεις, για να δούμε βελτιωμένα νούμερα στην επιχειρηματικότητα που εμπεριέχει γυναίκες».
Πεποίθησή της είναι πως πρώτα πρέπει να αποβάλλουμε τις προκαταλήψεις από μέσα μας και να αντιληφθούμε ότι ο συνδυασμός των έμφυλων χαρακτηριστικών οδηγεί στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. «Οι γυναίκες είναι λίγο πιο συντηρητικές ως προς την ανάληψη ρίσκου κλπ. Άμα συνδυάσεις αυτά τα χαρακτηριστικά με τα χαρακτηριστικά των ανδρών, εξασφαλίζεις καλύτερο αποτέλεσμα. Εμείς μεταλαμπαδεύουμε αυτό το μήνυμα στους διαχειριστές. Στο ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει μια γενναιοδωρία για να δοθεί η πρώτη ώθηση να δημιουργηθούν ομάδες με γυναίκες. Και εμείς είμαστε πολύ χαρούμενοι που έχουμε πολλές γυναίκες στα ανώτερα στελέχη και στη διοίκηση» επεσήμανε.
Ως απογοητευτικά χαρακτήρισε τα νούμερα που αφορούν την ποσόστωση γυναικών η Ράνια Λάμπρου, Co-Founder & CEO, Simpler. Από την αρχή του VC funding, οι γυναίκες καλούνται να κάνουν pitch σε μια κοινωνία που είναι υποσυνείδητα προκατειλημμένη εναντίων των γυναικών. Επί της ουσίας δεν υπάρχει διαφορά στο pitch ανδρών και γυναικών, αλλά στο είδος των ερωτήσεων που απευθύνονται στα δύο φύλα. Σε άνδρες γίνονται ερωτήσεις προώθησης (κέρδη, ελπίδα), ενώ στις γυναίκες γίνονται αμυντικές ερωτήσεις, ερωτήσεις πρόληψης (ζημιές, εξασφάλιση). Κι αυτό δεν έχει να κάνει με το φύλο του επενδυτή, ακόμα και οι γυναίκες επενδύτριες έκαναν το ίδιο.
«Η προκατάληψη υπάρχει ανεξαρτήτως φύλου. Σε κάθε περίπτωση, περισσότερες γυναίκες σε VC, σημαίνει περισσότερες επενδύσεις σε ομάδες με γυναίκες. Κανένας επενδυτής δεν θα σου πει ότι δεν θα επενδύσει σε σένα επειδή είσαι γυναίκα. Δεν ξυπνάει κανένας λέγοντας ότι θα μεροληπτήσει κατά των γυναικών. Εγώ είχα ήπια συμπτώματα μέχρι τώρα, μπορώ να αναφέρω παραδείγματα συναντήσεων όπου ο άνδρας επενδυτής είχε οπτική επαφή μόνο με τον άνδρα συνιδρυτή μου. Κι εγώ έχω λάβει περισσότερες ερωτήσεις πρόληψης, έχω μάθει να το αναγνωρίζω και να στρέφω τη συζήτηση σε απαντήσεις προώθησης, να χειρίζομαι τη συζήτηση στην κατεύθυνση που θέλω εγώ. Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις την προκατάληψη και το δεύτερο βήμα να αμφισβητήσεις τις υποθέσεις που κάνεις».
Σύμφωνα με την Μυρτώ Παπαθάνου, Co-Founder & ManaginG Partner, METAVALLON, οι ομάδες που έχουν 30% γυναίκες σε ηγετική θέση είναι 12 φορές πιθανότερο να είναι top performers στον κλάδο τους. Οι ομάδες που είναι πιο diverse είναι πιο πιθανό να πετύχουν. Επιπρόσθετα, όταν ο επενδυτής που αξιολογεί μια επένδυση είναι γυναίκα, είναι πιθανότερο οι ομάδες που θα λάβουν τη χρηματοδότηση να περιλαμβάνουν γυναίκες.
«Οι άντρες και οι γυναίκες επενδύτριες ακούνε διαφορετικά την ομάδα που έχουν μπροστά τους. Σε εμάς, το 1/3 των επενδύσεών μας πηγαίνουν σε ομάδες που έχουν γυναίκες, γιατί αυτά που ακούμε τα περνάμε από ένα διαφορετικό φίλτρο, και τα τοποθετούμε στη σωστή τους βάση. Δεν υπάρχει γυναίκα επιχειρηματίας να διστάζει να πάει στα VCs. Προωθούμε τις ομάδες με γυναίκες που έχουμε επενδύσει, η πόρτα είναι ανοιχτή».
Εστιάζοντας στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για τα στελέχη και τις επιχειρηματίες γένους θηλυκού, η κα Παπαθάνου εντόπισε τρεις. Η πρώτη έχει να κάνει με γυναίκες που έχουν υπάρξει στελέχη σε startups πρώτης γενιάς, που εξαγοράστηκαν, και τώρα ξεκινούν τη δική τους επιχείρηση. Ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις σε χώρους όπως το health-tech ή το sustainability όπου οι γυναίκες επιστήμονες μπορούν να αναλάβουν ρόλους, έχουν καριέρες που ξεκίνησαν από το επιστημονικό κομμάτι. Τρίτον, μην ξεχνάμε τις γυναίκες σε ρόλο εκτελεστικό σε επίπεδο scaleups που έχουν την πίστη να προχωρήσουν και να εκτελέσουν.
«Προσπαθούμε να αναδεικνύουμε τις ιστορίες που έχουν γυναίκες στο κομμάτι της ηγεσίας. Η συγκυρία είναι λίγο διαφορετική. Υπάρχει πίεση στις αγορές και η χρηματοδότηση δεν είναι πια άφθονη. Παραδοσιακά οι γυναίκες έχουν μάθει να διαχειρίζονται πιο συντηρητικά τη χρηματοδότηση επειδή έχουν λιγότερους πόρους. Πάντως, συμφωνώ ότι οι επόμενες γενιές θα είναι καλύτερα και θα διακατέχονται από λιγότερες προκαταλήψεις» ανέφερε η κα Παπαθάνου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ MPW 2023:
